आफैँ गुट चलाइरहेका शेखर-गगनले किन भन्दै छन् गुटको राजनीति नगरौँ ?

A+ A A-

कांग्रेसभित्र अहिले प्रस्ट दुई धार छ । १४औँ महाधिवेशनमा सभापतिमा शेरबहादुर देउवासँग पराजित भएपछि नेता डा. शेखर कोइरालाले एउटा धारको नेतृत्व गरिरहेका छन् । अर्को धार भनेको संस्थापन पक्ष हो, अर्थात् सभापति देउवा ।

यी दुई धारभित्र पनि गुट उपगुट छन् । भागवन्डाका बेलामा उपगुट सक्रिय भए पनि समूहको निर्णय लिँदा भने दुई धारभित्रका गुट उपगुट एक ठाउँमा उभिन्छन् । कांग्रेसभित्र गुट-उपगुट बन्ने र बनाउने कुनै नौलो कुरा होइन । स्थापनाकालदेखि नै कांग्रेसभित्र गुट उपगुटको राजनीति हुँदै आएको छ । कांग्रेस पछिल्लो समय गुट-उपगुटको सिकार बन्न थालेको छ । गुट उपगुटकै कारण पार्टीभित्र मात्रै नभई संसदीय चुनावसम्म त्यसको असर परिरहेको छ ।

पार्टीभित्र पनि गुट उपगुटले समस्या पारिरहेको छ । तर, कतिपय नेताहरू भने गुटले आन्तरिक लोकतन्त्र बलियो बनाउने बताउँछन् । माउ पार्टी कांग्रेसमा मात्रै होइन, गुट उपगुटको असर भ्रातृसंस्थादेखि शुभेच्छुक संस्थासम्म पर्छ ।

कांग्रेसभित्र इतर समूहको नेतृत्व गरिरहेका नेता डा. कोइरालाले गुटले कांग्रेसलाई विगार्न थालेको बताउन थालेका छन् । कतिसम्म भने कोइरालाले सभापति र दुई महामन्त्री फरक ध्रुवमा बाँडिएपछि पार्टीमा समस्या भएको बताएका छन् ।

बुधबार बीपी युथ सर्कलले धुलिखेलमा गरेको कार्यक्रममा नेता कोइरालाले पार्टीमा सभापति एकातिर र दुई जना महामन्त्री एकतातिर बाँडिएपछि पार्टी कसरी चल्छ भनेर प्रश्न गरे ।

‘सभापति र दुई जना महामन्त्री दुई ध्रुवमा बाँडिनुभएको छ । अनि पार्टी चल्छ कसरी ? हामीले यो सोचेका छौँ कहिले ? यतातिर पनि हामीले सोच्नुपर्ने आवश्यकता छ । सभापतीय प्रणाली हो भने त्यही हिसाबले हामी हिँड्न पर्‍यो, होइन भने अर्कै उपाय हामीले खोज्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘पार्टी सञ्चालन गर्न त्यो जरुरी छ ।’

शेखरले सभापति र महामन्त्री दुई ध्रुवमा बाँडिएको भनेर घुमाउरो भाषामा गुट, उपगुटले पार्टी बिगार्न थालेको बताएका हुन् । प्रकाशमान सिंहको प्यानलबाट महामन्त्री जितेका विश्वप्रकाश शर्मालाई पछिल्लो समय इतर समूहमा ल्याउने प्रयास भइरहेको छ । शर्मा र अर्का महामन्त्री गगन थापा पछिल्लो समय एक ठाउँमा छन् । दुई महामन्त्रीले मिलेर पार्टीको काम गर्दै आएका छन् ।

बुधबार नै पोखरा पुगेका महामन्त्री थापाले गुटका नेताहरूबीच कुरा मिल्दा सबै मिल्ने, गुटका नेताबीच कुरा नमिल्दा केही नमिल्ने बताएका छन् । ‘पार्टीको चुनाव गर्‍यो, गुट-उपगुट बन्छ । गुटका नेताहरूको कुरा मिल्यो भने ७ सय जनाको नेविसंघ पनि बन्छ । गुटको कुरा नमिल्दा त्यसको प्रभाव तलदेखि माथिसम्म पर्छ,’ उनले भने, ‘भाग मिल्यो कुरा मिलिहाल्छ । गण्डकीमा भाग मिल्यो, कुरा मिल्यो । ठ्याक ठ्याक कुरा मिलिराख्छ । लुम्बिनीमा भाग मिलेन, कुरा मिलेन । यसलाई बदल्नुपर्छ ।’

विश्लेषक डा. गोविन्दमानसिंह कार्की कांग्रेस विधान र पद्धतिभन्दा बाहिर गएको बताउँछन् । ‘कांग्रेसमा विधि, विधान र पद्धतिको लगभग अन्त्य भइसकेको देखिन्छ । सभापतिले तदर्थ समितिले पार्टी चलाउने अवस्था छ । इतर समूहभित्र पनि संसदीय दलको चुनावसम्म तालमेल राम्रो थियो । पछिल्लो समय शेखर र गगनको आ-आफ्नो धारणा आएको देखिन्छ,’ उनले भने ।

१४औँ महाधिवशेनमा देउवासँग सभापति हारेका शेखर र संसदीय दलको नेतामा पराजित गगन उनको उत्तराधिकारी बन्न खोजेको कार्की बताउँछन् । ‘देउवाको विचार भावना बोकेर गए भने म सम्भावना बोकेको मान्छे सकिन्छु भन्ने गगनलाई लागेको छ । फरक तरिकाले ट्र्याक चेन्ज गर्नुपर्छ भनेर आफ्नै पारामा संसदभित्र र बाहिर बोल्दै आएको पाइन्छ,’ उनले भने, ‘उमेरको हिसाबले पनि र अघिल्लोपटक प्रतिस्पर्धा गरेकाले शेखरलाई पनि देउवाको उत्तराधिकारी बन्छु भन्ने लागेको छ । इतर समूहबाट को उत्तराधिकारी बन्ने भन्ने द्विविधा छ ।’

कांग्रेसको संस्थापन समूहभित्र उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का, नेताहरू प्रकाशमान सिंह, विमलेन्द्र निधि, डा. शशांक कोइराला, बालकृष्ण खाँण, कृष्णप्रसाद सिटौला, विजय गच्छदारका उपगुट छन् । यीमध्ये खड्का र खाँणका उपगुट बलियो मानिन्छ । खड्का कृष्णप्रसाद भट्टराईबाट प्रभावित छन् ।

देउवाको उत्तराधिकारी बन्ने होडमा बीपी कोइरालापुत्र डा. शशांक कोइराला पनि लागेका छन् । केही दिनअघि चितवनमा पत्रकारहरूसँग कुराकानी गर्दै शशांकले आफूलाई सभापतिमा देउवाको सहयोग हुने बताएका छन् । यसको अर्थ शशांक आफू देउवा समूहबाटै सभापतिको उम्मेदवार बन्ने सन्देश दिन थालेका छन् ।

शशांकले देश घुमेर कार्यकर्ताको भावना बुझेर सभापतिको तयारीमा लाग्ने बताएका छन् । १३औँ महाधिवशेनमा तेस्रो धार निर्माण गरेर शक्तिकेन्द्र बनेका कृष्णप्रसाद सिटौलाले १४औँ महाधिवेशनमा देउवालाई समर्थन गरे । सिटौलाले आफ्नो समूहबाट देउवाको महामन्त्रीमा प्रदीप पौडेललाई लडाएका थिए । फेरि शक्ति सञ्चय गर्ने प्रयासमा रहेका सिटौला पनि देश दौडाहमा निस्किने तयारीमा छन् ।

विश्लेषक कार्की उत्तराधिकारी कसलाई बनाउने भन्नेमा देउवा पनि द्विविधामा नै रहेको बताउँछन् । 'शशांक संस्थापन समूहमा आएपछि देउवाको उत्तराधिकारी हुन्छु भनेर लागिरहेका छन् । कसलाई अघि सार्ने भन्नेमा देउवा पनि द्विविधामा होलान्,' कार्कीले शिलापत्रसँग भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, भदौ २८, २०८० १८:२६