मोटोपनाले निम्त्याउन सक्छ दमको जोखिम (भिडियो)

A+ A A-

कम उमेरमा भएका ८० प्रतिशतभन्दा बढी आस्थमा एलर्जिका कारण हुने गरेको पाइएको छ । तर, त्यस्तो दमलाई ‘एलर्जिक डिसअर्डर’ भन्ने गरिन्छ । जुन एलर्जीद्वारा हुने गर्छ ।

वरिष्ठ छाती रोग विशेषज्ञ डा. अशेष ढुंगानाका अनुसार वंशाणुगत जोखिम भएका वा एलर्जीका कारण हुने दम ‘एलर्जिक डिसअर्डर’ हो । यस्तो एलर्जी फोक्सोमा भएपछि त्यसलाई आस्थमा दम भन्ने गरिन्छ । तर, त्यही एलर्जी शरीरका अन्य भागमा पनि हुन सक्छ । जस्तै, नाकमा एलर्जी हुन सक्छ, जसलाई ‘एलर्जिक राइनाइटिस्’, ‘एलर्जिक साइनोसाइटिस’ भन्ने गरिन्छ । त्यही एलर्जी नाकमा र ‘साइनोसाइसेस’हरूमा देखिने हो ।

डा. ढुंगानाका अनुसार यसरी देखिने एलर्जीका लक्षणहरू जटिल भएर आउने गर्छन् । त्यसैले कुनै व्यक्तिको छाला सम्बन्धी एलर्जी बढी हुन्छ । त्यसलाई हामी एलर्जिक डर्माटाइटिस भन्ने गर्छौं । कसैलाई आँखामा ‘कन्जन्टिभाइटिस’का रूपमा देखिन सक्छ ।

उनी भन्छन्, ‘यी सबै शरीरका विभिन्न अंगहरूमा हुने एलर्जीहरू हुन् । यीमध्ये सबैभन्दा कडा खालको एलर्जी आस्थमा दम हो । जसका कारण श्वासप्रश्वासको समस्या हुने गर्छ । त्यसमा पनि धेरैजसो बिरामी आस्थमा दमसँगै अन्य एलर्जी पनि सँगसँगै भइरहेको हुन्छ ।’

आस्थमाका बिरामी धुलोधुवाँबाट बच्नुपर्छ

दमका बिरामीका लागि धुवाँ धँलो सबै भन्दा घातक मानिन्छ ।

डा. ढुंगानाका अनुसार धुलो र धुवाँ दुई किसिमका हुन्छन्, एउटा धूमपान र अर्को वायु प्रदूषण । यसले दीर्घ दमको जोखिम बढाउँछ ।

त्यस्तै, सामान्य एलर्जी दम भएका व्यक्तिलाई पनि धुलो–धुवाँले उनीहरूको दमलाई पटकपटक बल्झाइदिने गराउन सक्छ । जसले गर्दा धुलो र धुवाँ दमका कारक पनि हुन् । यी दुई चीज दम रोग भएका बिरामीहरूका लागि रोग झनै बिगार्ने कारकहरू पनि हुन् । त्यसैले दम भएका व्यक्तिहरू धुवाँधुलोबाट सधैँ टाढा बस्नुपर्छ ।

दम हुनबाट कसरी बच्ने ?

विज्ञहरूका अनुसार सीओपीडी दममा कारण थाहा हुन्छ । उक्त कारणबाट बच्न सकियो भने यो दम हुँदैन । यो दमका लागि वायु प्रदूषण, धूमपान र पेसागत जोखिम भन्ने गरिन्छ । जुन काम गर्ने ठाउँमा धुलोधुवाँको ‘एक्स्पोजर’ धेरै हुने गर्छ । ‘यिनै तीनवटा कारणबाट बच्न सकियो भने सीओपीडी दम लाग्नबाट हामी जोगिन सक्छौँ,’ डा. ढुंगानाले भने ।

त्यसैगरी, आस्थमा दम भएका व्यक्तिहरूलाई वंशाणुगत, एलर्जीलगायतका जोखिम हुने भएका कारण यो रोग लाग्नबाट रोक्न सकिँदैन । तर, यसलाई समयमै पहिचान गरेर उपचार गर्न सक्यो भने यो दम भएका मानिसहरूले सामान्य व्यक्तिसरह सम्पूर्ण कार्यहरू गर्न सक्छन् ।

यो दमबाट फोक्सो बिग्रने वा श्वासप्रश्वासको समस्या हुने डर हुन्छ । तर, दममा बिरामीले औषधि भने अलि लामो समयसम्म प्रयोग गर्नुपर्ने हुन सक्छ । त्यसैले यसको उपचार समयमै गरियो भने आस्थमा दमबाट हुन सक्ने जटिलताबाट जोगिन सकिन्छ ।

मोटोपनाले दमको जोखिम

मोटोपना दमको लक्षण देखा पर्नुको एउटा कारण भएको डा. ढुंगाना बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘निकै मोटो भएका व्यक्तिहरूलाई दमजस्ता लक्षणहरू आउन सक्छन् । उनीहरूले भारी काम गर्दा, छिटोछिटो हिँड्दा, सिँढी चढ्दा, उकालो चढ्दा स्याँस्याँ हुन सक्छ । यो तौल धेरै भएका कारणले पनि हुन सक्छ ।’

मोटोपना भएका व्यक्तिहरूलाई आस्थमा दम छ भने उनीहरूमा रोग नियन्त्रण गर्न कठिन हुन्छ । त्यस्ता व्यक्तिले औषधि प्रयोग गर्दागर्दै पनि नियन्त्रण नहुने गरेको पाइएको छ ।

आस्थमा भएका मोटा व्यक्तिहरूले आफ्नो तौल कम गर्न सकेमा रोग नियन्त्रण गर्न सकिने भने देखिएको छ । मोटोपना भएका व्यक्तिहरूलाई दमका लक्षण देखिने जोखिम बढी हुन्छ । योसँगै त्यस्ता व्यक्तिमा अन्य विभिन्न रोगहरूको जोखिम पनि बढ्ने चिकित्सकले बताएका छन् ।

डा. ढुंगाना भन्छन्, ‘कुनै व्यक्तिको तौल धेरै छ भने त्यस्ता व्यक्तिहरूले तौल कम गरेमा दम मात्र नभएर धेरै रोगहरूबाट बच्न सकिन्छ ।’