चुनावी एजेण्डामै सीमित रह्यो मृत्युमार्ग सिद्धबाबाको ‘सुरुङ सपना’

A+ A A-

बुटवल–पाल्पा सडक खण्डमा पर्ने सिद्धबाबामा सुरुङमार्ग बनाउने चर्चा भएको दशक भइसकेको छ । सरकारले बजेट भाषणमै लेखेर सुरुङ मार्ग बनाउन अध्ययन गर्ने बताउँदै आएको पनि पाँच वर्ष भइसकेको छ । तर, नेताहरूले अवलोकन गर्ने र पहिरो रोकथामको विषय चुनावी एजेण्डाबाहेक अरू केही हुन सकेको छैन ।

यो सडक खण्डमा सुरुङमार्गको विषय ०७०/७१ को बजेट वक्तव्यमा पहिलो पटक समावेश भयो । त्यसयता हरेक सरकारले सिद्धबाबाको पहिरो नियन्त्रण गर्ने बताउँदै बजेट पनि छुट्याउँदै आएको पनि छ । तर, बजेटमा सिद्धबाबा क्षेत्रमा सुरुङमार्ग उल्लेख भएको ५ वर्ष भइसक्दा पनि यसको अहिलेसम्म डीपीआर बनेको छैन । सुरुङ मार्गका लागि ५ महिनाअघि परीक्षण भने गरिएको थियो । त्यसको अन्तिम प्रतिवेदन अझै आएको छैन ।

विष्णु पौडेल अर्थमन्त्री हुँदा ०७३/७४ को बजेटमार्फत विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन तयार गर्न बजेट छुट्याइएको थियो । तर, केही पनि काम अगाडि नबढ्दा अझै पनि यात्रु सिद्धबाबा पहिरोको स्थायी समाधान हुन्छ भनेर ढुक्क हुन सकेका छैनन् ।

बुटवलबाट पश्चिमाञ्चलका पहाडी जिल्लामा जाने र आउने हजारौं यात्रुलाई सिद्धबाबाकै पहिरोले झस्काउने गर्छ । पछिल्लो ५ वर्षमा यसै खण्डमा २३ ओटा सवारीसाधनहरू दुर्घटनामा परेका छन् । जसबाट २१ जनाको मृत्यु भएको छ भने १८ जना घाइते भएका छन् । हिउँदयाम होस् वा वर्षा जहिलेसुकै जोखिमपूर्ण यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता छ । ‘सिद्धबाबा आएपछि मन गह्रुँगो हुन्छ, बाटो नकटुन्जेलसम्म डर त्रास हुन्छ,’ बुटवलबाट पाल्पा जाँदै गरेका यात्री तीर्थराज अधिकारीले भने, ‘सुरुङको सपना देखाएर जनताको भोट माग्नेबाहेक केही गर्न सकेनन् ।’

वैकल्पिक मार्गमा ट्रयाक्क खोलियो

प्रदेश सरकारले भने सिद्धबाबा सडक खण्डको विकल्पको रूपमा बुटवलको धागो कारखानाअगाडि जोडिने गरी चरङ्गे–मुढाबास–चौकी भञ्जाङ–झुम्सा सडक आयोजना निर्माण गरिरहेको छ । भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालय प्रदेश नं. ५ प्रादेशिक सडक तथा यातायात व्यवस्था महाशाखाका प्रमुख भीमार्जुन पाण्डेले वैकल्पिक मार्गको रूपमा सो सडकलाई स्तरोन्नति गरिने बताए ।

गतवर्ष प्रदेश सरकारले झुम्सा चौकीभञ्याङ देवदह चरङ्गे सडकको स्तरोन्नतिको लागि आगामी वर्ष १० करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको थियो । त्यसबाहेक वैकल्पिक सडक निर्माणका लागि तिनाउ गाउँपालिकाले ६० लाख र रिब्दीकोट गाउँपालिकाले १० लाख रुपैयाँ लगानी गरिसकेका छन् । तानसेन नगरपालिकाले २० लाख र बगनासकाली गाउँपालिकाले ५ लाख रुपैयाँ र देवदह नगरपालिका रूपन्देहीले १० लाख गरी १ करोड १० लाख रुपैयाँमा बाटोको ट्रयाक खोलिएको तिनाउ गाउँपालिकाका अध्यक्ष ओमबहादुर घर्तीमगरले बताए । सो वैकल्पिक मार्गको निर्माणले सिद्धबाबा क्षेत्रमा खस्ने पहिरोले बर्सेनि हुने जनधनको क्षति रोक्ने विश्वास लिएको छ ।

झुम्सा चौकीभञ्ज्याङ चरङ्गे वैकल्पिक मार्गको लम्बाइ करिब २० किलोमिटर रहेको छ । पाल्पाको झुम्सा चौकीभन्ज्याङ ७ किलोमिटर र रूपन्देहीको चरङ्गे मुढाबास ७.५ किलोमिटरमा यसअघि नै ट्रयाक खोलिएको थियो । चौकीभन्ज्याङ मुढाबास खण्डको करिब साढे ५ किलोमिटरमा नयाँ ट्रयाक खोलेपछि झुम्सा चरङ्गे सडकले जोडिएको छ ।

सुरुङ मार्गका लागि भौगर्भिक अध्ययन

सिद्धार्थ राजमार्गको मृत्युमार्ग मानिने सिद्धबाबा क्षेत्रमा सुरुङमार्ग निर्माणका लागि स्विस सरकार विकास सहयोगमार्फत भौगर्भिक अध्ययन गरिएको छ । ड्रिलिप नेपालले सुरुङमार्गका लागि गुरुयोजनाको काम गर्नुपूर्व भौगर्भिक अध्ययन गरेको हो । सुरुङ निर्माण गर्दा चट्टान कस्तो छ भन्ने आवश्यक भएकाले प्लानेट नेपालले सिद्धबाबामा काम गरेको प्लानेट टेस्ट प्रा.लि.का भौर्गभिक इन्जिनियर दिवाकर खड्काले जानाकारी दिए ।

प्रारम्भिक नतिजामा सो क्षेत्रमा स्यानस्टोन र मोडस्टोन खालको चट्टान भेटिएको छ । यसअघि भएको प्रारम्भिक अध्ययनमा सुरुङसहित रकनेट, रकसेट, हाफ टनेलसहितका ६ वटा विकल्प दिइएको थियो । चट्टान परीक्षणका लागि सिद्धबाबा क्षेत्रका पाँच स्थानमा ९० मिटरसम्मको प्वाल खोलेर चट्टान बाहिर निकालिएको छ । ३ किलोमिटरमा सुरुङ मार्ग बनाइने भएकाले त्यही क्षेत्रको चट्टान परीक्षण गरिएको हो ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ ३१, २०७६ २३:३६