किन हुँदैन फ्लुजस्तै लक्षण देखिने भाइरसको परीक्षण ?

A+ A A-

पछिल्लो समय फ्लुकै जस्तो लक्षण लिएर अस्पताल पुग्नेहरूको संख्या बढ्न थालेको छ । बिरामीको संख्या बढ्दै गए पनि फ्लुबाहेक अन्य भाइरसकाे परीक्षण नगरिएका कारण रोग पत्ता लाग्न नसकेको विज्ञहरू बताउँछन् ।

विशेष गरी चिसो मौसम परिर्वतन हुँदै गर्दा इन्फ्लुएन्जालगायत विभिन्न भाइरस देखा पर्ने गरेको संक्रामक रोग विशेषज्ञ डा. जनक कोइरालाले बताए । उनले भने, ‘तर फ्लुबाहेक अहिलेसम्म अन्य यही कारण भनेर परीक्षण गरिएको छैन ।’

अहिलेको समय मौसमी फ्लु सक्रिय हुने समयका रूपमा लिइने गरे पनि कतिमा बिरामी हुनुको कारण पत्ता लागेको नदेखिने गरेको सरुवारोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुन बताउँछन् ।

उनले भने, ‘कतिपय बिरामीमा परीक्षण गर्दा फ्लु देखिने गरेको छ भने कारण थाहा नहुने बिरामीहरू पनि धेरै छन् । अस्पताल भर्ना भए पनि फ्लु नेगेटिभ भएका धेरै बिरामीहरू छन् ।’

उनका अनुसार फ्लु नेगेटिभ भएका बिरामीहरूमा फ्लुजस्तै ज्वरो, रुघाखोकीजस्ता लक्षण देखिएका छन् । त्यस्तै, डा. कोइरालाका अनुसार अन्य देशको अवस्था हेर्ने हो भने इन्फ्लुएन्जा देखिएको छ । उनले भने, ‘इन्फ्लुएन्जासँगै अन्य दुईवटा भाइरस आरएसभी (रेस्पिरेटरी सिन्सेसिएल भाइरस) र एन्टेरो भाइरस देखिएको छ ।’

आरएसभी बालबालिकाहरूमा धेरै देखिने गरेको छ । यो भाइरसको संक्रमणपछि बालबालिकामा जटिलतासमेत निम्त्याउन सक्ने डा. कोइरालाले बताए । उनले भने, ‘आरएसभीले एक वर्षमुनिका बालबालिका सिकिस्त हुन सक्छन् । उनीहरूमा निमोनियासमेत हुन सक्छ । जसलाई हामी ब्रोङ्क्योलाइटिस भन्छौँ ।’

अन्य देशमा उक्त तीनवटा भाइरस देखिएका कारण नेपालमा पनि यही भाइरस हुनसक्ने अनुमान चिकित्सकले लगाएका छन् । यी भाइरसको संक्रमणले रुघाखोकी, ज्वरो आउने गरेको छ ।

नेपालमा मात्र नभएर पछिल्लो समय विश्वमै विभिन्न प्रकारमा भाइरसहरू बढ्ने क्रममा रहेको डा. कोइरालाले बताए ।उनले भने, ‘कोभिडपछि नेपालमा मात्र नभएर विश्वमै विभिन्न भाइरसहरू बढेको देखिन्छ । अन्य देशमा अहिले देखिएका भाइरस यहाँ पनि देखिएको हुन सक्छ । तर, यो हरेक वर्ष जाडो महिनामा आउनेजस्तै भाइरस नै हो ।’

जोखिम कसलाई ?

चिकित्सकका अनुसार इन्फ्लुएन्जाले दीर्घरोगीहरूलाई गाह्रो बनाउन सक्छ । अन्यथा धेरैजसो व्यक्तिलाई सामान्य रुघाखोकी लागे पनि निको हुने गर्छ ।

डा. कोइरालाका अनुसार धुलाम्मे वातावरणका कारण रुघाखोकी लागिरहेका व्यक्तिहरूलाई विभिन्न प्रकारका भाइरसले गाह्रो पार्न सक्छ ।

उनले भने, ‘प्रदूषणका कारण सिँगान बग्ने, खोकी लाग्ने, घाँटी खसखस हुने समस्या हुने गर्छ । प्रदूषणको एलर्जीका कारण समस्या भइरहेका व्यक्तिलाई भाइरसले चाँडो आक्रमण गर्न सक्छ । तर, प्रदूषणको एलर्जीका कारण ज्वरो नआउने डा. पुन बताउँछन् ।

‘प्रदूषण एउटा कारण हुन सक्छ । तर, प्रदूषणकै कारणले फ्लुको जस्तो लक्षण भने देखिँदैन’, उनले भने । विज्ञहरूका अनुसार विभिन्न समयमा देखा पर्ने गरेका नयाँ भाइरस पहिचान गर्न बाँकी रहेको देखिन्छ ।

अहिलेको भाइरस पहिचान गर्दा नयाँ भाइरस पत्ता लाग्न सक्ने कुरा नकार्न नसक्ने बताउँछन्, डा. पुन । उनले भने, ‘त्यही कारणले गर्दा एकपछि अर्को व्यक्तिमा जटिलता देखिए पनि मृत्यु नै भएको अवस्था छैन । खोज तलास गर्न चासो नदेखाएको हुन सक्छ ।’

‘रोगले दुःख दिइरहेको छ । बिरामीलाई अस्पतालमा भर्ना गराइरहेको छ । अस्पताल पुग्नेहरूको संख्या हेर्ने हो भने समुदायस्तरमा धेरै छ भन्ने अनुमान लगाउन सकिन्छ’, डा. पुन थप्छन् । भाइरसको संक्रमणले ज्वरो आउने हुन्छ । तर, रोगले जटिलता ननिम्त्याएका कारण परीक्षण नगरिएको अनुमान विज्ञहरूको छ ।

भाइरस पहिचानमा बेवास्ता

रोगले अहिले बिरामीमा जटिलता ननिम्त्याए पनि आउँदा दिनमा समस्या नगराऊला भन्न सकिँदैन । त्यस कारण यसको पहिचान गर्नु आवश्यक छ । डा. कोइरालाका अनुसार नेपालमा ब्याक्टेरियाको परीक्षण गर्न सजिलो छ । तर भाइरसको परीक्षणका लागि गाह्रो छ ।

उनले भने, ‘किनभने भाइरसको परीक्षणका लागि पीसीआर गर्नुपर्ने हुन्छ, जुन अन्यको तुलनामा महँगो पनि छ ।’ तर, पीसीआर महँगो भएकै कारण भाइरसको परीक्षण नगरिएको कुरालाई नकार्छन्, स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा. समिरकुमार अधिकारी ।

उनी भन्छन्, ‘भाइरस पहिचानका लागि कुनै खालको समस्या छैन । पीसीआरका लागि ल्याबहरू छन् । एन्टिजेन किट छन् । सिजनल प्लुका कारण बिरामीको संख्या बढेको हो ।’

अहिलेसम्म कुनै पनि नयाँ भाइरस पुष्टि नभएका कारण परीक्षण नगरिएको उनले बताए । ‘अहिलेसम्म केही पनि पुष्टि भइसकेको छैन । केही दिनअगाडि पानी परेपछि मौसम परिर्वतन भयो । त्यसकै कारण पनि फ्लुका बिरामी बढेका हुन्’, उनले भने ।

के हो एन्फ्लुएन्जा ?

यो एक सामान्य रोग भए पनि यसका धेरै प्रकार छन् । केही प्रकारका फ्लुहरू तुलनात्मक रूपमा गम्भीर हुन सक्ने विज्ञहरू बताउँछन् । उनीहरूका अनुसार कुनै पनि प्रकारको फ्लु भाइरससँग महामारी सिर्जना गर्ने क्षमता हुन्छ । यसबाट बच्नका लागि प्रत्येक वर्ष फ्लुविरुद्धको खोप लगाउन आवश्यक रहेको डा. पुनको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, फागुन १८, २०७९ ०८:५०