फेरिफेरि प्रधानमन्त्रीमा देख्न नचाहेका अनुहार

A+ A A-

प्रधानमन्त्री शब्द सुन्नासाथ अक्सर नेपालीले शेरबहादुर देउवा, केपी ओली, माधव नेपाल, झलनाथ खनाललगायतलाई सम्झिन्छन् ।

योबाहेक सोचियो भने यस्तै कुनै ज्येष्ठ मानिसको कल्पना गरिएला । हाम्रो दिमागमा कहिल्यै युवा अनुहार आउँदैन । लामो समययता भइरहेको अभ्यासले यस्तै भाष्य बनाइदिएको छ, नेपालमा प्रधानमन्त्री भनेको पाकाे व्यक्ति नै हुन्छ । त्यो पनि बारम्बार । अर्को शब्दमा, प्रधानमन्त्री पदमा पूर्वप्रधानमन्त्रीहरूको सिन्डिकेट छ । पार्टी प्रमुख तिनै हुन्छन्, टिकट तिनैले बाँड्छन्, चुनावपछि संसदीय दलकाे नेता तिनै चुनिन्छन् । दलकाे नेता नै प्रधानमन्त्री हुन पाउने संवैधानिक व्यवस्था छ ।

टिकट बाँड्दादेखि नै उनीहरूले संसदीय हिसाबकिताब मिलाएका हुन्छन् । त्यसैले अंकगणित पाकाहरूकै पक्षमा हुन्छ । अनि एउटै दलबाट एउटै व्यक्ति बारम्बार प्रधानमन्त्री बन्छ । प्रधानमन्त्री हुँदाहुँदा माखो नमारी पाको हुँदासमेत उनीहरू फेरिफेरि प्रधानमन्त्री बन्न तम्सिन छाड्दैनन् । 'नाे नट अगेन' काे नारामा चुनाव जितेको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले संसद छिरेपछि नयाँ प्रधानमन्त्रीमा पुरानै पात्रलाई भोट हाल्नुपरेकाे थियाे ।

हालका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड ६९ वर्षका भए । उनी नेपालका जीवित सबै पूर्वप्रधानमन्त्रीभन्दा कान्छा हुन् । एमालेले उनको राजीनामा मागिरहेको छ । देशले बारम्बार झेलिसकेका तिनै पाका पात्रहरू फेरि प्रधानमन्त्री बन्न उत्ताउला छन् ।

दिल्लीको आशीर्वादमा आफू एकपल्ट प्रधानमन्त्री बनेको ‘सत्य’ ओकलेका प्रचण्डलाई हटाउन सके आफ्नै अध्यक्ष ओली, नसके कांग्रेस सभापति देउवालाई समेत प्रधानमन्त्री बनाउन एमाले तत्पर छ । अर्थात् कथम् प्रचण्डले राजीनामा दिए भने पूर्वप्रधानमन्त्री क्लबबाटै ओली र देउवामध्ये एक जना अगाडि आउने छन् ।

७१ वर्षे ओली यसअघि तीनपल्ट प्रधानमन्त्री भइसकेका छन् । ७७ वर्षे देउवालाई प्रधानमन्त्रीका रूपमा देशले पाँचपल्ट भोगिसकेको छ । माधव नेपाल पनि दाउपेचमै छन्, जो दुई ठाउँबाट चुनाव हारेका बेला प्रधानमन्त्री बनेका थिए ।

नमीठाे सत्य त के पनि हाे भने, प्रचण्डले यसअघि दुईपल्ट प्रधानमन्त्री हुँदासमेत कुनै लछारपाटो लाएका चाहिँ होइनन् । यद्यपि, चौथोपल्ट र छैटौँपल्ट प्रधानमन्त्री हुने दाउ हेरिरहेका पात्रभन्दा उनी अथवा विकल्पचाहिँ हुन् ।

तेस्रोपल्ट प्रधानमन्त्री भएपछि दौरासुरुवाल लाएका उनलाई केही गरेर देखाउनैपर्ने दबाब छ । अन्यथा २०८४ सालकाे चुनावपछि प्रतिनिधिसभामा पछाडिकाे कुर्सीले उनलाई कुरिरहेकाे हुनेछ । त्यसपछि जतिसुकै बुद्धि भुटे पनि माओवादीका लागि प्रधानमन्त्री पद 'आकाशफल' बन्नेछ । कहिले एमाले त कहिले कांग्रेसको बुइ चढेर चुनावी खाेला तरिरहेकाे माओवादीलाई पुनर्जीवित पार्ने अन्तिम माैका प्रचण्डको अगाडि छ । दोस्रो दलसँग ठूलो अन्तरसहितको तेस्रो पार्टी भएर पनि सत्ताको नेतृत्व गर्न पाएकाले माओवादीका लागि यो सुनौलो र अन्तिम अवसर हो ।

देश विकासको सबैभन्दा ठूलो तगारो भ्रष्टाचार हो । प्रचण्ड नेतृत्वकाे सरकारले भ्रष्टाचारविरुद्ध जेजस्ता कदम चालिरहेकाे छ, बारम्बार प्रधानमन्त्री भइसकेका अन्य पात्रबाट याे अपेक्षा गर्न सकिँदैन । किनकि यी सबै काण्डमा उनीहरू स्वयम्, नभए आफन्त, त्याे पनि नभए आसोपासे मुछिएका छन् । अहिले प्रचण्डकाे पालामा खाेलिएकाे फाइल हालसालै भएका काण्डकाे पनि हाेइनन् । कुनै ओलीको पालामा त कुनै देउवाको पालामा रोकेर राखिएका फाइल हुन् । अन्य फाइल पनि खाेलियाे भने एमाले र कांग्रेसका कैयौँ नेता, कार्यकर्ता तानिने पक्कापक्की छ ।

प्रधानमन्त्रीमा अब प्रचण्डको विकल्प भनेको दोस्रो पुस्ता हो । यसो हुन तिनै पाका नेताले त्याग गर्नुपर्ने हुन्छ या त सांसदहरू स्वविवेकी हुनुपर्छ । यसका लागि उनीहरू तयार छैनन् । जसरी हुन्छ, आफैँ प्रधानमन्त्री बन्न आतुर ‘बाजे’हरू प्रचण्डको विकल्प हुँदै होइनन् ।

नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर युरोप, अमेरिका पठाउने संगठित गिरोहविरुद्ध मुद्दा चलेको छ । यो अपराधमा कांग्रेस नेता एवं पूर्वगृहमन्त्री बालकृष्ण खाँड, एमालेका निलम्बित सचिव एवं पूर्वउपप्रधानमन्त्री टोपबहादुर रायमाझी, तत्कालीन गृहमन्त्री रामबहादुर थापाका सल्लाहकार ईन्द्रजित राई, नेपाल सरकारका निलम्बित सचिव टेकनारायण पाण्डेलगायत भीआईपीहरू थुनामा छन् ।

यसअघि देउवा सरकारले रोकेको ललिता निवास प्रकरणको फाइल प्रचण्डले खोलिदिएका छन् । उनको यो कदमलाई कतिपयले सत्ता टिकाउने चालको रूपमा पनि व्याख्या गरिरहेका छन् । तर, प्रचण्डकै खास पात्र भनिएका व्यवसायी मीनबहादुर गुरुङलाई पक्राउ गरी अनुसन्धान थालिएकाले यस्ताे आशंका कमजाेर लाग्छ ।

भीआईपीहरूसमेत जोडिएको यो फाइल खोलेर अहिलेको सरकारले भ्रष्टाचारविरुद्ध निर्मम हुने सन्देश दिएको छ । पुल, सडक बनाउँदा बनाउँदै अलपत्र पारेर हिँड्ने पप्पु कन्स्ट्रक्सनका मालिक हरिनारायण रौनियार पनि समातिएका छन् । यसअघि शक्तिकै आडमा जोगिँदै आएका रौनियार यसपल्ट उम्किन पाएनन् ।

सार्वजनिक कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले बेथिति र बदमासीका पुराना फाइलहरू खोल्ने बताउँदै आएका छन् ।

भ्रष्टाचारविरुद्ध शेरबहादुर देउवाले केही गर्छन् भनेर विश्वास/अपेक्षा गर्नु उनीमाथि अन्याय हुन्छ । उनले त विगतमा यस्ता फाइलहरू रोकेर राखेका थिए । आफ्नै बलमा बनेको सरकार भए पनि यसपल्ट नक्कली भुटानी शरणार्थी काण्डमा आफ्नै पत्नी आरजु राणालाई जोगाउन देउवालाई हम्मेहम्मे परेको थियो ।

केपी ओली साढे तीन वर्ष दुईतिहाइ नजिकको शक्तिसहित प्रधानमन्त्री भए । उनले चाहेको भए भ्रष्टाचारका कैयौं काण्ड राफसाफ गरिदिन सक्थे । तर, भयो उल्टो ।

उनकै पालामा भ्रष्टाचारका कैयौँ काण्ड बाहिर आए । केही थपिए । तर, एउटामा पनि कारबाही भएन । वाइड बडी खरिद प्रकरण, ओम्नी प्रकरण, सेक्युरिटी प्रेस खरिद प्रकरण, ललिता निवास जग्गा बेचबिखन, नेपाल ट्रस्टको सम्पत्ति हिनामिना, स्वास्थ्य उपकरण खरिद काण्ड, जलहरि काण्डलगायतमा निष्पक्ष छानबिन गरी दोषीलाई कारबाही गराउने दायित्व ओलीले पूरा गरेनन् । बरु कतिपय अभियुक्तलाई सफाइ दिन तम्सिए । फेरि उनै ओली प्रधानमन्त्री भएर ती फाइल खोल्लान् र दोषीलाई कारबाही गर्लान् भनेर अपेक्षा बेकार छ ।

प्रधानमन्त्री बन्न पर्खिरहेका माधव नेपाल आफैँ ललिता निवास जग्गा प्रकरणमा मुछिएका पात्र हुन् ।

प्रधानमन्त्रीमा अब प्रचण्डको विकल्प भनेको दोस्रो पुस्ता हो । यसो हुन तिनै पाका नेताले त्याग गर्नुपर्ने हुन्छ या त सांसदहरू स्वविवेकी हुनुपर्छ । यसका लागि उनीहरू तयार छैनन् । जसरी हुन्छ, आफैँ प्रधानमन्त्री बन्न आतुर ‘बाजे’हरू प्रचण्डको विकल्प हुँदै होइनन् ।

बारम्बार प्रधानमन्त्री बन्न होडबाजी गर्ने पुराना दलका प्रमुखहरूका कारण तिनै पार्टीको दोस्रो पुस्तालाई समेत जनताले विश्वास नगर्ने स्थिति बन्दै गएको छ । दुई तिहाइनजिकको ओली सरकारजति शक्ति प्रचण्ड सरकारसँग छैन । तैपनि सकेजति काम उनले इमानपूर्वक गरे भने जनतामा बढ्दो वितृष्णा मत्थर हुन सक्छ । प्रधानमन्त्री सुन्नासाथ जनतामा पाको व्यक्तिको बिम्ब आउनुले कुनै फरक पार्दैन । तर, बारम्बार प्रधानमन्त्री हुँदा माखो नपारी पाको भएको व्यक्ति फेरि फेरि तम्सिनुले चाहिँ फरक पार्छ । यसले निराशा र आक्रोश बढाउनेबाहेक अरु केही काम गर्दैन ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, असार २४, २०८० १६:५६