गर्भवती मृत्यु प्रकरणमा सिन्धुली अस्पताल तोडफोड, दोषी को ?

A+ A A-

सिन्धुली अस्पतालमा उपचारका क्रममा गर्भवतीको मृत्यु भएपछि अस्पताल तोडफोड भयो । मंगलबार उपचारका क्रममा कमलामाई नगरपालिका–५ की २६ वर्षीया गंगा गुरुङको मृत्यु भएपछि आफन्त र स्थानीय विरोधमा उत्रिएका थिए । सोही आन्दोलनका क्रममा अस्पतालमा तोडफोड भएको हो ।

अस्पतालले उपचारका क्रममा लापरबाही गर्दा गर्भवती गुरुङको मृत्यु भएको आफन्तको आरोप छ । बेहोस बनाउने क्रममा चिकित्सकहरूले गतल औषधि प्रयोग गरेको र त्यही कारण गुरुङको मृत्यु भएको आफन्तको दाबी छ ।

घटना कसरी घट्यो ?

गुरुङ ३९ हप्ताकी गर्भवती थिइन् । उनलाई सोमबार राति १२ बजेदेखि पानी बग्ने समस्या भयो । उनी मंगलबार दिउँसो १२ बजेतिर सिन्धुली अस्पतालको प्रसूति विभागमा पुगिन् । उनको उपचार सुरु भयो ।

अस्पताल पुगको आधा घण्टापछि उनलाई ‘झड्का’ आउन थाल्यो । ‘झड्का’ रोक्नका लागि चिकित्सकले त्यहीअनुसारको उपचार सुरु गरे । गर्भवतीको अक्सिजन लेभल घटेर ८० प्रतिशत पुग्यो ।

उपचार सुरु गरे पनि आउन सक्ने जटिलताका कारण चिकित्सकले आफन्तलाई ‘डेलिभरी’का लागि अन्यत्र लैजान आग्रह गर्दै थिए । गर्भवतीलाई ‘झड्का’ दोहोरिँदै गएको उनको उचारमा संलग्न प्रसूति तथा स्त्री रोग विशेषज्ञ डा. दिनेशकुमार मित बताउँछन् ।

‘उहाँ (गुरुङ) लाई दोस्रो झड्का आउँदै गर्दा घर (बच्चा जन्मिने बाटो) पूरै खुल्न थालिसकेको थियो । यस्तो अवस्थामा नर्मल डेलिभरी हुन्छ कि भनेर हामीले कोशिस गार्‍यौँ । तर, भएन,' डा. मित भन्छन्, 'अनि हामीले उहाँलाई धुलिखेल रिफर गर्‍यौँ ।’

तर, आफन्तले गर्भवतीलाई धुलिखेल अस्पतालभन्दा बर्दिबासस्थित ओम साई ट्रमा अस्पताल लैजाने बताए । र, सोहीअनुसार उनीहरू थप उपचारका लागि उतै गए ।

Sindhuli Hospital 41684925575.jpg

उनलाई आईसीयूको आवश्यकता पर्ने भन्दै अस्पताले रिफर गरेको डा. दिनेशले बातए । ‘उहाँको अक्सिजन लेभल घटेर ७८ पुगिसकेको थियो । यसपछि उहाँलाई आईसीयूको आवश्यकता पर्ने हामीले देख्यौँ,' उनी भन्छन्, 'र, अर्को कुरा उहाँलाई आवश्यक पर्न सक्ने रगत नभएका कारण उहाँलाई यहाँबाट पठाउनुको विकल्प थिएन हामीसँग ।’

गर्भवतीको अक्सिजन लेभल कम भइसकेका कारण रिफर गर्दा चिकित्सकले ‘रोक्यूरोनियम’ नामक औषधि दिएर ट्यूबमार्फत क्रित्रिम श्वास दिँदै रिफर गरेको बताउँछन्, अस्पतालका निमित्त मेडिकल सुपरिन्डेटेन्ट डा. उमेश प्रधान ।

‘रोक्यूरोनियम औषधि क्रित्रिम श्वासप्रश्वास दिनका लागि प्रयोग गरिने औषधि हो,' प्रधान भन्छन्, 'यो औषधि दिएपछि मुखमा पाइप राखेर क्रित्रिम श्वास दिइन्छ ।’

तर, अहिले यही औषधि दिएका कारण आफ्नो मान्छे गुमाएको भन्दै मृतकका आफन्त आन्दोलित छन् ।

मंगलबार साँझ ५ बजेतिर गर्भवतीको ओम अस्पतामा मृत्यु भएको थियो । आमाको शरीरबाट बच्चा निकाल्न शव बोकेर सिन्धुली अस्पताल फर्किएका मृतकका आफन्त आन्दोलमा उत्रिएका हुन् ।

आफन्तले गर्भवतीलाई चलाएको औषधि भेन्टिलेरमा राखेका बिरामीलाई मात्र दिन मिल्ने र गलत औषधि चलाएका कारण आफ्नो मान्छेको मृत्यु भएको आरोप लगाएका छन् ।

अनि भयो हुलदङ्गा

मंगलबार साँझै आमा र बच्चा छुट्याउन आफन्तहरू अस्पताल पुगेपछि अस्पतालमा २ घण्टा जति हुलदङ्गा भएको थियो । भिड नियन्त्रणबाहिर जाने देखेपछि अस्पतालले प्रहरीको सहयोग माग्यो । त्यसपछि केही समय भिड शान्त भयो ।

मृतकका आफन्त र अस्पताल प्रशानसबीच प्रहरी कार्यालयमा वार्ता भयो । उनीहरूले क्षतिपूर्तीको माग गरे । जसका लागि समिति गठन गर्न बुधबार बिहान जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा बैंठक बसेको बताउँछन्, डा. प्रधान ।

Sindhuliu Hospital 31684925546.jpg
उनी भन्छन्, ‘बैंठकपछि समिति गठन गर्ने भनेर सबै कुरा सहमति भएको थियो । अब पोस्टमार्टम गरेर बच्चा निकाल्ने भन्ने भएको थियो । तर, उहाँहरूले फेरि भिडभाड गरेर अस्पताल तोडफोड गर्नुभयो । अहिले अस्पताल चलाउन सक्ने अवस्था छैन ।’

‘रोक्यूरोनियम’ गर्भवतीलाई प्रयोग गर्न मिल्छ ?

यो औषधि गर्भवतीलाई प्रयोग गर्न मिल्ने बताउँछन्- एनेस्थेसियोलोजिस्ट डा. कपिल गौतम । उनी भन्छन्, ‘अक्सिजन लेभल कम हुँदा क्रित्रिम श्वास दिनका लागि ‘एम्बु ब्याग’ जोडेर ट्रान्फार गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तो बेला ‘ट्यूब’ हाल्नुपर्ने हुन्छ । त्यसको लागि ‘रोक्यूरोनियम’ औषधि प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ ।’

यो औषधिको कुनै पनि ‘साइडइफेक्ट’ नभएको डा. गौतमको भनाइ छ । ‘हामीले मात्र होइन, विश्वव्यापी रूपमा प्रयोग गर्ने औषधि नै यही हो,' उनले भने, 'यसको कुनै साइडइफेक्ट हुँदैन ।’

डा. गौतम गर्भवतीको मृत्यु ‘रोक्यूरोनियम’ औषधिको कारणले नभइ अन्य ‘कम्प्लिकेसन’ सँग जोडिएको हुन सक्ने बताउँछन् ।

Sindhuli Hospital 11684925757.jpg

आन्दोलन फिर्ता

अहिले सिन्धुली अस्पतालविरुद्ध आन्दोलनमा उत्रेका मृतकका आफन्तहरूले आन्दोलनका कार्यक्रम फिर्ता लिएका छन् । अस्पताल प्रशासन, सरोकारवाला र पीडितपक्षबीच तीन बुँदे सहमति भएसँगै मृतकका आफन्तले आन्दोलन फिर्ता लिएका हुन् ।

आन्दोलन फिर्ता लिएसँगै अस्पतालमा सेवा सुरु भएको छ । मृतकका आफन्तले आन्दोलन गरेपछि अस्पतालका चिकित्सक, स्वास्थ्यकर्मीले आफूहरू असुरक्षित भएको भन्दै बहिरङ्ग, इमर्जेन्सीलगायत सेवा बन्द गरेका थिए ।

सहमतिअनुसार घटनाका विषयमा छानबिन गर्न चार सदस्यीय समिति गठन हुनेछ ।

Sindhuli hospital sahamati1684925702.jpg