एलियनबारे किन बहस छेडियाे अमेरिकामा ? के भेटियाे त्यस्ताे ?

तस्वीर साैजन्य- नासा

A+ A A-

जुलाई २०२३ । अमेरिकामा एक संसदीय समिति सदस्यलाई ३ वटा भिडियो देखाइयो । भिडियो अमेरिकी नौसेनाको लडाकु विमानको क्यामेराले आकाशमा रेकर्ड गरेको थियो । ब्ल्याक एण्ड व्हाइट भिडियोको तस्वीर धमिलोधमिलो थियो । यसमा एउटा चमकदार अण्डाकार वस्तु आकासमा तीव्र घुम्दै उडिरहेको देखिन्थ्यो ।

त्यसलाई हेरेर नौसेना पाइलटले गरेको प्रतिक्रिया पनि रेकर्ड भयो । उनीहरू पनि आश्चर्यचकित थिए । दुवै भिडियो फरक-फरक समयमा रेकर्ड गरिएको थियो । त्यसमा पनि यस्तै रहस्यमयी वस्तु आकाशमा उसैगरी उड्दै गरेको देखिएको थियो । भिडियो फुटेज निकै अगाडि 'लिक' भएको थियो । तर, अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयले आधिकारिक रूपमा यसलाई सन् २०२० मा सार्वजनिक गर्‍याे ।

युट्युबमा उक्त भिडियो लाखौं मानिसले हेरे । यसै वर्ष जुलाईमा अमेरिकी संसदका एक समिति सदस्यले सत्यतासम्म पुग्ने आफ्नाे उद्देश्य रहेको बताएका छन् ।

पृथ्वीबाहेक अन्य कुनै ग्रहमा जीवनकाे अनुमानलाई यसले बढाएको हो त ?

ग्रेग एगिगियन अमेरिकाको पेन स्टेट युनिभर्सिटमा इतिहास र बायो एथिक्सका प्राध्यापक हुन् । उनका अनुसार, सदियौंदेखि मानिसले आकासमा रहस्यमयी वस्तु देख्दै आएका छन् । उड्दै गरेको त्यो रहस्यमय वस्तुलाई यूएफओ अर्थात अनआइडेन्टिफाइड फ्लाइङ अब्जेट भनिन्छ । उनी भन्छन्, ‘यूएफओबारे सन् १९४७ मा पहिलोपल्ट चर्चा सुरु भएको हो । त्यो बेला केनेथ आर्नल्ड नामका एक निजी पाइलटले अमेरिकाको पश्चिमी तटनजिकै उडानका बेला आकाशमा केही वस्तुलाई खास फर्मेसनमा तीव्र उडिरहेको देखे । उनलाई त्यो वस्तु अनौठो लाग्यो ।’

निकै चाँडोगरी यो खबर आगोसरी फैलियो । र, एक पत्रकारले त्यसलाई ‘फ्लाइङ ससर’ को नाम दिए । पछि यस्तो वस्तुलाई यूएफओ भन्न थालियो । अनि यो पनि मान्न थालियो कि, यस्तो वस्तु अर्को ग्रहबाट आएको हुन सक्छ । त्यसैले या ऐतिहासिक दृष्टिले महत्त्वपूर्ण छ ।’

त्यसपछि यूएफओ देखेको दाबी गर्ने घटना तीव्र रूपले बढ्न थाल्यो । ग्रेग एगिगियनका अनुसार, सन् १९५० मा यूएफओ देखिएको भन्ने दलीलको लहर नै चलेको थियो । अमेरिकामा वाशिंटन, युरोपमा इटाली, स्पेन र फेरि ल्याटिन अमेरिकाबाट यूएफओ देखेको खबर आउन थाल्यो ।

सन् १९५४ मा त फ्रान्समा यूएफओमा मात्र नभएर त्यसभित्र केही व्यक्तिसमेत देखिएको दाबी गरियो । यसपछि ७०, ८० र ९० को दशकमा पनि यस्ता खबर आइरहे । ग्रेग ऐगिगियनका अनुसार, केही हदसम्म यस्ता खबरको कारण शीत युद्ध पनि थियो, जुन अमेरिका, उसका सहयोगी देश र सोभियत संघबीच करिब ४५ वर्षसम्म जारी रह्यो ।

सांकेतिक तस्वीर । साैजन्य- नासा ।

त्यस क्रममा दुवै खेमाले एक अर्काको बारेमा गोप्य जानकारीहरू जुटाउन अनेक तरिका अपनाइरहेका थिए । दोस्रो ग्रहमा बस्ने एलियन्स जापानको हिरोसिमा र नागासाकीमा भएको परमाणु आक्रमण देखेर उत्सुकतावश वा डरका कारण घटनाबारे बुझ्न पृथ्वीको चक्कर लगाइरहेको हुनसक्ने अनुमान त्यसबेला आम मानिसमा पनि थियो । ग्रेग भन्छिन्, ‘यसको अर्को कारण सन् १९५० को दशकमा केही देशबीच चलेको चन्द्रमामा पुग्ने प्रतिस्पर्धा ।

‘यूएफओबारे धारणालाई 'स्पेस एज'का बेला आएका साइन्स फिक्सनका किताब र फिल्मले पनि बल दिए । पहिलोपल्ट चन्द्रमा वा मंगल ग्रहमा मानव बस्ती बसाल्ने सम्भावनाबारे चर्चा भइरहेको थियो । किनकि प्रविधिको क्षमता बढिरहेको थियो । मान्छेसँगै यत्रो क्षमता हुन सक्छ भने मानवभन्दा अझै विकसित सभ्यतासँग योभन्दा बढी क्षमता र प्रविधि हुनुपर्ने कुरा धेरै मानिसलाई लाग्न थाल्यो ।

ग्रेग ऐगिगियन भन्छन्, सम्भवतः सन् २०१० पछि यस विषयमा मिडियाको चासो निकै बढ्यो । त्यसैले विस्तारमा यसबारे चर्चा हुन थाल्यो । खोज पत्रकार लेस्ली किन २३ वर्षदेखि यूएफओसँग जाडिएका खबरबारे रिपोर्टिङ गरिरहेकी छन् । उनको भनाइमा अमेरिकी रक्षा विभागले सन् २०१० देखि नै यूएफओबारे जानकारी जुटाउन गोप्य कार्यक्रम चलाइरहेको छ । यसलाई अब यूएफओको ठाउँमा अनआइडेन्टिफाइड एनोमेलस फिनोमिना वा यूएपी भनिन्छ । यूएपी अर्थात बुझ्न नसकिने रहस्यमयी वस्तु वा घटनाहरू ।

‘यूएफओलाई लिएर विभिन्न धारणाहरू जोडिएका थिए, जसका मजाक उडाइन्थ्यो । अर्को कुरा, अब आकाशमा मात्र नभएर पानीमुनि समेत अनौठो र रहस्यमयी वस्तु देखिएको खबर आइरहेको थियो । यस्तोमा रहस्यमयी घटनालाई व्यापक तरिकाले परिभाषित गर्नका लागि यसलाई यूएपी भनिँदै छ ।’

सन् २०१७ मा अमेरिकी यूएपी टास्क फोर्सका प्रमुखले यस प्रोजेक्टका लागि आर्थिक सहयोगमा कमी भएको भन्दै राजीनामा दिए । र, यो कुरा सार्वजनिक गरिदिए । टास्क फोर्सका प्रमुखले आफ्ना सहयोगीसँगको बैठकमा खोज पत्रकार लेस्लीलाई बोलाएर विभिन्न दस्तावेज, भिडियो र जानकारीहरू दिए । तिनै सूचनाको आधारमा लेस्लीले आफ्नो टिमसँग मिलेर न्युयोर्क टाइम्समा समाचार लेखिन् । त्यसपछि यो विषयमाथिको चर्चा अझै बढेर गयो ।

सरकारी अधिकारीले यस कार्यक्रमका लागि आर्थिक सहयोग गर्न पाउने भए । सँगै गम्भीरतासाथ यसको छानबिन पनि सुरु गरियो ।

यस वर्ष जुनमा लेस्लीले डेभिड ग्रस नामको व्हिसल ब्लोभर र पूर्व वरिष्ठ अमेरिकी गुप्तचर अधिकारीसँग् अन्तर्वार्ताको आधारमा अर्को एक समाचार लेखिन् । डेभिड अफगानिस्तानमा अमेरिकाको सैनिक अभियानमा पनि सामेल थिए ।
उनको दाबीमा अमेरिकाले कैयौँ वर्षयता गोप्य कार्यक्रम चलाइरहेको छ । यसमा दुर्घटनाग्रस्त यूएपी कब्जामा लिएर त्यसमा उपलब्ध वस्तु र सम्भवतः त्यसको चालकका अवशेषको रिभर्स इन्जिनियरिङमार्फत अध्ययन गरिन्छ ।

लेस्ली किनले भनिन्, 'यो निकै महत्त्वपूर्ण दाबी हो । उनीहरूले यस कार्यक्रममा काम गर्ने मानिस र गुप्तचर विभागसँग जोडिएका केही वरिष्ठ अधिकारीसँग पनि यस विषयमा कुरा गरेकी थिइन् । उनले अमेरिकी संसदमा यी जानकारी प्रस्तुत गरिन् । कतिपय मान्छेले त डेभिडले यूएपीको अवशेषलाई आफैँले देखेको पनि होइन र छोएको पनि होइन भने । तर, डेभिडले कुन दिन, कुन ठाउँमा यूएपी खसेको थियो, ककसले त्यसलाई कब्जामा लिए भन्ने कुरा बताए । यी सबै जानकारी क्लासिफाइड थिए । अर्थात सार्वजनिक गर्न नसकिने । अमेरिकी संसदले यसबारे अनुसन्धान गनुपर्छ ।’

अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयले छानबिनकर्तासँग यी दाबी पुष्टि गर्ने जानकारीहरू नभएको बताएकाे छ । सँगै यूएपीको रिभर्स इन्जिनियरिङको कुनै प्रोजेक्ट पहिला पनि नरहेको र अहिले पनि नरहेको दाबी गर्‍याे । अमेरिकी संसदको सुनुवाईमा डेभिडले शपथ लिएर बयान दिएका थिए । यस क्रममा पूर्वसैनिक अधिकारीले पनि आफ्नो आँखाले देखेका अनुभवबारे बताएका थिए ।

याे पनि..

के पृथ्वीबाहिर कतै जीवन छ ? कुनै दिन एलियन्स भेटिए के हुन्छ ?

संसदीय समितिको सुनुवाईको उद्देश्य सरकारले यसबारे केही लुकाइरहेको त छैन भन्ने पत्ता लगाउनु थियो । लेस्ली भन्छिन्, ‘म १७ वर्षदेखि भनिरहेकी छु, यो हवाई यातायातको सुरक्षा र राष्ट्रिय सुरक्षाको मुद्दा हो । यसको जाँच हुनुपर्छ । म के भन्न चाहिरहेकी थिएँ भने यूएफओ वास्वतमा अस्तित्वमा छ । र, यो एउटा छुट्टै संसार हो । संसदका सदस्यलाई निकै गोप्य जानकारी दिइएको छ । त्यसैले उनीहरूले यसलाई निकै गम्भीरतापूर्वक लिइरहेका छन् । तर िविश्वका आम मानिसलाई पनि यसबारे जान्ने अधिकार छ, आखि ब्रम्हाण्डमा पृथ्वीमा मात्रै नभएर यसभन्दा बाहिर पनि जीवन छ । हामीसँग यसको प्रमाण छ ।’

आखासामुन्नेकाे सत्य

एडम फ्याङ्क, रोचेस्टर विश्वविद्यालयमा खगोल विज्ञानका प्राध्यापक हुन् । उनकाे भनाइमा, अहिलेसम्म यूएफओ वा यूएपीकाे विषयमा विज्ञानकाे खास सम्बन्ध छैन । किनभने, विज्ञानले धारणा र किस्सामा नभएर ठोस प्रमाणका आधारमा काम गर्छ ।

'धेरैजसाे जानकारी सुनेकाे र सुनाएका किस्सा, कथा भएकाले अहिलेसम्म विज्ञानले यसबारे काम नगरेकाे हाे । कुनै पनि प्रहरी वा मनाेवैज्ञानिकले पनि स्मृति कुनै कुराकाे विश्वसनीय प्रमाण नहुने बताउँछन् । यसमा काम गर्नका लागि वैज्ञानिकसँग आवश्यक जानकारी छैन', उनले भने ।

तर समय फेरिँदाे छ । अर्काे ग्रहमा जीवन वा अत्याधुनिक प्रविधिकाे खाेज गर्नका लागि अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले हीट सिग्नेचर पत्ता लगाउन सुरू गरेकाे प्रोजेक्टमा एडम फ्याङ्क पनि एक प्रमुख जाँचकर्ता हुन् ।

उनका अनुसार, सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण प्रश्न के छ भने, याे खोज कहाँ गरिन्छ, 'मिसालका रूपमा यदि तपाईं नेब्रास्कामा बस्ने व्यक्ति खाेज्नुहुन्छ भने त्यसलाई हिमालयकाे कुनै गाउँमा नभएर नेब्रास्कामै खाेज्नुहुन्छ । यही कुरा एलियन्सकाे सवालमा पनि लागू हुन्छ । सौर्यमण्डलमा ४०० अर्ब तारा छन् । धेरै ग्रह छन् । पृथ्वी त हिमालयकाे एउटा सानाे गाउँजस्तै हाे । एलियन्सलाई उनीहरू बसेकै ग्रहमा खाेज्नुपर्ने हुन्छ ।

अमेरिकाको संसदीय समितिमा नौसेनाका पाइलटको बयानबारे एडम यसमा पारदर्शी तरिकाले चर्चा र जाँच भए राम्रो हुने बताउँछन् । तर, व्हिसल ब्लोभरले यूएपीको अवशेष पाइएको भनेर गरेको दाबीलाई उनी शंकास्पद मान्छन् ।

‘यो सबै एक्स फाइल्सको एपिसोडजस्तो लाग्छ । नत्र पछिल्ला ७० वर्षमा कसैले एलियन्स वा यूएपीको अवशेषको कुनै पनि तस्वीर किन भेटेको छैन ? अर्को कुरा, तारा र सौर्यमण्डलबीचको दूरी यति लामो छ कि त्यसको गन्ती गर्न थाल्नुभयो भने तपाईंको दिमाग रन्थनिन्छ । यति लामो दूरी तय गर्न सक्ने कुनै जीव वा सभ्यतासँग अत्याधुनिक प्रविधि छ भने उनीहरूको यान यहाँ आएर दुर्घटनाग्रस्त हुन्छ भन्ने कुरा कसरी विश्वास गर्नु ?’, एडमले भने ।

याे पनि..

वैज्ञानिकले पत्ता लाए पानी र वायुमण्डल भएको अर्को ग्रह, नासाले जारी गर्‍याे विज्ञप्ति

उनका भनाइमा नासाका वैज्ञानिकले कुनै वस्तु उड्दै गरेको देखिएको भिडियोको विश्लेषण गरेका छन् । त्यसको रफ्तार ४० माइल प्रति घण्टा मात्र थियो । यो एक्स्ट्राटेरेस्ट्रियल (पृथ्वीको भन्दा फरक) रफ्तार होइन । अर्थात ठोस प्रमाणबिना वैज्ञानिकले यसलाई अड्कलका रूपमा मात्रै हेर्छन् ।

एडमले भने, ‘हामीसँग जेम्स वेबजस्तो शक्तिशाली टेलिस्कोप छ । योसँग कैयौँ प्रकाशवर्ष टाढाको अर्को ग्रहमा एलियन्सको संसार नियाल्ने क्षमता छ । त्यहाँ अक्सिजन छ भने यो टेलिस्कोपले पत्ता लगाउन सक्छ । हामीले त्यो ग्रहको बायो सिग्नेचर फेला पार्न सक्छौँ, जसबाट त्यहाँ कस्तो प्रकारको जैव विविधता छ भनेर पत्ता लगाउन सकिन्छ ।’

उनका अनुसार, एक्स्ट्रोबायोलोजीमा भइरहेकाे विकासले के पनि देखाउँछ भने, यही पीढीले पृथ्वबाहिर जीवन छ कि छैन भनेर पत्ता लाउने छ ।

तर, पृथ्वीबाहिर जीवन भेटियो भने ?

चेल्सी हेरेमिया यूकेको संस्था सेटीको पोस्ट–डिटेक्सन हबकी सदस्य हुन् । सेटी अर्थात सर्च फर एक्स्ट्रा टेरेस्ट्रियल इन्टेलिजेन्स । यसको डिटेक्सन हबको काम एलियन्स फेला परिहाल्यो भने त्यसको प्रविधिको सामना गर्न मानवलाई कसरी तयार गर्ने भन्ने हो ।

चेल्सी हेरेमियाले भनिन्, ‘एलियन्स भेटियो भने के गर्ने ? यसको कुनै सूची हामीसँग छैन । धेरै कुरा त त्यही बेलाको स्थितिमा निर्भर हुने छ । यस्तोमा हामीले न्याय र शोषणजस्तो मुद्दाबारे सोच्नुपर्ने छ । सत्तामा हुने मानिसहरूले यस्तो बेला शोषण गर्ने कोसिस गर्छन् भन्ने कुरा हामीलाई थाहा छ । धरतीमा हामी अहिले अर्को ग्रहकाे जीवलाई एलियन्स भन्छौँ । उनीहरूसँग मान्छेजस्तो व्यवहार गर्दैनौँ ।’

सामान्यतः केही सरकारले अन्य सरकारको तुलनामा असाध्यै खराब व्यवहार गर्छन् । धेरै अमानवीय हुन्छन् ।

यस्तोमा एलियन्स भेटिएपछि उनीहरूसँग कसरी सम्पर्क गरिन्छ भन्ने पनि मुख्य प्रश्न हो । चेल्सी हेरेमियाले भनिन्, ‘केही सरकारले नैतिक रूपमा सही निर्णय गर्न सक्लान् । तर केही सरकारले यस्ताे नगर्लान् । कतिपयका लागि यो शक्ति हत्याउने अवसरजस्तो हुने छ । केही सरकारले एक्स्ट्राटेरेस्ट्रियलसँग सम्पर्कको एकाधिकार पाउने प्रयास गर्न सक्छन् । कोही मानिस उनीहरूबारे जानकारी सार्वजनिक गर्न चाहँदैनन् । यो वैज्ञानिक प्रयोगको नैतिकताको मुद्दा हो ।’

उनकाे रायमा विभिन्न सरकारले यसमा मिलेर काम गर्न आवश्यक छ । यस क्रममा बाधा आउन सक्छ किनकि यसका लागि सरकारहरू आपसमा विशेष प्रविधि बाँड्नुपर्ने हुन सक्छ ।

चेल्सी हेरेमिया सरकारहरूले एकअर्कासँग वैज्ञानिक प्रविधि, जानकारी अदानप्रदान र समन्वय गर्ने कुरा निकै चुनौतीपूर्ण हुन सक्ने बताउँछिन् । यो जटिल जानकारी मानिसहरूसम्म सजिलै पुर्‍याउन मुस्किल हुने छ । मानव इतिहासको यो विशेष समयमा नैतिकताले काम गर्नु पनि निकै महत्त्वपूर्ण हुने छ ।

पूर्व र वर्तमान गुप्तचर, व्हिसल ब्लोभर र यूएपी देखेको मान्ने मानिसहरूको भनाइमा पृथ्वीभन्दा बाहिर जीवन छ । तर वैज्ञानिकले कुनै प्रमाण फेला नपरेसम्म यो कुरा मान्ने छैनन् ।

यद्यपि, ग्रेग एगिगियन भन्छन्, ‘यूएपी हाम्रो सामाजिक यथार्थ हो । हामीले त्यसलाई आफ्नो सामाजिक यथार्थको हिस्सा बनाएका छौँ । त्यसैले यसको गहिरोसँग अध्ययन गर्न आवश्यक छ ।’

प्रकाशित मिति: शनिबार, भदौ ३०, २०८० ०८:५९