सरकार फेर्न कांग्रेसभित्र बढेकाे दबाबलाई माओवादीले दिएको छैन महत्त्व

A+ A A-

कांग्रेस र माओवादी गठबन्धनको सरकार बनेको जम्माजम्मी ९ महिना भएको छ । १० पुस ०७९ मा बनेको एमाले–माओवादी गठबन्धन भत्काएर फागुनमा कांग्रेसले माओवादीकै साथ लिएको थियो ।

१० पुसमा माओवादीले एमालेको साथ लिँदा मलिन अनुहारसहित गठबन्धन भत्केको दुःख मनाऊमा लागेका कांग्रेस नेता अहिले त्यही माओवादीसँग आक्रोशित छन् । त्यतिबेला गठबन्धन भत्काएको भन्दै सभापति शेरबहादुर देउवासँग खनिएका कांग्रेस नेता यतिबेला माओवादीको विकल्प खोज्नुपर्ने भनेर तिनै देउवामाथि दबाब बढाइरहेका छन् । ५ वर्षका लागि माओवादीको साथ खोजेको कांग्रेसभित्र अहिले किन देखिँदैछ खटपट ? चासो मात्र होइन गम्भीर प्रश्न बनेको छ ।

कांग्रेस नेताहरूले सार्वजनिक मञ्च मात्र होइन, पार्टी बैठकमा समेत आफ्नै पार्टीका मन्त्री र गठबन्धन सरकारसँग असन्तुष्टि पोखिरहेका छन् । खासगरी, कांग्रेसभित्र संस्थापनइतर समूह सरकार र गठबन्धनबाट सरकारको नेतृत्वबारे गम्भीर समीक्षा गनुपर्ने बताउँदै आएका छन् ।

इतर समूहका नेता शेखर कोइराला सरकारको नेतत्व परिवर्तन गर्नुपर्ने पक्षमा छन् । उनले सार्वजनिक कार्यक्रममा लोकतन्त्र बचाउन र आशाको बाटोमा देशलाई हिँडाउन कांग्रेसको नेतृत्वमा सरकार बन्नुपर्ने कुरा छुटाउने गरेका छैनन् । ४–८ असोजको कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठकमा पनि सरकार र गठबन्धनको बारेमा कुरा उठ्यो । तर, निर्णय भने केही भएको छैन्। उनीहरूले पार्टीभित्र दबाब बढाएपछि सभापति शेरबहादुर देउवाले यस विषयमा बोलेका छैनन् ।त्यसो भए, माओवादी चाहिँ के सोचिरहेको छ ? कांग्रेसभित्र सरकारविरुद्ध जनमत बन्ने अवस्था आए माओवादीले पनि कांग्रेसको विकल्प खोज्ला ? अहिले आम चासोको विषय बनेको छ ।

माओवादी नेताहरूले कांग्रेसभित्रको झगडा, केन्द्रीय सदस्यको धारणा र संस्थापन पक्षको बुझाइ नियालिरहेको छन् । सरकार र गठबन्धन तलमाथि नहुेनमा भने ढुक्क छन् । कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाकाे गठबन्धनप्रतिको प्रतिबद्धतामा ढुक्क छ माओवादी ।

‘माओवादी केन्द्रले कांग्रेसभित्रको कुरालाई महत्वका साथ लिएको छैन । अन्तरपार्टी संघर्षमा कहिलेकाँही आफ्नो पोजिसन बलियो बनाउन संस्थापन पक्षलाई घुर्की लगाउने, नीति र कार्यक्रममा कमजोरी देखाउने र बार्गेनिङ गरिन्छ । कांग्रेसभित्रको देखिएको अभिव्यक्ति त्यही नै हो,’ माओवादी नेता हितबहादुर तामाङले शिलापत्रसँग भने ।

कांग्रेसभित्रको कुरा भए पनि संस्थागत निर्णन नभएकाले माओवादीले जानकारीमा राखेर सरकारलाई अगाडि बढाउने पक्षमा छ ।

‘हामीले ठूलो मुद्दाको रुपमा लिएका छैनौं । संस्थागत निर्णय गर्‍याे भने मात्र माओवादीले सोच्नुपर्छ । यस्ता कुराहरू भैरहन्छन् । अहिले गठबन्धन रहन्छ । कांग्रेसभित्र असन्तुष्ट रहेर कांग्रेसभित्र गरिएका कुराहरूको पनि सुनुवाइ त हुन्छ तर निर्णयार्थ नभएकाले अप्ठ्यारो हुँदैन,’ माओवादी सचिव देवेन्द्र पौडेलले शिलापत्रसँग भने ।

आलोपाले सहमति अनुसार समय आएपछि सत्ताको नेतृत्व हस्तान्तरण गर्ने उनले बताए । गठबन्धन छाड्दा कांग्रेसलाई पनि घाटा हुने पौडेलले बताए । ‘कांग्रेसलाई पनि सजिलो छैन । गठबन्धन भत्किएमा कांग्रेसलाई पनि घाटा हुन्छ । यसपछि स्वत: कांग्रेसको पालो छ सरकारको नेतृत्व गर्ने । सहमति पालना गर्नु सबैको दायित्व हो । नत्र देश भद्रगोलतिर जान्छ । समय आएपछि समय पालन गर्छौं । अहिले समय आएको छैन,’ उनले भने ।

कांग्रेसले माओवादीसँग निरन्तर सरकार परिवर्तनको दबाब बढाए माओवादीले पनि विकल्प खोज्ने मत कांग्रेसभित्रै रहेको छ । कांग्रेसको संस्थापन पक्षले उक्त विश्लेषण गरिरहेको छ । सोहीकारण पनि सभापति देउवा उक्त मुद्दामा मौन बसिरहेका छन् । बरु, प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई कांग्रेसको एजेण्डाअनुसार चलाउने तर अहिले धेरै नतर्साउने रणनीतिमा रहेका छन् ।

संस्थापन पक्षका नेताहरूको भनाइमा प्रचण्ड संकटमा परेमा सभापति देउवाभन्दा पहिला प्रचण्ड बालकोट पुग्नेछन् । त्यस्तो अवस्थामा काग्रेस र एमालेभन्दा पनि एमाले र माओवादीकै गठबन्धन बन्न सक्नेछ । उक्त डरका कारण देउवा समूह मोनजस्तो देखिए पनि देउवालाई दबाबमा राख्न कोइराला समूह सरकारको विकल्पको आवाज उठाइरहन चाहेको छ । माओवादीका एक नेताको भनाइमा कोइरालाले खासमा सरकारलाई देखाएर देउवामाथि दबाब बढाएका हुन् ।

किन विकल्प खाेज्दैछ कांग्रेस ?

बालकृष्ण खाँण समूह संस्थापन समूहमा रहेको भए पनि सरकारको कामसँग सन्तुष्ट छैन । शेखरले थुनामा रहेका खाँणलाई दुईपटक भेटिसके । नक्कल भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका खाँण उजुरी नपर्दा पनि थुनामा जानु परेकाे र सुन प्रकरणमा मुछिए पनि माओवादी उपाध्यक्ष कृष्णबहादु महरालाई जोगाएको आरोप खाँणनिकट नेताहरूको छ ।

कांग्रेसभित्र संस्थापन पक्षका नेताहरूमा पनि अपजसको भारी बोक्नु परेको, जनताले आस गरे पनि सरकारले डेलिभरी दिन नसकेको, जनविश्वास गुमाउँदै गएको, सरकारलाई निर्देशन दिन नसकेको बुझाइ छ ।

केन्द्रीय समिति बैठकमा केन्द्रीय सदस्य राजीव ढुंगानाले सरकारमा रहेर कांग्रेसलाई जसभन्दा धेरै अपजस आइरहेको भन्दै सरकारबारे निर्मम भएर समीक्षा गर्नुपर्ने बताएका थिए । ‘हुन त यो सरकारको मूल नेतृत्वकर्ता नै कांग्रेस हो । तर सरकारको नेतृत्व कांग्रेसको छैन । मान्छेले कांग्रेससँग आशा राखेका छन् । तर सरकारले के गरिरहेको छ ? अत्तोपत्तो छैन,’ ढुंगानाले भनेका थिए, ‘सरकारका विषयमा हामीले समीक्षा गर्न आवश्यक छ ।’

उनले सरकारका राम्रा कामको जस जत्ति प्रधानमन्त्री र उनको दलले लिने, तर अपजसजत्ति कांग्रेसको भाग आइपर्ने अवस्था रहिरहनु राम्रो नभएको बताएका थिए ।

अर्का केन्द्रीय सदस्य एवम् सांसद प्रदीप पौडेलले गठबन्धनको सरकार जोगाउनुलाई मात्रै सबै कुरा ठान्नु गलत हुने बताएका थिए बैठकमा । ‘सरकारमा बसेपछि कि जनविश्वास बढाउने गरी डेलिभरी दिनुपर्छ, नभए गठबन्धन जोगाउनुमात्रै सबै कुरा होइन । सरकारमा रहेर कांग्रेसकै मन्त्रीहरूले पनि काम गर्न सक्नुभएन । मन्त्रीहरूले एउटा पनि त्यस्तो काम गर्नुभएको छैन, जुन विषयलाई हामीले जनताका माझ गएर सरकारले यस्तो गर्‍यो भनेर प्रचार गर्न सकौँ,' पौडेलले बैठकमा भने ।

केन्द्रीय सदस्य कर्णबहादुर बुढाले सरकारलाई मार्गदर्शन गर्न सक्नुपर्ने बताए । उनले कांग्रेस सरकारमा भए पनि अहिले इतिहासकै संकटको मोडमा रहेको दाबी गरे । ‘देशको ठूलो दल छ, पार्टी सरकारमा पनि छ, तर अहिले यस्तो अवस्था छ कि हामीले आफूले गलत नगरेर माओवादीले गलत गर्‍यो भने पनि अभिभारा हामीले लिनुपर्ने अवस्था छ,’ उनले भने, ‘यस्तो बेला हामीले सरकारलाई सचेत गराउन सक्नुपर्छ । सरकारका प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरूलाई आवश्यक निर्देशन र मार्गदर्शन गर्न सक्नुपर्छ ।’

कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य गोमाकुमारी भट्टराईले त सरकारबाट बाहिरिने विषयमा छलफल गर्नुपर्ने बताइन् । प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्री माओवादीको भएकाले उनीहरूको निर्णयको अपजस कांग्रेसलाई आएको उनको बुझाइ छ ।

‘गठबन्धन सरकारमा सामेल हुने, तर जनविश्वास बढाउने गरी काम गर्न नसक्ने अवस्था रहिरहने हो भने त्यसबारे समीक्षा गरेर सरकारबाट बाहिरिनेबारे छलफल गर्नुपर्ने अवस्था छ’, उनले भनिन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असोज ११, २०८० १८:४५