डेरामा आउने पाहुनाहरूका नाममा

A+ A A-

दैनिकी व्यस्त छ । बिदा भएको बेला वा नभए पनि कामले घर जानुपर्ने व्यस्तता आँउछ । न आओस् पनि किन ? गाउँघरतिर केही हदसम्म संस्थागत तरिकाको संलग्नता छ । बुवाआमालाई छोराको पर्खाई पनि छँदैछ ।

पूर्वनिर्धारित तालिका लिई घर गएर काम सकेकै दिन भारी मन लिएर उही रात बसको यात्रा काठमाडाैंका लागि तय गरिन्छ । कहिलेकाहीँ बसपार्कबाट सिधै कलेज त कहिले डेरामा आएर तुरुन्त कलेज गइन्छ । सेमेस्टरको अध्ययनमा हाजिरीले पनि तानेर लग्छ । हाजिरी कम भयो भने पढाई त छुट्ने नै भयो, सँगसँगै यसको प्रभाव आन्तरिक मूल्याङ्कनमा समेत हुन्छ । कहिलेकाहीँ त हाजिरीकै लागि पनि कक्षाकोठामा बसिन्छ । यो बन्धन एक हिसाबले जायज पनि हो ।

यो भोगाई लेख्दै गर्दा भोलिको पहिलो हाजिरी छुट्ला कि भन्ने चिन्ता छ । हुन पनि हो, बिहान ५ बजे काठमाडाैंको न्यानो बिछ्याैना कसलाई छोड्न मन लाग्छ र ? त्यसमाथि आजकलको सिमसिमे पानीले झन् ओछ्यानमै टाँसिदिन्छ ।

भक्तपुरको लोकन्थलीमा डेरामा बसेर भोलि बिहान प्रदर्शनीमार्गको नेपाल ल क्याम्पस पुग्नुपर्ने तालिकामा बाँधिएर डेराकै सन्दर्भमा लेख्दै गर्दा मनमा केही हल्कापन एकातर्फ छ भने अर्काेतिर साथीहरूले मन दुखाउने हुन् कि भन्न सुर्ता पनि छ । यद्यपि, मेरा साथी र सम्बन्धित व्यक्ति यति कमजोर मनका छैनन् हाेला जस्ताे लाग्छ । यो ब्लगमा विशेषगरी दूरदराजबाट आई उपत्यकामा कोठा भाडामा लिएर बस्ने विद्यार्थीहरूको साझा पीडाबारे चर्चा गर्ने प्रयास गरेकाे छु । जुन घरबेटीले दिने सास्ती नभएर फरक खालकाे छ । बरू घरबेटीलाई नै पनि कुनै न कुनै तरिकाले कठिनाई भएकाे हुन सकछ ।

घरतिरबाट केही काम विशेषले उपत्यका आउने साथीहरूले यहाँ विद्यार्थीका डेरामा एकदुई दिन बस्न आउँदा भोगिने कठिनाईबारे चर्चा गरिरहँदा यसका केही सीमाहरू अवश्य छन् । कतिपयलाई आफैँ पनि बोलाइन्छ, केही अत्यन्तै बुझ्ने पनि हुन्छन्, कोही कसैका केही समस्या हुन्छन्, जसलाई काठमाडाैं आएको जानकारी पाएर म आफैँ पनि उनीहरूकाे काममा सहजीकरण र बस्ने व्यवस्थापन गर्न खोज्छु । बेलाबेलामा म पनि कसैका डेरामा पुग्छु र उहाँले पनि भोग्ने पीडा यिनै हुन् भन्ने हेक्का राखेर साेहीअनुसार गर्छु । यस्ता सीमाहरूलाई समेत ध्यानमा राखी डेराका केही साझा पीडा भनेर चर्चा गरेको छु । समकक्षी साथीहरूको गफ भेलामा डेराको पीडाबारे चर्चा भएपछि यो भोगाई त साझा रहेछ एउटा ब्लग जाओस् भनेर लेखेँ ।

म बसपार्क आएँ

डेरामा आउने कतिपय मित्रहरू यस्ता पनि हुन्छन्, जो काठमाडाैंमा बसबाट झरेपछि मात्र फोन गर्छन् । कुन ठाउँ हो बसाइ ? गाडी कहाँबाट चढौँ ? सिधै यसरी साेध्छन् । पूर्वजानकारी दिँदैनन् । कतिपयले त थानकोट कट्नेबित्तिकै पनि फोन गर्नुहुन्छ । जतिबेला बिहानको ४ वा ५ बजेको हुन्छ । त्यसपछि बसपार्कको लकेसनबारे जानकारी लिँदै सम्पर्कमा रहनुहुन्छ । बसपार्कमा झरेपछि लोकल गाडीको यात्रा गरी डेरा भएको क्षेत्र पुग्नुहुन्छ । मुख्य हाईवेमै बसाइ धेरैको नहुन सक्छ, जस्तो मेरो ।

त्यसपछि आतिथ्यताका लागि उहाँ गाडीबाट झर्ने ठाउँमै लिन पुग्नुपर्छ । पूर्वजानकारी भएको भए मेरै घरबाट केही सामान ल्याउनुपर्ने थियो कि, वा म काम विशेषले डेरामा छैन, तपाईंले त्यही हिसाबले पहिले कुनै व्यवस्थापन गर्नुपर्ने हुन सक्ने कुरा जानकारी गराइन्थ्याे कि ! यी यावत् विषय आउँछन् पूर्वजानकारी नगराई आगमन गर्दा । कोही डेरामा आउन यति अभ्यस्त पनि भइसक्नु भएको छ कि सिधै गृह प्रवेश गर्नुहुन्छ ।

'आज मासु खाम्'

कतिपय आगन्तुकलाई लाग्छ, भाइहरूलाई आज मासु खुवाम् । कोहीकाेही डेरा नपुग्दै फोनमा फर्माईस् गर्नुहुन्छ , 'आज मासु खाम्' । कोही डेरामै आएर तरकारी वा मासु किन्न जाम् भन्नुहुन्छ । आगन्तुकले दुई वटा विकल्प दिएपछि आतिथ्यता दिनेले पहिलो विकल्प कसरी खुवाँउछ ? हामी मासु लिन जान्छौं तर हामीलाई अलि नमज्जा लाग्छ, उहाँ एक दुई दिनका लागि आउनुभएको छ, उहाँको पैसा किन खर्चिनु ? म एक दिनका लागि आउँदा मलाई किन्न लगायो भन्ने सोच्नु होला कि भन्ने शंका आफ्नो मनमा हुन्छ र प्राय त्यो चीज किन्ने काम हामी नै गर्छाैं । कोहीकसैले त हामीले तिरेको मान्दै मान्नुहुन्न । यसाे गर्नु पनि राम्रै हाे ।

तर यस सन्दर्भमा उहाँहरू केही कुराको हेक्का राख्न बिर्सिनुहुन्छ । भाइहरूलाई मासु मन पर्दैन कि, भर्खर हिजो अस्ति मासु खाएका हुन् कि ? विगत केही दिनदेखि लगातार मासु खाने अवस्था सृजना भएर यिनीहरूको पेट पो बिग्रिने अवस्थामा छ कि !

केही त 'डेरामा बस्छन्, विद्यार्थी हुन्, विविध समस्या होला, किन्न समस्या हाेला भनेर आज मासु खाम् भन्नु हुन्छ ।

म कुरियर हो

म सामान वा कागजात ओसारपसार गर्दा दिकदार भएकी एकजना प्रियजनले दिएको मेरो उपनाम कुरियर हो । केहीले जिल्लाबाटै कागजात पठाएर काम गर्न लगाउनुहुन्छ भने केहीले डेरामै आएर एक चरणको काम सक्नुहुन्छ र अर्काे चरणको बाँकी फत्ते गर्ने ठेक्का मलाई दिनुहुन्छ ।

यो सन्दर्भमा मेरौ दौड भनेको प्राय त्रिवि परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय र सम्बन्धित कार्यालय हुन् । यो ठेक्का त कहिलेकाहीँ स्वतस्फुर्त तरिकाले खुसीका साथ म आफैँ पनि लिन्छु । मानौं कि ई–बिडिङमार्फत मनग्ये फाइदा हुने ठेक्का परेको हो ।

खुसी हुनुकाे कारण पनि छ । अर्काे चरणको कामको ठेक्का लिइएन भने आखिर फेरि उहाँको आगमन यहीँ डेरामै त हुने हो । कागजात मगाएर हुनसक्ने काम गर्नुको कारण पनि यही नै हो । तर यो ठेक्कामा प्रायः मलाई घाटा नै हुने हो । घाटा समय मात्रको होइन, आर्थिक पनि ।

लोकल गाडीबाट १५ रुपैयाँमा सम्बन्धित कार्यालय पुग्न सकिन्छ । तर काठमाडाैंको जाममा लोकल गाडीको यात्राबारे यहाँलाई बताउनै परेन । कार्यालय समयमा मेरो पनि कलेज हुन्छ र समय एक बजेपछि मिलाएर जानुपर्ने हुन्छ, जुन लोकल गाडीमा चढेर गएर काम फत्ते गरेर आउन सम्भव नै भएन । अनि के म राइड शेयरिङ एपमा हुन खर्च माग्नु ? यी अवस्थामा उहाँ होइन, म आफैँ नैतिक संकटमा पर्छु । हुन त यस्ता संकट मोचन गर्ने केही पात्र पनि हुनुहुन्छ, जो बुझ्नुपर्नेभन्दा पनि धेरै बुझ्नुहुन्छ ।

तथापि आवश्यक्ताभन्दा बढी बुझ्दिनुपर्छ भन्ने लाग्दैन । नाम र काम नै कुरियर भएपछि कागजात ल्याउने मात्र गरेर त जिम्मेवारी नै पूरा भएन, उहाँसम्म थमाइदिने बन्दोबस्त पनि त मिलाउनै पर्याे । यो अवस्थामा म कहिले १२ किलोमिटरको दूरीमा रहेको नयाँ बसपार्क पुग्छु भने कहिले ४ किलोमिटरको दूरीमा रहेको एअरपोर्ट । अनि मेरो प्रियजनले मलाई केयरिङ बेबीको सट्टा कुरियर पनि किन भन्न नपाउने ?

घुराईले अनिदो

डेरामा बस्ने प्राय विद्यार्थीको आगन्तुक वा अतिथिका लागि भनेर छुट्टै बिस्तराको व्यवस्थापन हुँदैन । संघर्षको समयमा त्यो व्यवस्थापन गर्ने कुरा पनि भएन । डेरामा बस्ने संख्याअनुसारको बिस्तरा भइदियो भने त्यो सुविधाजनक नै मानिन्छ । यहाँ आउने पाहुन रातभरि यात्रा गरी थकित भएका हुन्छन् । कसैकाे घुर्ने बानी हुन्छ । एकपटक त के भयो भने, भोलि बिहानै परीक्षा केन्द्रमा पुग्नुपर्ने मैल एक जना पाहुनाकाे घुराईका कारणले जेनतेन पढेर रात काटेँ र बिहान अनिदो भई परीक्षा हलमा गएँ । नभए परीक्षाको एक दिन पहिला मस्त सुत्ने मेरो बानी आनन्द लाग्छ मलाई । यस्ता धेरै रात छन्, जुन म घुराईकै कारणले अनिदो भई कोल्टो फेर्दै काटेको छु । मानौँ, प्रेमको बियोगमा कसैलाई रात काट्न मुस्किल परेको छ ।

अन्तयमा ....

कहिलेकाहीँ डेरामा पहिले नै एक दुई जनाको आगमन भएको हुन्छ । यसैमा फेरि अरू थपिन खाेज्नुहुन्छ । वहाँलाई हामीले भन्न पनि गाह्रो हुन्छ कि अहिले खाली छैन । गाह्रो किन हुन्छ भने यिनीहरूले झुठ बोले लाग्ला । यस्तो अवस्थामा कहिलेकाहीँ फोटो नै पठाएर भिडभाड पुष्टि गर्नुपर्ने हुन्छ ।

डेरामा आगमनको सन्दर्भमा यहाँका समस्या आगन्तुकहरूले नबुझेकाेचाहिँ होइन । आखिर सम्बन्धले नजिक भएर न हो आउने, बस्ने र भेट्ने । यो माया नै हो । उहाँलाई लाग्दो हो म/हामी कहिलेकाहीँ एक दुई दिन त हो नि । तर मजस्तै आगन्तुकको संख्या अरु पनि छ कि र यिनीहरू यही कार्यले पीडित मात्र होइन, प्रताडित नै पो छन् कि ? भन्ने कुराचाहिँ बुझ्न खाेज्नुहुन्न । नभए सहज वातावरणमा यहाँलाई स्वागत गर्न त आनन्द नै हुन्छ नि । सी यू ....!

प्रकाशित मिति: शनिबार, भदौ २३, २०८० १२:२५