फिल्म ‘आशिकी’को अन्तरकथा

A+ A A-

सन् १९८९ कोे कुरा हो । म एसिस्टेन्ट डिरेक्टरको रुपमा सक्रिय थिएँ । आफ्नै होम प्रोडक्सनबाट बन्ने फिल्ममा प्रोडक्सन म्यानेजरको काम पनि हेर्थे । त्यतिबेला भर्खर जुर्म फिल्मको काम सएिको थियो । हामीसँग नयाँ प्रोजेक्ट थिएन । अर्को फिल्मको काम ९ महिनापछि मात्र सुरु हुनेवाला थियो । हामीलाई काम चाहिएको थियोे ।

त्यसबेला बलिउडको संगीतमा एउटा क्रान्तिजस्तै चलिरहेको थियो । गुल्सन कुमार भन्ने मान्छे एक्लैले भारतको संगीत कब्जा गरेको थियो । उसले ल्याएका सबै गित सुपरहिट हुन्थे । एकदम प्रयोगवादी स्वभावका गुल्सन कुमारलाई भारतीय दर्शक तथा श्रोताले के सुन्न चाहन्छन् ठ्याक्कै थाहा थियो । त्यसैले त त्यतिबेला भारतीय संगीतमा उनी र उनको कम्पनी टि–सिरिजको एकछत्र राज थियो ।

हामी अझै बेरोजगार नै थियौं । ९ महिनासम्म कामविहीन भएर बस्नुपरे घर चलाउनै समस्या पर्न सक्थ्यो । म र मेरा भाइ मुकेश र महेश भट्ट तीनैजना के गर्ने ? भनेर सोचमग्न थियौं । त्यसबेलासम्म महेश हिट निर्देशक भइसकेको थियो । लगभग १७–१८ वटा फिल्म निर्देशन गरिसकेकाले उसलाई चिन्ता कम थियो । तर, म केबल प्रोडक्सन म्यानेजर र एसिस्टेन्ट डिरेक्टर भएकाले बढी चिन्तामा थिएँ ।

एकदिन तिनै गुल्सन कुमारले हामीलाई भेट्न बोलाए । हामी तीनैजना गयौं । उनले एउटा क्यासेटको चक्का दिए । त्यसबेला गीत सुन्ने भनेकै रिलवाला क्यासेटमा थियो । क्यासेटमा गुल्सन कुमारले ६ वटा गीत रेकर्ड गराएर ल्याएका थिए । क्यासेट दिँदै उनले ‘ती ६ वटा गीत राखेर फिल्म बनाउनुस् म लगानी गर्छु’ भने । कामको अनिकाल लागेको बेला मलाई ‘ढुंगा खोज्दा देउता मिलेजस्तो’ भयो ।

तर, महेश खासै उत्साहित देखिएन । निर्देशक उहीं भएकाले उसकै निर्णय सर्वोपरी हुन्थ्यो । हामी एउटा होटलमा भेटेका थियौं । महेश ठ्याक्कै मेरो अगाडि थियो । उसले ‘हुँदैन’ भन्न खोज्दै थियो । मैले टेबलमुनिबाट उसलाई लात्ती हानेँ । उसले मतिर हेरेपछि इशाराबाटै हुन्छ भन्न लगाएँ । उसले अनकनाउँदै ‘हुन्छ’ भन्यो । क्यासेट हाम्रो जिम्मा लगाएर गुल्सन कुमार खुशी हुँदै गए । महेश मलाई आँखा तरेर हेर्दै थियो ।

‘ला यो गीत सुन्, अनि कथा सोच । अनिकालको काम छोड्नु हुँदैन ।’, मैले उसलाई क्यासेट दिँदै भने ।

‘म सुन्दिनँ, तैं सुन । तैंले नै होइन लात्ती हानेको ! अब तैं लेख कथा ।’, महेशले थर्कायो ।

‘म त जम्मा प्रोडक्सन डिजाइनर हुँ । कहिलेकाहीँ एसिस्टेन्ट डिरेक्सनसम्म गरेको हो । कसरी लेख्नु मैले कथा ?’, म रनभुल्लमा परें ।

‘मलाई थाहा छैन । त्यो तैंले लात्ती हान्नु अगाडि सोच्नुपथ्र्यो । अघि तैंले मलाई फँसाइस्, अब तँ आफैं फसिस् । सक्दैनस् भने क्यासेट फिर्ता गर्दे ।’, यति भन्दै महेश उठेर हिँड्यो ।

म अप्ठ्यारोमा परेँ । मलाई गुल्सन कुमारको क्यासेट ‘नखाउँ भने दिन भरिको सिकार, खाउँ भने कान्छा बाउको अनुहार’ भनेजस्तै भयो । नलिनु लिइहालियो एकपल्ट गीत चै सुनौं न त भनेर म घर गएर क्यासेट बजाएँ । पहिलो गीत राम्रै थियो । त्यसपछि बज्यो ‘धिरे धिरे से मेरे जिन्दगी में आना...’ । म सुनेको सुन्यै भएँ । त्यो गित कहिल्यै नसकियोस् जस्तो लागिरहेको थियो ।

भान्छामा रहेकी मेरी श्रीमती काम छाडेर ‘कुन फिल्मको गित हो ?’ भनेर सोध्न आइन् । मैले ‘कुनै फिल्मको होइन, यो गीत राखेर फिल्म बनाउनु पर्ने’ भनेर सबै घटना सुनाएँ । उनले ‘यहीं गीतले फिल्म हिट बनाउँछ, सरी पनि फिल्म बनाउनुस्’ भनेर जिद्दी गरिन् । म ‘हुन्छ’ भन्दै बाँकी गीत सुन्न थालेँ । क्यासेटका सबै गीत यति राम्रा थिए कि मैले सबै गीत ५–६ पटक सुनेँ ।

भोलिपल्ट बिहानै क्यासेट बोकेर महेशलाई भेट्न गएँ । ऊ अझै पनि गीत सुन्न तयार थिएन । ‘गीत सुनेर कथा तयार गर, अनिमात्र यो विषयमा कुरा गरौंला’ भनेर फेरि पन्छियो । तर मलाई कथा लेख्न आउँदैन थियो । मसँग किशोरावस्थामा टाइमपास गर्न साथीहरुलाई कथा सुनाएको बाहेक त्यो विधाको कुनै अनुभव थिएन । त्यसमाथि पहिलो फिल्ममै स्क्रिप्ट लेखनको ‘रिभर्स इन्जिनियरिङ’ प्रयोग गर्नु थियो ।

बलिउडमा कथा फाइनल भएपछि स्क्रिप्ट तयार पारिन्छ । स्क्रिप्ट लेखनकै दौरानमा कहाँ–कहाँ गीत राख्ने भनेर निर्णय पनि हुन्छ । त्यसपछि स्क्रिप्ट लिएर गीतकारलाई भेट्न गइन्छ र यस्तोयस्तो अवस्थामा गीत चाहियो भनेर अन्तिममा गीत फाइनल हुन्छ ।

तर, मसँग ६ वटा गीत थिए र ती गितमा आधारित भएर रोमान्टिक फिल्मको स्क्रिप्ट तयार गर्नुपर्ने वाध्यता थियो । तर, कथा वा स्क्रिप्ट लेखेको अनुभव थिएन । मलाई आँट आएन । कति दिनसम्म गीतमात्र सुनेर बसिरहेँ । तर, त्यसरी स्क्रिप्ट तयार हुनेवाला थिएन । एकदिन आकाश खुरानालाई भेटें र सबै दुःख बिसाएँ । उनी मलाई स्क्रिप्ट लेख्न सहयोग गर्न तयार भए ।

दुई भाई बसेर फेरि गीत सुन्यौं । र, सुनिरह्यौं । जसोतसो गीतको अगाडि–पछाडि मिल्ने गरी कहानी लेख्दै गयौं । एकदिन गुल्सन कुमार फेरि भेट्न आए । अर्को क्यासेट दिँदै भने, ‘यसमा एउटा गीत छ । यसलाई पनि फिल्ममा राख्नुस् ।’ त्यति भनेर उनी सुइँसुइँ हिँडे । हामी पहिल्यैका गीतले समस्यामा थियौं । अर्को गीत थपिएपछि झन् बिजोग भयो । अब ७ वटा गीतको अगाडि–पछाडि कथा लेख्न थाल्यौं ।

तर, गुल्सन कुमार हरेक हप्ता नयाँ क्यासेट लिएर आउन थाले । गीत थप्दै जान्थे । हुँदाहुँदा फिल्ममा ११ वटा गीत राख्नुपर्ने भयो । निर्माता उनी आफैं भएकाले हामी केही भन्न सक्ने अवस्थामा थिएनौं । हामीलाई पैसा चाहिएको थियो, गुल्सन कुमारलाई फिल्म ।

जसोतसो स्क्रिप्ट सकियो । फिल्मको नाम जुराइयो ‘आशिकी’ । अभिनय गर्न नयाँ कलाकार खोजियो । उल्टो तरिकाले लेखिएको स्क्रिप्टमा स्थापित कलाकारलाई अभिनय गराउने आँट आएन । राहुल रोय र अनु अग्रवाल दुवैजना नयाँ कलाकार रोजियो । दीपक तिजोरी पनि अभिनय गर्न राजी भए । सुटिङ सुरु भयो । स्क्रिप्ट पढेपछि महेशले पनि निर्देशनमा मेहनत ग¥यो । तर, ऊ फिल्म सफल हुनेमा भने खासै आशावादी थिएन ।

वास्तवमा म पनि पूरै आशावादी थिइनँ । मेरो लागि यो नयाँ अनुभव थियो । कसैले किन फ्लप भयो भनेमा लेखनको पहिलो अनुभव भएको बहाना मसँग रेडिमेड थियो । इडिटिङ सकिएपछि फिल्म राम्रै लाग्यो । तर, पनि उत्पात हिट होला भन्ने त एक मन पनि लागेन । गुल्सन कुमार भने जहिल्यै सुपरहिट हुन्छ भन्थे । निर्माता आफै खुसी भएपछि हाम्रो टेन्सन त्यसै कम भयो ।

त्यतिबेला गुल्सन कुमार र उनको टि–सिरिज भारतमा चर्चित थिए । पैसा पनि मनग्गे थियो । त्यसैले महेश र मलाई के विश्वास थियो भने फिल्मको पब्लिसिटीमा उनले आँखा चिम्लेर खर्च गर्छन् । फिल्मले सफलता नपाए पनि लगानी चाहिँ त्यहीं पब्लिसिटीले उठाउनेमा ढुक्क थियौं ।

फिल्म रिलिज हुने दिन आयो । मलाई एकदमै डर लागिरहेको थियो । जुनसुकै अवस्थामा बनेको भएपनि मेहनत गरिएको थियो । नाम जोडिएको थियो । सुपर फ्लप भयो भने भविष्यमा पाउनसक्ने काम पनि गुम्ने डर थियो । एकमात्र सकारात्मक पक्ष के थियो भने त्यो मैले लेखेको पहिलो फिल्म थियो । त्यहीं सोच्दै चित्त बुझाउँदै थिएँ ।

‘आशिकी’ रिलिजको दिन महेश र म अर्कै फिल्मको सुटिङमा थियौं । बम्बैको फिल्मसिटीमा सुटिङ हुँदै थियो । महेशले मलाई हलमा गएर दर्शकको प्रतिक्रिया बुझ्न भन्यो । १२ बजेको शो हेरेर ३ बजे सुटिङ स्पटमा भेट्ने सल्लाह गर्दै म एकजना स्पट ब्वाईलाई साथ लिएर फिल्म हेर्न गएँ ।

भारतमा त्यतिबेला एउटा अनौठो प्रचलन थियो । यदी कुनै फिल्म मनपर्यो भने राम्रो गीत आउँदा पर्दामा सिक्काले हानिन्थ्यो । पर्दामा सिक्का फ्याँक्दा प्रोजेक्टरको लाइटमा सिक्का टल्किएर आकाशमा चम्किएका तारा जस्तै देखिन्थ्यो । त्यो एकदम सुन्दर दृश्य हुन्थ्यो । अझ आफ्नो फिल्ममा त्यस्तो देख्न पाउँदा त छाती गर्वले फुल्थ्यो ।

म ‘आशिकी’मा त्यस्तो केही हुँदैन भन्नेमा ढुक्क थिएँ । त्यसैले आफै १० रुपैयाँको सिक्का साटेर स्पट ब्वाईलाई दिएँ । हामी बाल्कोनीमा बसेका थियौं । बाल्कोनीबाट फालेको सिक्का चम्किँदै उडेको सबैभन्दा तल बस्नेले पनि देख्थे । अरु कसैले सिक्का नफ्याँके पनि आफैले सिक्का फालेर अरुलाई उक्साउने मेरो योजना थियो । स्पट ब्वाईलाई मैले इशारा गर्नासाथ सिक्का फाल्न अह्राएको थिएँ ।

आफैले लेखेको फिल्म भएकाले कहाँ गीत आउँछ भन्ने मलाई प्रस्टै थाहा थियो । ‘धिरे धिरे से मेरे जिन्दगीमा आना...’ भन्ने गीत रेडियो र क्यासेटमा बजेर धेरै हिट भइसकेको थियो । गुल्सन कुमारको शब्दमा नदीम–श्रवणले दिएको संगीतले फिल्म रिलिज अगाडि नै भारतमा नयाँ तरंग ल्याइसकेको थियो । मैले सिक्का फाल्न त्यही गीत रोजेँ ।

गीत आउन लागेको थियो । सुरुवाती धुन बज्न थालेपछि मैले स्पट ब्वाईलाई सिक्का फाल्ने इशारा दिनमात्र के लागेको थिएँ, मेरो अगाडि सयौं सिक्का चम्किन थाले । फिल्म हलको अँध्यारोमा मैले सिंगो आकाशमण्डल देख्न थालें । विस्तारै गीतको धुन सुनिन छाड्यो । हल पूरै सिट्टी र सिक्काको ध्वनीले गुञ्जायमान भयो ।

मेरो छाती ढक्क फुल्यो । रौं ठाडा भए । आँखा आँसुले टिलपिल भए । मैले यस्तो दृश्य कल्पनासमेत गरेको थिइनँ । स्पट ब्वाईको हात समातेर सिक्का नफाल्ने इशारा गरेँ । हलमा भएका सबै दर्शक सिट्टी बजाउँदै पर्दामा सिक्काको झटारो हान्दै थिए । रिभर्स इन्जिनियरिङमा मैले लेखेको पहिलो फिल्म सुपरहिट भयो ।

मैले पूरै फिल्म हेर्न सकिनँ । अकल्पनीय प्रतिक्रिया पाएपछि खुशी थाम्नै सकिनँ । म हाफटाइममै हलबाट निस्किएर महेशलाई भेट्न गएँ । ३ बजे भेट्ने सल्लाह थियो । डेढ घण्टा अगाडि नै पुगेको थिएँ । यति छिट्टै मलाई देखेर महेशले अँध्यारो अनुहार लायो । बोल्न नसकेर इशारामै उसले फिल्म डुब्यो ? भनेर सोध्यो ।

उसको छेउमा गएर गोजीमा भएको १० रुपैयाँका सिक्का देखाउँदै भने ‘हलमा भएका सबैजना आफैं सिक्का फाल्दैछन् । मैले लगेको १० रुपैयाँ पनि बच्यो । सिट्टी र सिक्काको आवाजले गीतसमेत सुन्न सकिएन । फिल्म सुपरहिट भयो ।’ मैले एकै सासमा सुनाएँ ।

त्यो वर्षको सुपरडुपर हिट फिल्म बन्यो, आशिकी । गीतले त रेकर्ड नै राखे । लगभग सबै ११ वटै गीत सुपरहिट भए । २० लाख रुपैयाँ लगानीमा बनेको फिल्मले ग्रसमा ५ करोड कमायो । आशिकीको गीती एल्बम २ करोड वटा बिकेका थिए । बलिउड मात्र होइन, समग्र भारतीय संगीतको इतिहासमा आजसम्म यो रेकर्ड कसैले तोड्न सकेको छैन ।

त्योभन्दा ठूलो कुरो म स्क्रिप्ट राइटर बनें, ‘एक्सिडेन्टल स्क्रिप्ट राइटर’ । गुल्सन कुमारले फिल्मको अफर गर्दा मैले महेशलाई लात्ती नहानेको भए म सायद आज प्रोडक्सन डिजाइनर मात्र हुन्थें । वा अरु नै केही । तर, स्क्रिप्ट राइटर पक्कै बन्दिन थिएँ । तर, त्यो निर्णयले मलाई यहाँसम्म ल्याइपु¥यायो । आजसम्म मैले ७२ वटा फिल्म र एउटा टेलिफिल्मको कथा लेखिसकें । बाजिगरबाट उत्कृष्ट स्क्रिनप्लेका लागि फिल्मफेयर पनि जितेँ । यो सबैको श्रेय ‘आशिकी’लाई जान्छ ।

(भारतका चर्चित एवम् लोकप्रिय स्क्रिप्ट राइटर रोबिन भट्टसँग शिलापत्रकर्मी निर्वान झापालीले गरेको कुराकानीमा आधारित । भारतीय पटकथा लेखकहरुको संगठन स्क्रिनराइटर्स एसोसिएसन अफ इन्डियाका अध्यक्षसमेत रहेका भट्टले आशिकीलगायत बाजिगर, ओमकारा, क्रिस सिरिज, सडक, चलते चलते, चेन्नई एक्सप्रेसलगायत थुप्रै हिट चलचित्रको स्क्रिप्ट लेखेका छन् । नेपाल फिल्म एन्ड कल्चरल एकेडेमीले मकवानपुरकाे चित्लाङमा आयोजना गरेको साताव्यापी पटकथा लेखन कार्यशाला मा प्रशिक्षण दिन भट्ट नेपाल आएका थिए ।)

प्रकाशित मिति: शनिबार, भदौ १४, २०७६ १७:५०