जसले वृद्धआश्रमको बास गरायो उसैको लागि ब्रत

A+ A A-

बाहिर तीजको चहलपहल छ । रातो सारी र चुरा पोतेमा सिंगारिएका महिलाहरु लाइनमा बसेका छन् । पशुपतिनाथ क्षेत्रमा बजाइने ट्वाङ् ट्वाङ घण्टीको आवाज र एकतमासले घन्किरहेको गीतले मानिसको ध्यान त्यतै तानिरहेको छ ।

बाहिर बज्ने गीत र मानिसको चहलपहलले वृद्धाश्रममा बसेका आमाहरुको ध्यान पनि उतैतिर खिचिरहेको छ । आमाहरु कहिले झ्यालबाट परतिरको दृश्य नियाल्छन्, घरी दिक्क माने झैं गर्छन् । अनि थकाई लागे झैं खुुईया सुस्केरा हाल्छन् ।

‘यी आमाहरु जो वृद्धाश्रममा बसेर अरुले मनाएको तीज नियालिरहेका छन्, शरीरमा तागत हुँदो हो त उनीहरु पनि मन्दिर जान्थे होलान ? उमेर छउञ्जेल कति रमाइलो गरे होलान, उनीहरुले ?

अहिले हात पाउ बस्यो । श्रीमानले हेला गर्नु, अनि आफ्नो सन्तानको हेला भएर बाँच्नु पर्ने कस्तो संसार होला ? झिंजो खप्न नसकेर वृद्धाश्रममा अन्तिम जीवन संघर्ष कस्ता होलान्’ मेरो मनमा यस्ता धेरै प्रश्नहरु उब्जिए ।

मनमा उत्पन्न भएको जिज्ञासा मैले त्यही आमाहरुलाई सोधेर मेटाउने निधो गरें । ‘सन्चै हुनुहुन्छ बाबु ?’ आश्रम भित्र पस्न नपाउदै वृद्धाहरु मध्येकी एक जनाले हँसिलो लवजमा सोधिन् ।

‘सञ्चै छु आमा’ जवाफमा मैले यत्ति मात्र भनें । वृद्धाश्रममा नौलो मानिसको प्रवेश उनीहरुको आशाको पोकोमा रुपान्तरित हुँदो रहेछ । मैले त्यही आभाष गरें ।

अरुबेला घरपरिवारको खासै सम्झना नभएपनि यस्तै चाडबाडको बेला आमाहरुको मन नराम्ररी रुँदो रहेछ । हेरें, हाँसिरहेपनि चोट मिसिएको हाँसो झल्किन्थ्यो आमाहरुको हाँसोमा ।

मैलै आमाहरुको ध्यान बाहिर मनाइरहेको तीज तिर डोर्‍याए । उमेरले ७० काटिन् जनकपुरकी सिता कटुवाल । बाबु आमाले १३ वर्षको उमेरमा सर्लाहीका फडिन्द्रबहादुर कार्कीसँग अन्माएर पठाइदिए ।

राम्रै घरानाका केटा भनेर बाबु आमा लोभिए । घरजम राम्रैसँग चल्न थाल्यो । श्रीमान् खेती किसानी गर्थे । उनी बालबच्चा लालनपालन गर्थिन् । बाँकी समयमा श्रीमानलाई सघाउँथिन् ।

दुईजनाको सुन्दर जोडी थियो । छिमेकमा पनि राम्रै तारिफ हुन्थ्यो । फडिन्द्रको आँखामा कसिंगर पस्दा उनले झिकी दिन्थिन् । उनलाई पनि श्रीमानले असाध्यै माया गर्थे ।

‘मान्छेको मन भन्न नसकिने रहेछ । उनी भावुक हुदै भन्छिन्, अहिले साहारा नपाएर एक्लै बाँच्नु परेको छ । बिहे गरेर के गर्नु र ?’

दुई सन्तानकी आमा भइन् उनी । एक छोरा एक छोरी । छोरा छोरी हुर्किदै गए । राम्रै पढ्दै थिए । अब दुःखका दिन जति काट्छु । सुखका दिए आए । उनले मनमा सपनाको भारी पालेकी थिइन् ।

तर उनीहरुको सुन्दर संसार सपनामामै विलायो । बिहे गरेको १६/१७ वर्षपछि श्रीमानले हेला गर्न थाले । कुटपिट गर्न थाले । अन्ततः श्रीमानले कान्छी ल्याए । उनको जीवनमा ठूलो बज्रपात आइपर्‍यो ।

तर पनि सीताले जीवनबाट हरेस खाइनन् । जिउने आँट कसिन् । ‘मेरो लागि साहारा छोराछोरी छन्’ उनले मनमा सपनाको भारी पालेकी थिइन् ।

छोराले बिहे गर्‍यो, छोरी पनि अर्काले लग्यो । तर उनको आशा भने मरेको थिएन । अब छोराले माया गर्लान् ।

‘बुढेसकालमा छोराछोरीको माया पाउछु होला भनेर छोराछोरी जन्माएँ, हुर्काएँ, कर्म दिएँ, तर आमाको जस्तो मन छोरा छोरीको नहुँदो रहेछ । आँखामा टिलपिल हुन थालेको आँशु पुछ्दै आँखा ओभानो बनाउन चाहन्थिन् उनी ।

दुःखको कुरा गर्दा बेला बेलामा आँशुले आँखाको डील पार गरेको पत्तो नै पाउँदिनथिन उनी ।

‘कति निर्दयी छन् मेरा छोराछोरी, प्रार्थना गर्छु भगावानले चेत खुलाइदिउन् ।’ फेरि सुरु भयो दुःखको बेलिविस्तार ।

‘छोराछोरीले फर्केर नहेरे पछि साहारा खोज्दै माइतीमा बस्न थालेँ । माइतीमा १५ वर्ष बिताएँ । तर माइतीमा कति दिन सहन्छन् र ? उमेर हुन्जेल सबैको प्यारो । उमेर ढल्किदै गए पछि सबैको हेला । जीवनलाई बाच्चे अधार आश्रम बनेर आयो ।’

उनलाई मामाले वृद्धाश्रम ल्याएर राखेका रहेछन् । सीता आश्रम बस्न थालेको ६ वर्ष मात्र पुग्यो । हरेक वर्ष आउने तीजले उनको मुटु कोतर्छ ।

‘बिहे गरे देखि श्रीमानको लागि ब्रत बसें, अहिलेसम्म श्रीमानकै नाममा ब्रत बसिरहेकी छु । पहिले मन्दिरमा पूजा गरेर श्रीमानको खुट्टा धोएर पानी खाएँ, म अहिले पनि पूजा गर्छु । टिका लाउँछु । मन्दिर जान्छु । ब्रत बसेको छु । उहाँले छाडे पनि मेरो धर्म हो ।’

जसले धोका दियो, सँगै मर्ने सँगै बाँच्ने कसम तोड्यो, आश्रमको बास गरायो, तर उनकै दिर्घायुको लागि ब्रत बसेको कुरा सुनाईरहँदा नजिकै बसेका अरु आमाहरुले समेत मुन्टो हल्लाउँदै थिए ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ १७, २०७६ ००:५८