हाम्रो दिमागले कसरी काम गर्छ ? थाहा पाउनुस्, दिमागबारे रोचक तथ्य

A+ A A-

मानिसको दिमाग शरीरको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हिस्सा हो । जसरी सीपीयूले पूरै कम्प्युटर सिस्टमलाई चलाउँछ, उसैगरी दिमागले हाम्रो पूरै शरीरलाई चलाउँछ । हाम्रो दिमागले पाँच तरिकाका चीजका बारेमा जानकारी जम्मा पार्छ, जसमा देख्नु, सुन्नु, सुँघ्नु, स्वाद लिनु र महसुस गर्नु पर्छन् ।

जब हामीले केही देख्छौँ वा सुन्छौँ, तब हाम्रो दिमागले देख्ने, पढ्ने र सुन्ने चीजसँग जोडिएको जानकारीलाई मेमोरीले जस्तै स्टाेर गर्छ । यसरी स्टोर गरिएका जानकारी सम्झिनुपर्दा दिमागलाई थोरै बल दिए पुग्छ, तब स्टोर भएको चीज हामी सम्झिन सक्छौँ । हाम्रो दिमाग खाेल नभएको ओखरजस्तै देखिन्छ । दाहिने र देब्रे गरी दिमागका दुई हिस्सा हुन्छन् । देब्रे हिस्साले हाम्रो शरीरको देब्रे भागलाई चलाउँछ भने दाहिने हिस्साले शरीरको दाहिने भागलाई चलाउँछ ।

तपाईंले देख्नुभएको होला, जब मानिस प्यारालाइज्ड हुन्छ, उसको दिमागको आधा भागले काम गर्न छोडिदिन्छ । यसको अर्थ त्यो हिस्साको दिमागको कनेक्सन सोही हिस्साको दिमागसँग विच्छेद भएको हो ।

दिमागले काम कसरी गर्छ ?

हाम्रो दिमागले चार चरणमा जानकारीहरू स्टोर गर्छ । सेन्सेरी मेमोरी, सर्ट टाइम मेमोरी, वर्किङ मेमोरी र लङ टाइम मेमोरी । सेन्सरी मेमोरीले हाम्रो आसपास भइरहेका गतिविधिबारे जानकारी लिन्छ । तर, यसले जेजति जानकारी लिन्छ, केही सेकेन्डका लागि मात्रै हुन्छ । सर्ट टाइम मेमोरीले एक व्यक्तिलाई कम समयका लागि केही जानकारीलाई याद गर्ने अनुमति दिन्छ । यस्तो याद करिब ३० सेकेन्डपछि गायब हुन्छ । जस्तो कि कसैको फोन नम्बर याद गर्नु वा कुनै लाइन याद राख्नु ।

वर्किङ मेमोरीले त्यतिबेला मात्रै काम गर्छ, जतिबेला तपाईं स्टोर भएको चीजलाई याद गर्ने प्रयास गर्नुहुन्छ । लङ टर्म मेमोरीमा हामी सबै जानकारीलाई जम्मा पार्छौं । भविष्यमा हामीलाई आवश्यकताअनुसार याद गर्नलाई दिमागले यस्तो गरेको हुन्छ ।

हाम्रो दिमागमा १० अर्बभन्दा ज्यादा न्युरोन्सले शरीरलाई सिग्नल पठाउँछ । हरेक सेकेन्डमा हाम्रो दिमागमा १ लाखभन्दा बढी केमिकल रियाक्सन हुन्छ । हरेक रात हामी सुते पनि हाम्रो दिमाग जागिरहेको हुन्छ । हाम्रो दिमागले अनगिन्ती मेमोरीलाई जम्मा पार्न सक्छ । हाम्रो दिमागमा दिनमा लगभग ५० देखि ६० हजार विचारहरू आउँछन् । दिमाग हाम्रो शरीरको सबैभन्दा रहस्यमयी हिस्सा हो । यसका बारेमा वैज्ञानिक निकै खोज गरिरहेका छन्, तैपनि दिमागका बारेमा धेरै कुरा रहस्यकै गर्भमा छ । दिमागले तपाईंको शरीरको २० प्रतिशत ऊर्जा एक्लै उपयोग गर्छ । (एजेन्सीहरूकाे सहयाेगमा)

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन २०, २०७९ ०६:५१