आँखा पाक्ने रोगबारे यसाे भन्छिन् वरिष्ठ आँखा रोग विशेषज्ञ डा. सविता पालिखे

A+ A A-

मौसममा आएको परिवर्तनसँगै आँखा पाक्ने समस्या देखिन थालेको छ । बर्खाको समयमा यस्तो समस्या धेरै देखिने गरेको छ । यतिबेला धेरै जनामा देखा परेको आँखा रातो हुने, चिलाउने, बिझाउने, चिप्रा बस्ने, आँसु आउने समस्या नै आँखा पाक्ने समस्या हो ।

आँखामा देखिने समस्या धेरै प्रकारका हुन्छन् । एलर्जिक, जीवाणु (ब्याक्टेरिया) र भाइरसका कारण आँखामा समस्या देखिन्छ । अहिले देखिएको आँखा पाक्ने समस्या मुख्य गरी एडिनो भाइरसको संक्रमणका कारण देखिएको समस्या हो, जसलाई हामीले कन्जंक्टिभाइटिस भन्ने गर्छौं ।

आँखा पाक्ने समस्या जुनसुकै उमेर समूहमा हुन सक्छ र एउटा वा दुवै आँखामा यस्तो समस्या देखिन सक्छ । आँखा पाक्दा आँखाबाट पिपजस्तो पदार्थ निस्किन्छ र आँखाका परेलाहरूमा टाँसिएर बिहान उठ्दा आँखा खोल्न गाह्रो हुन सक्छ । हाल फैलिइरहेको आँखा पाक्ने रोग अथवा भाइरस कन्जंक्टिभाइटिस एउटा आँखाबाट सुरु हुन्छ र सुरु भएकै केही दिनमा अर्को आँखालाई पनि असर गर्न सक्छ । यस्तो अवस्थामा आँखाबाट धेरै आँसु र पानी आउने हुनुका साथै कहिलेकाहीँ कानको अगाडिको भाग (प्रि-ओरिकुलर लिम्फ नोड) सुन्निने र दुख्ने गर्छ ।

एलर्जिक कन्जंक्टिभाइटिसमा भने आँसु आउने, आँखा रातो हुने र चिलाउने गर्छ । यो धेरैजस्तो मौसम परिवर्तनको समय वा धुलो-धुवाँका कारण हुने गर्छ ।

आँखा पाकेमा ध्यान दिनुपर्ने विषय

आँखा पाकेको बिरामीलाई देख्दा आफूलाई पनि सर्न सक्छ वा सर्‍यो भन्ने भ्रम हाम्रो समजमा छ । यो समस्या बिरामीको आँखामा हेरेर सर्दैन । हावा वा आमनेसामने बस्दैमा सर्ने रोग पनि यो होइन । यो रोग त संक्रमितको आँखाबाट निस्कने आँसु र चिप्राबाट अरुमा संक्रमण हुन सक्छ । त्यसैले, संक्रमित बिरामीले प्रयोग गर्ने सामग्रीहरू प्रयोग गर्दा होसियार हुनुपर्छ । बिरामीको आँखामा औषधि हालिदिने सहयोगीले राम्रोसँग साबुनपानीले हात धुनुपर्छ । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर भएमा चाँडो संक्रमण गर्न सक्ने भएकाले पोसिलो खाना खानुपर्छ । त्यसैले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर भएका बालबालिका र वृद्धवृद्धाको सुरक्षामा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यो रोगको ध्यान दिनुपर्ने मुख्य कार्यलाई यसरी बुँदागत रूपमा उल्लेख गर्न सकिन्छ:

साबुनपानीले राम्ररी हात धुनुपर्छ ।
आँखा चिसो पानीले धुने गर्नुपर्छ र आँखाबाट निस्केको पिपजस्तो पदार्थ सफा कपास वा नरम कपडाले समय-समयमा सफा गर्नुपर्छ । त्यसपछि राम्ररी साबुनपानीले हात धुनुपर्छ ।
दिनदिनै लुगा र आँखा पुछ्न प्रयोग गरिएको रुमाल धोएर मात्र पुन: प्रयोग गर्नुपर्छ ।
आँखामा लगाउने शृंगारहरूको संक्रमण हुन्जेल लगाउनु हुँदैन ।
लुगा, रुमाल आफ्नो लागि छुट्टै प्रयोग गर्नु पर्छ ।
बरफले आँखा सेक्दा आँखा बन्द गरेर वा सफा रुमालमा राखेर सेक्ने ।
आँखा मिच्ने गर्नु हुँदैन र चिसो पानीले बिस्तारै सफा गर्नुपर्छ (छ्याप्नु चैँ हुँदैन) ।
बाहिर घाममा जाँदा कालो चस्मा लगाएर जाने ।
संक्रमित व्यक्तिले प्रयोग गरेका रुमाल, टावेल, सिरानी, तन्ना आदि हरेक दिन धुने ।
आँखा धमिलो देखिने भएमा अझ बढी सचेत हुनुपर्छ । फार्मेसीबाट लिएर आफूखुसी औषधि प्रयोग गर्नु हुँदैन र आँखा विशेषज्ञलाई देखाउनुपर्छ ।

आँखा पाक्ने को लक्षणहरू

आँखा पाक्ने समस्या देखिँदा आँखा रातो हुने गर्छ । संक्रमितको आँखाबाट निरन्तर आँसु बग्ने र कचेरा जम्ने हुन्छ । कतिपय संक्रमितलाई भने बिहान उठ्दा आँखै खोल्न गाह्रो हुने वा उज्यालोमा हेर्न अप्ठ्यारो हुन पनि सक्छ । आँखा बिझाउने, आँखाको डिल सुन्निने, बिहान उठ्दा चिप्रा पर्ने आँखामा बालुवा पसेजस्तो बिझाउनेजस्ता समस्या हुने गर्छ । यस भाइरसका कारण कतिपयलाई भने टाउको र घाँटी दुख्ने, ज्वरो आउने र कसैकसैलाई कानको अगाडिको भाग सुन्निनेजस्ता समस्या पनि आउन सक्छन् । आँखा पाक्ने समस्याका लक्षणलाई बुँदागत रुपमा यसरी प्रस्तुत गर्न सकिन्छ:

आँखा रातो हुने र चिलाउने, आँखाबाट आँसु बगिरहने वा कचेरा, चिप्रा लाग्ने ।
आँखाको ढकनी रातो हुने, सुन्निने ।
आँखा बिझाउने दुख्ने ।
घाममा वा उज्यालोमा हेर्न गाह्रो हुने ।

कहिलेकाहीँ आँखा पाक्ने मात्रै नभई आँखामा हुने अरु रोगले गर्दा पनि आँखा उस्तै रातो हुन सक्छ, जसका कारण आँखाको ज्योति गुम्ने खतरा पनि हुन सक्छ ।

आँखा पाक्ने यो रोगबाट बच्नका लागि बिरामीले प्रयो गरेका रुमालहरू नचलाउने, आँखा नछुने, बिरामीलाई औषधि हाल्न वा अन्य कामले छोएमा राम्रोसँग हात धुने, चिकित्सकको निगरानीमा मात्र औषधिहरू प्रयोग गर्ने, भरसक बिरामीले अलग्गै बस्ने, सुत्ने गर्नुपर्छ भने घरबाहिर निस्कनुपरेमा कालो चस्मा प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ ११, २०८० १७:४६