एक वर्षपछि बस्ने कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक देउवालाई कति सहज, कति सकस ?

A+ A A-

करिब एक वर्षपछि बस्न लागेकाे कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक न सभापति शेरबहादुर देउवाका लागि सहज बन्ने देखिन्छ न त संस्थापन इतर समूहलाई नै । याे एक वर्षसम्म पार्टीकाे औपचारिक फाेरममा बाेल्न नपाएका केन्द्रीय सदस्यहरू नेतृत्वमाथि कडा रूपमा प्रस्तुत हुने वातावरण बनिरहेकाे छ । किनकि पदाधिकारी बैठकका नाममा महत्त्वपूर्ण निर्णय गर्ने देउवाकाे कार्यशैलीमा केन्द्रीय सदस्यहरूले अपनत्व लिने ठाउँ पाएका छैनन् । उनीहरूलाई भूमिका नदिइएकाे अनुभव भइरहेकाे छ ।

कांग्रेस नेता बालकृष्ण खाँण नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा छन् । उनलाई पार्टी भूमिकाबाट अलग गर्नुपर्ने आवाज उठे पनि नेतृत्वले याे विषयमा छलफल नै गर्न चाहेकाे छैन । प्रचारबाहेकका २७ वटा पार्टीका विभाग रित्तै छन् । भ्रातृ संस्था लथालिङ्ग छ । नेविसंघ, तरूण दललगायत भ्रातृ संस्थामा तदर्थ केन्द्रीय समिति, त्यो पनि एकल सदस्य र नेतृत्वमा छ । पार्टी विधानअनुसार चलेको छैन । यस्तै, माहौलमा साउन २ गते केन्द्रीय समिति बैठक बस्दै छ ।

एक वर्षसम्म बैठक नबस्दा कतिपय एजेन्डाहरू ‘फेज आउट’ भैसके भने कतिपय एजेन्डाहरू ‘फ्रिज’ भए । कम्तीमा छवटा बैठक बस्नुपर्ने केन्द्रीय समितिका एजेन्डाहरू थाँती नै छन् । योबीचको समयमा पार्टीभित्र नसुल्झिएका एजेन्डाहरूले कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक तताउने छ ।

एजेन्डा

केन्द्रीय समिति बैठकको एजेन्डा तय गर्न सोमबार सभापति शेरबहादुर निवास धुम्बाराहीमा पदाधिकारी बैठक बसेको थियो । साे बैठकले एजेन्डामा अन्तिम निर्णय नगरेकाले बुधबार ९ बजे पदाधिकारी बैठक बसेर एजेन्डा तय गर्ने तालिका थियो । तर, प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डपत्नी सीता दाहालको निधनपछि कांग्रेसका कामहरू स्थगित भए । त्यसैले एजेन्डा तय भइसकेका छैनन् । यद्यपि, देउवानिकट र संस्थापन इतर समूहले आआफ्नाे तयारी भने गरेका छन् ।

एक वर्ष केन्द्रीय समिति बैठक नबस्दा कार्यसम्पादन समितिले गरेका निर्णय अनुमोदनका लागि पेस गर्ने तयारी छ । केन्द्रीय समितिको बैठक नबस्दा कार्यसम्पादन समितिले निर्णय गर्न सक्ने विधानमा व्यवस्था छ । महाधिवेशन भएको ६ महिनाभित्र नीति अधिवेशन गर्ने भनिए पनि यसबारे पार्टीको फोरममा छलफल भएको छैन । नेताहरूबीचको भेटमा सो कुरा हुने गरेको छ । कांग्रेसले दसैँअघि विधान अधिवेशन गर्ने तयारी गरेको छ । भदौमा गर्ने भनिए पनि केन्द्रीय समिति बैठक बस्न ढिलाइ भएकाले तालिका प्रभावित हुन सक्छ ।

संगठनको कार्ययोजना, कार्यतालिका र समसामयिक राजनीतिक विषयमा पनि समिति बैठकमा छलफल हुनेछ । कांग्रेसले संगठनलाई चलायमान बनाउन राष्ट्रव्यापी अभियान चलाउने तयारी गरेको छ । चुनावी समीक्षाका साथै संघ र प्रदेश सरकारको कामको समीक्षा पनि बैठकमा हुनेछ ।

कांग्रेस प्रवक्तासमेत रहेका अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले ल्याएकाे बजेटमा रकम विनियोजन समानुपातिक ढंगले नभएको भन्दै कांग्रेस नेताहरू असन्तुष्ट छन् । याे विषय पनि केन्द्रीय समितिमा उठ्ने छ । ‘बैठकको एजेन्डाका बारेमा पदाधिकारी बसेर एक रूप दिनेछन् । सबैको साझा एजेन्डा बनाएपछि पार्टीमा विवाद हुँदैन । कमजोरी सच्याएर पार्टी अघि बढ्नेछ,’ कांग्रेस सहमहामन्त्री भीष्मराज आङदेम्बेले शिलापत्रसँग भने । तर, केन्द्रीय सदस्यहरूले एजेन्डामा नरहेका विषय पनि उठाउन सक्छन् ।

खाँणबारे मौन बस्ने

नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा नेता बालकृष्ण खाँण पुर्पक्षका लागि थुनामा छन् । यो घटनापछि सभापति देउवा सार्वजनिक कार्यक्रमको समेत ‘फेस’ गर्न चाहँदैनन् । खाँणलाई पार्टी भूमिकाबाट अलग गर्नुपर्ने र अदालतबाट आएको फैसलापछि पार्टीको जिम्मेवारीमा फर्काउन सकिने इतर समूहका नेता शेखर कोइराला र महामन्त्री गगन थापाको भनाइ छ ।

तर, अदालतकमा विचाराधीन विषयमा पार्टीले कुनै निर्णय नलिने संकेत नेताहरूले गरेका छन् । ‘अदालतमा विचाराधीन विषयमा प्रतिक्रिया दिएर प्रभावित पार्न हुँदैन,’ कांग्रेस सहमहामन्त्री भीष्मराज आङदेम्बेले शिलापत्रसँग भने ।

प्रचार विभाग प्रमुख विश्वकर्मा पनि विचाराधीन विषय भएकाले शीर्ष नेतृत्वमा जिम्मेवारी दिइने बताउँछन् । ‘अदालतमा विचाराधीन विषयमा हामीले दोषी करार गरेर पार्टीको जिम्मेवारीबाट हटाउने भन्ने हुँदैन । मुद्दा प्रभावित पार्न हुँदैन । यसबारेमा शीर्ष नेतृत्वमा छलफल भइरहेको छ । यस विषयमा उहाँहरूले जे गर्नुहुन्छ, त्यही हुन्छ,’ उनले भने ।

रुपान्तरण अभियान

कांग्रेस तेस्रो पुस्ताका नेताहरू रुपान्तरण अभियानमा छन् । उनीहरूले केन्द्रीय बैठकअघि अभियानको प्रतिवेदन बुझाउनेछन् । ग्राउन्डबाट उठेका प्रश्न र सुझाव समेटिने प्रतिवेदन केन्द्रीय समितिमा छलफल होस् भन्ने उनीहरूको चाहना छ । सो अभियानमा केन्द्रीय सदस्यहरू मधु आचार्य र गोविन्द पोखरेल छन् । उनीहरूले प्रतिवेदन बुधबार केन्द्रीय कार्यालयमा दर्ता गराई नेतृत्वलाई बुझाउन चाहन्थे तर सो काम हुन सकेन ।

‘केन्द्रीय समिति मुलुकभरका साथीहरूले मत हालेर जिताएको कार्यकारी सभा हो । हामीले देश र विदेशमा कुरा गरेर आएका छौँ । यसलाई केन्द्रीय समितिले समाधान दियोस् भन्ने चाहना हो,’ आचार्यले शिलापत्रसँग भने, ‘सभापतिको समय पाएनौँ । २ गतेको बैठकसम्म समय बाँकी छ ।’

सुझावमा विशेष महाधिवेशनको माग छ । पार्टीले नीति अधिवेशन गर्न अनिच्छा देखाएमा वा बेवास्ता गरेमा विशेष महाधिवशेन माग गर्ने चरणमा पुग्ने उनले बताए । आफ्नो धारणा राख्ने क्रममा रूपान्तरण अभियानको सुझाव बैठकमा राख्ने आचार्यले बताए ।

सबैको कुरा सुन्ने

केन्द्रीय समिति बैठक संघीय संसद बैठकसँग जुधाइने छैन । ‘संसद चलेको दिन पार्टी बैठक चल्ने छैन । सबै सदस्यले ५–१० मिनेट समय पाउनुहुन्छ । हप्ता १० दिन बैठक चल्छ भन्ने अनुमान छ,’ प्रचार विभाग प्रमुख विश्वकर्माले भने ।

‘फेज आउट’ एजेन्डामा पनि समीक्षा

‘फेज आउट’ भएका एजेन्डामा कसैले उठाउन चाहे ‘रिमाइन्ड’ हुनेछ । ‘गठबन्धन गर्नेबारेमा साथीहरूको टिप्पणी छ, पहिला सर्वसम्मत भएको हो । त्यसमा कसरी जाने भन्ने विषयमा छलफल हुन्छ । भ्रातृ संस्था, विभाग गठन पुराना भए पनि नयाँ नै छ । देशरभर कार्यक्रम लैजाने र सदस्यताका बारेमा अनलाइनबाट काम सुरु गरेका छौँ । यो पनि अनुमोदन गर्छौं,’ प्रचार विभाग प्रमुख विश्वकर्माले भने ।

विधान सम्झाउने प्रयास

केन्द्रीय सदस्यहरू पार्टीलाई विधिसम्मत हिँडाउनुपर्ने आवाज उठाउने तयारीमा छन् । केन्द्रीय समिति बैठक नियमित नहुँदा संस्थापन र इतर दुवैतर्फका केन्द्रीय सदस्य रूष्ट छन् । पार्टीका नीतिगत निर्णय गर्न पदाधिकारी र पूर्वपदाधिकारीको बैठक बस्ने गरेको छ ।

‘पूर्वपदाधिकारीको नाममा भएका निर्णय र स्वीकार्ने कुरामा असहमति छ । वैधानिक फोरम ठूलो भयो भन्ने नाममा बैठक बाइपास गरिन्छ । किन विधानमा ठूलो समिति बनाएको ? आसन र भाषण गर्न मात्र हो ?,’ केन्द्रीय सदस्य अजयबाबु शिवाकोटीले शिलापत्रसँग भने, ‘व्यवस्थापन गर्न ठूलो समिति बनाइयो । विधान संशोधन गरेर आकार घटाइयोस् । केन्द्रीय समितिलाई फाली झिकेको हलो नबनाइयोस् ।’

आकार ठूलो भयो भन्दै बैठक नबोलाइए केन्द्रीय समितिको मात्र नभएर पदाधिकारीको संख्यासमेत घटाउनुपर्ने उनको माग छ । ‘विधानको पालना नगर्ने पार्टीलाई अरुले लोकतान्त्रिक पार्टी भन्न सुहाउँछ ?,’ उनले भने । कांग्रेसले संसदीय बोर्डसमेत नबनाएर तीनै तहको चुनावमा टिकट बाँडेको थियो । ढिलै भए पनि केन्द्रीय समिति बैठकमा सो कुरा उठ्नेछ ।

संस्थापन इतर समूहले सभापति देउवाकाे बैठकमा आलाेचना गरे संस्थापन पक्षले त्यसकाे प्रतिवाद गर्नेछ । र, त्यसकाे केन्द्रमा रहने छन् महामन्त्री गगन थापा । उनले देउवाविरुद्ध चर्काे रूपमा सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिएकाे विषयमा संस्थापन पक्षका केन्द्रीय सदस्यहरूले आवाज उठाउने तयारी गरेकाे बुझिएकाे छ । त्यति मात्र हाेइन, काेशी प्रदेशमा कांग्रेस नेतृत्वमै सरकार बन्दा पनि नेता डा. शेखर काेइरालाले सार्वजनिक गरेकाे धारणाबारे पनि बैठकमा कुरा उठ्ने बताइएकाे छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार २७, २०८० २०:५०