गाउँ जाने उत्साहले चुँडी लाने निद्रा

A+ A A-

राजधानीबाट बिहान ६ बजे बस चढेपछि त्यही बिहान १० बजे पुगिन्छ मेरो गाउँ । दूरीको हिसाबले छोटो यात्रा । जिन्दगीको बाटो कच्ची नहुँदो हो भने तमाम मान्छेको सपना र लक्ष्यको सवारीसाधन दुर्घटना हुँदैन होला ।

शहरमा अत्तालिएको मान्छे गाउँको यादमा न्यास्रो मान्दामान्दै गाउँ जाने दिन भोलि हो भनेर थाहा पाएपछि बडो खुसी हुन्छ । यस्तो बेला नयाँ बसपार्कबाट बस चढेपछि बसभित्रको माहौल छुट्टै भइदिन्छ । जागिरेले जागिरको तनाव बिर्सन्छ । विद्यार्थीले पढाइको तनाव बिर्सन्छन् । प्रेममा हुनेले कि प्रेमी बिर्सन्छ्न् कि प्रेमिका बिर्सन्छ्न् ।

कहिले सुन्न मन लाग्ने गीत बज्दाबज्दै रोकिन्छ । कहिले सुन्नै मन नलाग्ने गीत बजेको बज्यै गर्छ । यस्तै हुन्छ सार्वजनिक यातायातको यात्रा ।

गाउँ शब्दमा नै प्रिय छ । प्रिय यस कारण पनि छ कि हामीसँग दुईवटा गाउँ छ्न । एउटा शहरभित्रको गाउँ, जहाँ आफन्त छ्न् भने आफन्तले मात्रै चिन्छ्न् । अनि अर्को गाउँ छ, जहाँ अञ्जान मान्छे पनि एकैछिनमा चिनजान गरेर आफ्ना भैसक्छ्न् ।

गाउँमा चिनिने भनेको कि बाबाको नामले, कि आमाको नामले, कि हजुरबुबाको नामले । म आँपबोटे खलकको कान्छो छोराको कान्छो नाति, यत्ति भन्दिए साराले चिन्छ्न् ।

मैले यो शहरमा अलिकति मान्छे कमाएको छु, जो मेरो मलामी जाँदैनन् । बाबाले गाउँमा थुप्रै मान्छे कमाउनुभएको छ, जो मेरो पनि मलामी जानेछन् । खास अरु केही होइन, शहर उक्लनु भनेको मलामी घट्नु पनि हो ।

गाउँ जाने बाटो त्यति कच्ची छैन, जति अहिलेका प्रेम सम्बन्धहरू छ्न् । बाटोका प्रत्येक घुम्तीहरू प्रेमिल छ्न् । सम्बन्धका घुम्तीहरू प्रेमिल बन्दैनन् । घुम्ती आए मोडिनुभन्दा पारपाचुके गर्नु उत्तम सम्झन्छ्न् । फरक यही त छ । बाटोहरूको गन्तव्य हुन्छ । सम्बन्धहरूको गन्तव्य छैन ।

खास केहीसँग छुट्टिनु भनेको अर्को केही पाउनु पनि रहेछ । बसले शहरलाई छोड्दै गाउँ छिचोल्छ । मन ढुक्क हुन्छ ।

गाउँले हरियालीसहित स्वागत गर्छ । शुद्धतासहित श्वास फेराउँछ । आमाको न्यानो काखजस्तै न्यानोपनको ढक्कन ओढाउँछ । महको गुलियो स्वादजस्तै गुलिया सम्बन्धहरूले गाउँ भरिएको छ, जहाँ तिक्तता छैन, प्रतिस्पर्धा छैन, जित्नु छैन, जितेर लैजानु पनि केही छैन ।

स्वभावैले गाउँ माटो हो । ढुङ्गा र माटोले बनेका घरहरू छ्न् । सम्बन्धहरू पनि ढुङ्गा र माटोजस्तै हुनुपर्छ । माटो नारी हो, जो पग्लिहाल्छ ममताले, ढुङ्गा पुरुष हो, जो पग्लिन सात सूर्य उदाउनुपर्छ होला ।

बुढ्यौलीले अँगालो मारेका बुढा अनुहारहरू भर्खरै बैँस चढेको यो ठिटो अनुहार नियाल्न नजिक आउँछन् अनि सोध्छ्न्– 'कहिले आयौ सानु ?'

'आजै आएँ ।'

'अनि तिमी बस्ने शहर कस्तो छ ?'

'शहर कस्तो नै छैन । शहर भन्न लायक छैन । शहर त चिहानजस्तै छ । बरु भन्नुस् न, गाउँ कस्तो छ ?'

'गाउँ त गाउँजस्तै छ बाबु । तिम्रो प्रेमिकाले मन फेरेजस्तो गाउँले मन फेर्दैन । शहरमा मन टाढिन्छ्न्, गाउँमा मनहरू जोडिन्छ्न् । शहरमा हतारको जमात छ । गाउँमा फुर्सदको समाज छ । 'गाउँ रित्तो छ । रित्तिएका मनहरू छैनन् । शहर भरिएको छ, रित्तिएका मनहरू छ्न् ।'

मेरी ममीलाई फेसबुक अझै राम्रोसँग थाहा छैन । प्रौढ शिक्षा पढेर चिट्ठी लेख्न सक्ने हुनुभाको थियो । उहाँको लेखाइले मेलो समाउन नपाउँदै मैले फेसबुकको डोरो समाएँ । ममीको भावना शब्दमा सजिनै पाएन ।

शहरबाट गाउँ छिरेपछि कुल देवता पनि रमाउँछ्न् रे । खास रमाउनुपर्ने त चाउरिएका अनुहारहरू हुन् । अहिले रगत भरिएका गालाहरू भोलि चाउरिनेछन् भनेर बुझे भने मात्र पनि शहरमा अलिकति मान्छे पनि बस्ने रैछ्न भनेर बुझ्छ्न् होला ।

स्वभावैले गाउँ माटो हो । ढुङ्गा र माटोले बनेका घरहरू छ्न् । सम्बन्धहरू पनि ढुङ्गा र माटोजस्तै हुनुपर्छ । माटो नारी हो, जो पग्लिहाल्छ ममताले, ढुङ्गा पुरुष हो, जो पग्लिन सात सूर्य उदाउनुपर्छ होला ।

ममीले प्रत्येक बिहान आफ्नो ममताले घरको पिँढीहरू लिपपोत गर्नुहुन्छ । आमालाई सन्तान जति प्रिय हुन्छन्, उति नै घर प्रिय हुन्छ । घर छोडेर आमा महिनौँ माइती बस्न सक्दिनन्, घर छोडेर बुबा वर्षौं परदेश बस्न सक्छन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, जेठ २०, २०८० १०:२३