त्रिवि समाजशास्त्रका ‘बाहुबली’ शिक्षक, जसलाई एक वर्ष कैद हुन सक्छ

A+ A A-

त्रिभुवन विश्वविद्यालय समाजशास्त्र केन्द्रीय विभागका प्रमुख युवराज लुइँटेलमाथि आंशिक शिक्षक ललित विष्टले हेल्मेट प्रहार गरेको भिडियो बिहीबार सार्वजनिक भयो । उक्त भिडियोमा विष्टले अश्लील शब्दसँगै हेल्मेट प्रहार गरेको देखिन्छ ।

आंशिकबाट करार शिक्षक बनाउन दबाब दिएका विष्टले पटक–पटक आक्रमणको प्रयाससँगै ज्यान मार्ने धम्कीसमेत दिएपछि लुइँटेलले बिहीबार जिल्ला प्रहरी कार्यालय काठमडौंमा अभद्र व्यवहारमा जाहेरी दिए । ‘डर, धम्की र त्रास दिएपछि उजुरी दिन बाध्य भएको हुँ,’ प्रमुख लुइँटेलले भने ।

उनका अनुसार, हेल्मेट प्रहार भएको घटना यही १३ वैशाखको हो । कार्यकक्षमा हेल्मेट प्रहार भएपछि प्रहरी प्रशासनको रोहबरमा दुवै पक्षबीच मेलमिलाप भएको थियो । तर, विष्टले आफ्नो गतिविधिमा सुधार गर्नुको सट्टा फेरि १७ वैशाखमा रौद्र रूप देखाए ।

त्यस दिन पनि प्रहरीको रोहबरमा घटना मिलाइयो । विष्ट सुध्रने विश्वास लुइँटेलको थियो । तर, फेरि १९ वैशाखमा पनि उस्तै धम्की विष्टले दिए । ‘उहाँ (विष्ट)को असामान्य व्यवहार छ । पटक–पटक धम्की आइरह्यो,’ उनले भने ।

तीन महिनाअघि नै दिएका थिए धम्की

प्रमुख लुइँटेलका अनुसार, आशिंक शिक्षक विष्टले तीन महिनाअघिदेखि नै दुःख दिन थालेका थिए । ‘तीन महिनाअघि अरू केटाहरू पठाएर थर्काएका थिए । ज्यान असुरक्षित भएपछि कार्यकक्षमा सीसी क्यामेरा जडान गरेको हुँ,’ लुइँटेलले भने ।

समाजशास्त्र पढाउने आंशिक शिक्षक विष्ट मात्र नभएर अरुको पनि संलग्नता रहेको आशंका गर्छन्, लुइँटेल । ‘एउटा व्यक्तिले मात्र यस्ताे एक्लै गर्न सक्दैन । पछाडि कसैको सपोर्ट हुन सक्छ,’ उनी भन्छन् ।

आफूलाई विभागीय प्रमुखबाट हटाएर अर्को कोही हुनका लागि त्यो समूहले विष्टलाई उचालेको आशंका उनको छ । आंशिक शिक्षक नसुध्रिए दुरुत्साहन मुद्दा पनि हाल्ने योजना लुइँटेलको छ । ‘सार्वजनिक भएको भिडियोबाहेक अर्को भिडियो पनि छ । दुरुत्साहनको अध्ययन गर्न अर्को भिडियो प्रहरीलाई उपलब्ध गराउँछु,’ उनले भने ।

घटनाको कारण

आंशिकबाट करार शिक्षक बनाउनुपर्ने विष्टको मुख्य माग हो । तर, उनीभन्दा अब्बल अरु चार जना शिक्षक छन् । उनी करारमा नपर्ने भएपछि विभागीय प्रमुखलाई धम्की र भौतिक आक्रमणमा उत्रिएको पाइएको छ ।

‘पाँच जना आंशिक शिक्षक हुनुहुन्छ । दुई जना पीएचडी गरेको, दुई जना एमफिल गरेको र एक जना एमए गरेको हुनुहुन्छ,’ प्रमुख लुइँटेलले भने, ‘उहाँ (विष्ट) एमए गरेको पाँचौँ नम्बरमा हुनुहुन्छ ।’ जर्मनी र फ्रान्सबाट पीएचडी गरेर आएका र एमफिल गरिरहेका शिक्षकभन्दा उनी जुनियर रहेको लुइँटेल बताउँछन् ।

विष्टको खराब रेकर्ड, विद्यार्थी पढ्न मान्दैनन्

विद्यार्थीको रोजाइमा पनि विष्ट पर्ने गरेका छैनन् । ‘थेसिस गर्न उहाँबाट विद्यार्थी मान्दैनन् । विद्यार्थीले आफूले चाहेको शिक्षकबाट थेसिस गर्ने हो ,’ उनले भने । विष्ट चार वर्षअघि आंशिक शिक्षकको रूपमा त्रिवि छिरेका थिए ।

उनी त्रिवि सेवा आयोगको परीक्षासमेत नदिई आंशिकबाट करार र करारबाट स्थायी शिक्षक हुन चाहेको त्रिविका अन्य शिक्षकहरू बताउँछन् । ‘त्रिवि सेवा आयोगको परीक्षा गर्न दिँदैनन् । परीक्षा नदिई आन्दोलन गर्ने शिक्षक हो,’ त्रिविका एक शिक्षकले भने, ‘प्राज्ञिक हिसाबले पनि पढाउन नसक्ने शिक्षक हुन् उनी ।’

ती शिक्षकका अनुसार विष्ट करार शिक्षक बन्न कहिले एमाले त कहिले कांग्रेसका समूहसँग मिलेर धम्क्याउने थर्काउने गर्छन् । ‘थर्काएर धम्की दिएपछि जे पनि हुन्छ भन्ने सोच छ । त्रिविका बाहुबली शिक्षक हुन् विष्ट,’ ती शिक्षकले भने, ‘गुण्डागर्दीको पराकाष्ठा भयो । भीसी अफिस र प्रिन्सिपल कार्यालयले कारबाही गर्दैन ।’

के गर्छ त्रिविले ?

त्रिविका शिक्षाध्यक्ष डा. शिवलाल भुसाल फौजदारी कसुरमा छानबिन भइरहेकाले प्रहरीको छानबिन हेरेर निर्णय लिने बताउँछन् । ‘उहाँ त्रिविको आंशिक शिक्षक हो । यस विषयमा रिपोर्टिङ भएको छ । गलत पुष्टि भए आंशिकलाई निकाल्छौँ,’ उनले भने ।

केन्द्रीय क्याम्पसका प्रिन्सिपल ध्यानेन्द्र राई शुक्रबार बिदा भएकाले अर्को दिन बुझेर अगाडि बढ्ने बताउँछन् । ‘आज र भोलि बिदा छ । विभाग आफैँले पनि निर्णय गर्न सक्छ । यो विषय जानकारीमा आएको छ, थप बुझ्छौँ,’ उनले भने ।

एक वर्ष कैद हुन सक्छ विष्टलाई

विभागीय प्रमुख लुइँटेलले अपराध संहिता, २०७४ को दफा ११८ (अभद्र व्यवहार गर्न नहुने) मा जाहेरी दिएका हुन् । उक्त दफामा कसैलाई सार्वजनिक स्थानमा प्रवेश गर्न कानुनी अधिकार नभएको, प्रवेश गरी कसैलाई अभद्र व्यवहार गर्न नपाइने भनिएको छ ।

अभद्र व्यवहार गरेमा उक्त दफाको २ मा एक वर्षसम्म कैद वा १० हजार जरिवाना वा दुवै सजाय हुन सक्ने व्यवस्था छ । हाल प्रहरीले घटनाको अनुसन्धान गरिरहेको छ । यस विषयमा कुरा गर्न खोज्दा आंशिक शिक्षक विष्ट सम्पर्कमा आएनन् ।

दलीयकरणले त्रिविमा मौलाएको गुण्डागर्दी

त्रिविका लागि यस्तो घटना नौलो होइन । यसअघि विद्यार्थीको आक्रमणमा परेका थिए, समाजशास्त्रका उपप्राध्यापक प्रेम चलाउने । कहिले विद्यार्थी त, कहिले शिक्षक नै गुण्डागर्दीमा उत्रिँदा त्रिविको साखमा दाग लाग्दै गएको छ ।

यसको मुख्य कारण त्रिविमा भएको दलीयकरण ठान्छन्, प्राध्यापक सञ्जीव उप्रेती । ‘दलगत राजनीति मुख्य कारण हो । विश्वविद्यालयमा तर्क हुनुपर्ने हो तर तर्कको परम्परा हटेर मारपिट र गुण्डागर्दी गर्ने थलो बन्यो । विश्वविद्यालय आलोचनात्मक चेतको विकास गर्ने ठाउँ रहेन,’ उप्रेती चिन्ता व्यक्त गर्छन् ।