दुर्गम गाउँबाट एक किसानको पत्र- बाढीले पाेहाेरै कुलो बगाइदियो, हामीले रोपाइँ गर्न पाएनौँ

दुर्गम गाउँबाट एक किसानको पत्र- बाढीले पाेहाेरै कुलो बगाइदियो, हामीले रोपाइँ गर्न पाएनौँ

A+ A A-

भन्नेले भन्दिए- देशभर नब्बे प्रतिशात रोपाइँ सकियो । मिडियाले पनि लेखिदिए । न्युज फिडमा ठूल्ठूला अक्षरमा लेखिए- देशभर रोपाइँ लगभग सकिन लाग्यो, सुदूरपश्चिममा रोपाइँ सम्पन्न इत्यादि ।

सरकारले त्यही खबर सुनेर पढिदियो- देशभर भव्यताका साथ रोपाइँ सम्पन्न भयो भनेर । तर विडम्बना, राज्यले बिर्सेको हाम्रो सुदूरपश्चिमकाे एउटा सुदूर जिल्ला बाजुरा अनि बाजुराको पनि सबैभन्दा दुर्गम अर्थात् पिछडिएको साबिक गाविस साप्पाटा, जहाँ करिब ५ सय परिवार छन्, जसले चैतमा न बिउ राख्न पाए, न त असारमा धान रोप्न नै सके ।

देशभरि असार पन्ध्र भव्यताका साथ सम्पन्न भयो । आधाभन्दा धेरैले फेसबुकमा धान रोपेर मनाए भने केही हिलाेमा रमाए ।

प्रधानमन्त्री, पूर्वप्रधानमन्त्री, बहालवाला हाननिय (माननीय) ज्यूहरूले पनि रोपाइँ गर्न भ्याए । कसैलाई चार/पाँच जनाले पछाडिबाट भुँडी समातिदिएर रोप्न लगाए, अनि कसैलाई आठ/दश जनाले सुरक्षा घेराभित्र राखेर छाता ओढाएर अनि दश/पन्ध्रजति मिडियाहरू लगेर एक बोट धानको बिउ डोबे । उनीहरूका चटक अनुसार त सायद अब नेपाल कृषिमा आत्मनिर्भर भैसक्यो । उनीहरूले मजाक उडाएको पाँगोले अब हजारौँ मेट्रिकटन धान फलाएर बाजुरा, डोल्पा, मुगु अनि कालीकोटतिरका हामी निमुखाहरूलाई अब केही नगरीकन पनि खान पाउने बनाए । अब एक वर्ष हामीले हात बाँधेर बस्दा पनि खाली पेट बस्नुपर्दैन ।

हामी त्यही ठाउँका जनता हौँ, जसले प्रत्येकचोटिको चुनावका बेला कमसेकम दुई जना गुमाउनुपर्छ, नेताका निमित्त अनि पार्टीका निमित्त, जसले आफ्नो पढाइ, काम, कोठाको अवस्था, आफ्नो ज्यानको अवस्था सबलाई थाँती राखेर चुनावमा भोट हाल्न जानुपर्छ, दुई हप्ता लगाएर ताकि अब त केही गर्लान् कि भन्ने आसमा । हामीले सम्पूर्ण दु:ख, अभाव, भोकमरी, बिरामी, शिक्षा सबैसँग युद्ध लडिसकेका छौँ । कुनै जिते हौँला, अनि कुनैमा हामीले हार व्यहोर्नुपर्‍यो होला । त्यो चलिरहनेछ । निरन्तर । अझै धेरै वर्ष । खैर, म त्यतापट्टि जान चाहिनँ ।

कुरो रोपाइँको हो र रोपाइँबाट वञ्चित म अनि मेरो गाउँको हो । झण्डै एक वर्ष भयो । भएको एउटा कुलो जसले ५ सय परिवारको बिहानी जगाइदिन्छ, पूरै बर्खा हरियाली बनाइदिन्छ । अनि पूरै वर्ष एउटा आशाको किरण जगाइराख्छ, जसलाई गएको वर्ष आएको भारी वर्षाका कारण गएको पहिरोले बगाएर कर्णाली नदीको भेलसँग मिसाइदियो । पहिरोले कुलो बगाएसँगै हाम्रो आशाको दियो पनि हुरीले निभायो । त्यति नै समय भयो, बाजुराको त्यो एउटा गाउँले आफ्नो सपनाको बिउ घाममा सुकाइरहेको । अनि त्यति नै भयो होला, अब भने कसरी बाँच्ने होला भन्ने डरले हामीलाई खेदिरहेको ।

अब त्यो कुलोको आवश्यकता वडा अध्यक्षलाई छैन । उनी त अब ठूलो मान्छे अर्थात् अध्यक्ष भइसके । पालिका अध्यक्षलाई पनि मतलब छैन, किनकि उनको बसोबासको क्षेत्रभन्दा बाहिरको हो हाम्रो गाउँ । सांसदहरूलाई त पटक्कै सरोकार छैन, किनभने चुनाव जितेर उनीहरू काठमाडौं आइसके ।

न त त्यहाँसम्म कसैको आवाज पुग्यो, न कसैको आश्वासन पुग्यो, न राष्ट्रिय मिडियाहरूको कमाइ खाने भाँडो बन्न सक्यो, न त कुनै क्षेत्रको सरोकारको विषय बन्न सक्यो मेरो गाउँ, अनि पहिरोले बगाएको कुलो ।

चुनावका बेला वडा अध्यक्षको चुनाव सकिनेबित्तिकै भ्याउने गृहकार्य बन्यो । गाउँपालिकाको अध्यक्षको पहिलो प्राथमिकता बन्यो । प्रदेश सांसदहरूको अत्यावश्यक एजेन्डा बन्यो, अनि प्रतिनिधिसभाका सांसदहरूको दिगो विकासको आयोजना बन्यो । दु:खका साथ भन्नुपर्दा त्यो कुलो बन्यो त केवल भोट बैंक मात्र ।

अब त्यो कुलोको आवश्यकता वडा अध्यक्षलाई छैन । उनी त अब ठूलो मान्छे अर्थात् अध्यक्ष भइसके । पालिका अध्यक्षलाई पनि मतलब छैन, किनकि उनको बसोबासको क्षेत्रभन्दा बाहिरको हो हाम्रो गाउँ । सांसदहरूलाई त पटक्कै सरोकार छैन, किनभने चुनाव जितेर उनीहरू काठमाडौं आइसके । अब त्यो गाउँ फर्केर जाने कष्ट गर्दैनन् । खाँचो त केवल हामीलाई छ, जसले न त त्यो पानी अनि कुलोको आवाज काठमाडौंसम्म पुर्‍याउन सक्छौँ, न त हामी त्यो बस्ती छोडेर अन्त कतै जान सक्छौँ, न हामीले त्यो कुलोलाई पहिलेको जस्तो बनाउन नै सक्छौँ ।

जब असार पन्ध्रमा अधिकांशले फेसबुकका भित्ता रंगाइरहँदा हाम्रो गाउँ अनि गाउँका मानिसहरूको आँखामा फिक्का अनि ढल्न नसकेर जमेका आँसुका ढिक्का जमिरहेथे कि हामीले अबको एक वर्ष कसरी गुजारा गर्ने होला भनेर । हामी चाहन्छौँ, कसैले हाम्रो दु:ख सुन्दियोस् । बुझ्दियोस् ।

यहाँ कसले सुनिदिन्छ र गरिबीका दु:ख, भोक अनि अभावका पीडा ? हुन त यसपटक बहिनीका हातका औँलाहरूले धानका बिउ डोब्न परेन । आमाका हातले हली अनि रोपाहारका लागि धुँवाको मुस्लोमा आँखा राता बनाउँदै रोटी पकाउन परेन । बाका खुट्टाले माथि मामाघरदेखि तल आन्टीको घरसम्म खेताला बोलाउन जाने कष्ट पनि गर्नु परेन ।

रोप्नेरीहरूले हिलोमा बिउका डोकासँगै लछारपछार गर्दै हिँड्न परेन । अनि हाम्रा गोरुले दिनभर हलीको पिटाइ खाँदै खेतको फन्को लगाइरहनु परेन । आनन्दै भयो । कसैलाई केही दु:ख भएन । तर, त्यही आनन्दले अब थाहा छैन हामीलाई पेटभरि खान पाइन्छ कि पाइँदैन । बुढा बाका खुट्टाहरूले कति ठाउँ बेसाहा गर्दै दगुर्नुपर्ने हो । अनि छोराछोरीको रहर पूरा गरिदिन कतिचोटि हाम्री आमाहरूले दुई/तीन दिनको बाटो हिँडेर चामल बोक्नुपर्ने हो । खै अझै कति जना थपिनुपर्ने हो भारतका गल्लीगल्लीमा भारी बोक्नलाई । अनि कति रात कटाउनुपर्ने हो भोको पेटलाई पानीले रूझाउँदै ।

हेर्दाहेर्दै श्रावण लाग्यो । सारा भिरपाखा, डाँडाकाँडा, चौरलगायत सम्पूर्ण ठाउँहरू हरियालीले छाइरहेको छ । रूखो अनि उजाड छन् त केवल त्यही एउटा गाउँ अनि गाउँका मान्छेका आशाहरू ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन ९, २०८० ०६:१३