राष्ट्रपतिको चुनावलाई लिएर पुरानो गठबन्धन ब्युँतिने सम्भावना कति ?

A+ A A-

आइतबार साँझ कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा, वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल र कृष्ण सिटौला, उपसभापतिद्वय पूर्णबहादुर खड्का र धनराज गुरुङ तथा महामन्त्री गगन थापा बालुवाटार पुगे । बालुवाटार जानुअघि साँझ ६ बजे उनीहरूले देउवा निवास धुम्बाराहीमा १ घन्टा छलफल गरे ।

चुनावपछि किचेन क्याबिनेटको भर पर्दा हातको सत्ता गुमेपछि सभापति देउवा सामूहिक छलफल गर्न थालेका छन् । छलफलमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग कुन रूपमा प्रस्तुत हुनेदेखि औपचारिक रूपमा राष्ट्रपतिमा कांग्रेस उम्मेदवारलाई सघाउन आग्रह गर्ने विषय उठे । कांग्रेस राष्ट्रपति चुनावअगावै वर्तमान सत्ता गठबन्धन ढाल्ने नीति लिएको छ । ‘हाम्रा नेताहरूले १० दिन वा केही दिन भनेर सत्ता गठबन्धन भत्किन्छ भन्नुभएको छ । भनेपछि भत्काउनै पर्‍यो त्यसमा लागिपरेका छौँ,’ एक कांग्रेस नेताले शिलापत्रसँग भने ।

बालुवाटारमा कांग्रेसका उम्मेदवारलाई राष्ट्रपति बनाउन प्रधानमन्त्री प्रचण्ड सकारात्मक भएको कांग्रेसका नेता पौडेलले बताए । उनले माओवादी पुरानो गठबन्धन नेचुरल थियो भन्ने निष्कर्षमा पुगेको बताए ।

राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा कांग्रेस र माओवादी केन्द्रसहितको विगतको गठबन्धन ब्युँतिने र कांग्रेसले उठाएको उम्मेदवार राष्ट्रपतिमा निर्वाचित हुनेमा कांग्रेस नेताहरू ढुक्क छन् । पुरानो गठबन्धनमा कांग्रेस, माओवादी, एकीकृत समाजवादी, जसपा र जनमोर्चा थिए ।

कांग्रेस महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले आइतबार कर्णाली प्रदेशको सुर्खेत पुगेर दोहोर्‍याए, ‘कांग्रेसले नगुमाउनुपर्ने धेरै कुरा गुमाइसक्यो, हाम्रो सावधानी पुगेन । तर, राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा सुखद समाचार सुन्न पाउनुहुन्छ ।’ आफ्नै नेतृत्वको गठबन्धन जोगाउन नसक्दा राज्यसत्ताका सबै पद गुमाएर प्रतिपक्षी कित्तामा पुगेको कांग्रेसका नेताहरू सत्तामा फर्किने आश्वासन बाँड्न थालेका छन् ।

पार्टीको सम्पूर्ण ध्यान राष्ट्रपति चुनावमा छ । पुरानो गठबन्धन ब्युँत्याउन लागिपरेको कांग्रेस समानान्तर रूपमा सत्तामा फर्किने र राष्ट्रपति चुनावमा माहौल बिग्रन नदिनमा केन्द्रित छ ।

आइतबारको बालुवाटार बैठकमा गठबन्धन जोगाउन एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले आफैँले एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललाई राष्ट्रपतिमा अघि सार्न सक्ने संकेत आफूले पाएको दाहालले कांग्रेस नेताहरूलाई ब्रिफिङ गरेका थिए । यसबारेमा एकीकृत समाजवादीभित्र छलफल भएको छैन । ‘समाचारबाट सोबारेमा थाहा पाएँ । तर, पार्टीभित्र यसबारे औपचारिक अनौपचारिक कुरा भएको छैन,’ एकीकृत समाजवादीका प्रवक्ता जगन्नाथ खतिवडाले शिलापत्रसँग भने ।

राष्ट्रपतिको चुनावमा १० पुसकै जस्तै नाटकीय राजनीतिक बदलाव हुने विश्वास कांग्रेस र तत्कालीन गठबन्धन दलहरूमा छ । पुरानो गठबन्धन ब्युँतिन सम्भव छ कि छैन भन्ने प्रश्नमा कांग्रेस प्रवक्ता डा प्रकाशशरण महतले शिलापत्रसँग भने, ‘हाम्रो सम्पूर्ण ध्यान राष्ट्रपतिको चुनावमा छ । राष्ट्रपतिको चुनावपछि राजनीतिक कोर्ष कसरी अघि बढ्छ, थाहा हुन्छ ।’

पुरानो गठबन्धन देश र जनताको हितमा रहेको दाबी गर्ने एकीकृत समाजवादीमा गठबन्धनका बारेमा कुरा भएको छैन । ‘नयाँ आधारमा नयाँ गठबन्धन बन्ने सम्भावना सधैँ हुन्छ कस्तो हुन्छ ? को को सहभागी हुन्छन्, यसका आधारमा हुने कुरा हो । यसबारे कुरा भएको छैन,' प्रवक्ता खतिवडाले भने । राष्ट्रपतिको चुनाव संवेदनशील विषय भएको र अड्कलबाजीका कुरा धेरै भएको उनले बताए । ‘राष्ट्रपतिको चुनाव संवेदनशील विषय हो । जे जस्तो कुरा आए, नयाँ कुराको केही विकास भएको छैन,’ खतिवडाले भने ।

प्रतिनिधिसभामा एक सिट भए पनि राष्ट्रिय जनमोर्चा आफ्ना कुरामा स्पष्ट देखिन्छ । ‘एमालेबाट राष्ट्रपति बनाउन हुँदैन । पहिले पनि पार्टीको इशारामा राष्ट्रपति चलेको देखिन्छ । अरु पार्टीका उम्मेदवार हेरेर समर्थन गर्छौं,’ जनमोर्चाका नेता हिमलाल पुरीले शिलापत्रसँग भने ।

पुरानो गठबन्धन ब्युँतिने सम्भावना रहेको उनले बताए । ‘प्रधानमन्त्री खानका लागि प्रचण्ड एमालेसँग मिल्न गएका हुन् । एमालेबाट खाइपाइ आएको कुरा कांग्रेसबाट मिल्यो भने उनी यता पनि आउन सक्छन्,’ पुरीले भने ।

सत्ताको नेतृत्व गरिरहेको माओवादीका नेताहरू भने गठबन्धनको कुरा प्राथमिकतामा नरहेको बताउँछन् । राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति हुनुपर्ने अडानमा माओवादी छ । ‘गठबन्धन भन्दा पनि हाम्रो ध्यान राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति खोज्नेमा छ । अहिले भएको सत्ता सहयात्रा कायम राख्दै राष्ट्रिय सहमतिको खोजीमा माओवादी छ,’ माओवादी सचिव देवेन्द्र पौडेलले शिलापत्रसँग भने ।

राजनीतिक विश्लेषक भने राष्ट्रपतिको विषयलाई कार्यकारी प्रमुखजस्तो प्राथमिकता दिएको बताउँछन् । यसले संसदीय प्रणालीको मर्म मरेको विश्लेषक डा राजेन्द्र चापागाईंले बताए । ‘संसदीय व्यवस्थामा राष्ट्रपति भन्ने संस्थालाई ठूलो विषय बनाइनु हुँदैनथ्यो । आलंकारिक मानिनुपर्ने राष्ट्रपतिलाई कार्यकारी पदजस्तो बनाइयो । कार्यकारी अधिकार प्रयोग गर्न सक्ने कन्सेप्टले काम गरेको छ । यसले संसदीय मर्म मरेर गएको छ,’ चापागाईंले भने ।

राष्ट्रपतिको विषयलाई लिएर वर्तमान गठबन्धन भत्किन सक्ने उनले बताए । ‘पुस १० को सहमतिलाई तोडेर माओवादीले वैकल्पिक बाटो लिन सक्छ । उसले राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति खोज्ने भनेर संस्थागत निर्णय गरिसकेको छ । वैकल्पिक बाटोमा गएर एमालेलाई राष्ट्रपति नदिनेबित्तिकै एमाले सरकारमा नरहन सक्छ । रास्वपाले पनि एमालेसँग हिमचिम बनाएको छ । जनमत पार्टी मन्त्रालयमा असन्तुष्ट छ । राप्रपा पनि सन्तुष्ट छैन । विश्वासको मत फिर्ता लिन सक्छ,’ विश्लेषक चापागाईंले भने ।

माओवादीले गरेको घातबाट अर्को राजनीतिक अवस्था सिर्जना हुने उनले बताए । ‘२ घन्टामा एमालेतिर माओवादी गएको हो । संघ र प्रदेश सरकार सभामुख गुमाएको कांग्रेसले आलो घाउ बिर्सिएको छैन । कांग्रेसले प्रधानमन्त्रीलाई गोटी बनाएर एकलौटी गर्न खोज्छ । असमझदारीबीच अविश्वास हुन सक्छ । कांग्रेसले पनि विश्वासको मत झिक्न सक्छ,’ चापागाईंले भने, ‘संविधानको धारा ३ अनुसार ठूलो पार्टीको हिसाबले कांग्रेसले सरकारको नेतृत्व पाउँछ । राष्ट्रपतिमा एमालेलाई धोका दिनु र सरकार बनाउँदा कांग्रेसलाई धोका दिएपछि माओवादीले दिएको आलो घाउ एमाले र कांग्रेस दुवैले तत्काल बिर्संदैनन् ।’

एमालेलाई सरकारबाट फिर्ता गराउने त्यसपति आफ्नो अधीनमा सरकार चलाउन चाहने र त्यसो नभए विश्वासको मत फिर्ता आफ्नो नेतृत्वमा सरकार बनाउने र एमालेसँग मिलेर नयाँ सरसकार बन्न सक्ने उनले बताए ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, फागुन ९, २०७९ ०६:२४