चतुरबहादुर चन्दले नेपाली क्रिकेट सिध्याएकाे आराेप, के होला भविष्य ?

A+ A A-

फेरि नेपाली क्रिकेट दुर्गतिको बाटोमा धकेलिएको छ । साढे तीन वर्षको प्रतिबन्धपछि २०७६ असोज २७ गते ससर्तसहित फुकुवा भएको नेपाली क्रिकेट संघ (क्यान) आफ्नै लाचारीपनका कारण गम्भीर संकटमा छ यतिबेला ।

आइबार क्यानका सात सदस्यले सट्टेबाज कम्पनी सेभेन थ्री स्पोर्ट्सलाई गैरकानूनी रुपमा लिग बेचेको र नेपाल टी–२० लिगमा स्पट फिक्सिङको मुख्य दोषी नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) नै भएको भन्दै अध्यक्ष चतुरबहादुर चन्दसहितका पदाधिकारीको राजीनामा मागे ।

पत्रकार सम्मेलन गरी कार्यसम्पादन समितिमा रहेका अध्यक्ष चतुरबहादुर चन्दसहित, कार्यबाहक सचिव प्रशान्त विक्रम मल्ल, कोषाध्यक्ष रोशन सिंह, सदस्यहरू दुर्गाराज पाठक र पदम खड्काले नैतिकताको आधारमा राजीनामा दिनुपर्ने उनीहरूले माग गरेका हाे ।

राजीनामा माग गर्नेहरूमा क्यानका सदस्य छुम्बी लामा, ऋषिराम गौतम, दाउद अन्सारी, संजयराज सिंह, करण महतरा क्षेत्री, अमितवीर पाण्डे र धर्मराज गिरी छन् ।

टीयू क्रिकेट मैदानमा गत पुस ९ देखि २७ गतेसम्म नेपाल टी–२० क्रिकेट लिग भएको थियो । तर लिग सुरु हुनुभन्दा अघिदेखि नै विवाद देखिएको थियो । भारतीय कम्पनी सेभेन थ्री स्पोर्ट्सलाई क्यानले आठ वर्षका लागि ३३ करोडमा लिग बेचेपछि चौतर्फी विरोध भइरहेको थियो ।

सम्झौता भएको करिब अढाई वर्षपछि लिग त भयो तर यसले विकासभन्दा पनि नेपाली क्रिकेटको विनास गरेको छ । नेपाली क्रिकेटको दुर्गति नै यहि लिग बन्न पुग्यो । घरेलु संरचना र क्रिकेटको विकास गर्न कोशेढुंगा सावित हुनुपर्ने लिगले नेपाली क्रिकेट नै बदनाम गराएको छ । यसमा क्यानसँगै, भारतीय कम्पनी सेभेन थ्री स्पोर्ट्स, टिम मालिक र सम्बन्धित निकाय दोषी छन् ।

सात सदस्यले आइतबार प्रेस विज्ञप्ति निकाल्दै भनेका छन्, ‘भारतीय कम्पनी सेभेन थ्री स्पोर्ट्स नै फिक्सिङमा संलग्न हुनुको मुख्य दोष क्यान नेतृत्वको हो । त्यसमा पनि महत्वपूर्ण निर्णय गर्ने क्यानको कार्यसम्पादन समिति नै प्रमुख दोषी हो ।’

राजीनामा गरेर उनीहरूले नेपाल टी–२० लिगका दौरानमा भएका गल्तिको छानबिन गर्न सम्बन्धित निकायहरूलाई सघाउनुपर्ने माग राखेका छन् ।

अध्यक्ष चन्दको राजीनामा माग गर्दै सदस्य ऋषिराम गौतम भन्छन्, ‘हामीले सुरुमै भनेका थियौँ, सम्झौता नै नियमविपरीत भयो । कम्पनी राम्रो छैन । तर अध्यक्षले मान्नु भएन । क्यानभित्र चरम अनियमितता छ । यसको अन्त्य हुनुपर्छ ।’

यता, अर्का सदस्य छुम्बी लामा क्यान नेतृत्वले एकपछि अर्को गल्ति गर्दै गएको कारण यस्तो अवस्था आइपुगेको बताउँछन् । उनले, ‘सम्झौता गैरकानुनी रूपमा गरेको रहेछ । त्यही भएर हामीलाई त्यो सम्झौता दिएन । यदि नेपाली क्रिकेटको ड्रिम प्रोजेक्ट भएको भए सार्वजनिक गर्नु पर्दैन ?’

क्यान निलम्बनको सुझाब

माघ ११ गते नेपाल टी–२० लिग छानबिन कार्यदलले नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) लाई तत्काल निलम्बन गर्न सुझाबसहित प्रतिवेदन राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) मा बुझाएको थियो ।

भारतीय कम्पनी सेभेन थ्री स्पोर्ट्सलाई ऐन नियमविपरीत नेपाल टी–२० लिग आयोजना गर्न सम्झौता गरेको, स्पट फिक्सिङ लगायतका कुराहरूलाई समेट्दै कार्यदलले राखेप सदस्यसचिव टंकलाल घिसिङलाई प्रतिवेदन बुझाएको थियो ।

राखेपका कार्यकारी समितिका सदस्य एकेन्द्रबहादुर कुँवरको संयोजकत्वमा बनेको पाँच सदस्यीय छानबिन कार्यदलले प्रचलित ऐन, नियम बमोजिम प्रक्रिया नपुर्‍याई गरिएको नेपाल टी–२० लिगसम्बन्धी सम्झौता तत्काल खारेज गर्न बाञ्छनीय भएको ठहर गर्दै प्रतिवेदन दिएको थियो । पुस २० गते राखेपले नेपाल टी–२० लिगमा भइरहेको विवाद, म्याच फिक्सिङ, स्पट फिक्सिङ र विदेशी खेलाडीको विनाश्रम स्वीकृति खेलेको विषयलाई लिएर छानबिन कार्यदल बनाएको थियो । कार्यदलका सदस्यहरूमा प्रकाशकुमार कुसारी, निरञ्जन राजवंशी, सरोजकुमार पोख्रेल र भोजानन्द राई थिए ।

अब राखेपले के निर्णय गर्छ त्यसले नेपाली क्रिकेटको भविष्य तय हुनेछ । त्यसो त, यसअघि आईसीसीबाट क्यान निलम्बनमा पर्नुको एउटा मुख्य कारण पनि थियो राखेपको हस्तक्षेप । योपटक भने क्यानले आईसीसीसँग समन्वयन गरेरै निर्णय लिनेछ ।

क्यान पूर्णरुपमा असक्षम भएकै हो । २०७६ साल असोज ११ गते क्यानको नेतृत्व सम्हालेका अध्यक्ष चन्द र उनकाे टिम असफल भएकै हाे । क्यान पदाधिकारी राम्रोभन्दा पनि विवादित काम गर्दै आलोचित बनिरहेका छन् । पदाधिकारीकै कारण फेरि क्यान निलम्बन नजिक छ ।

के भएको थियो नेपाल टी–२० लिगमा ?

नेपाल टी–२० लिगको कारण नेपाली क्रिकेट विश्वमा बदनाम हुन पुगेको छ । आधिकारिक फ्रेन्चाइज लिग भए पनि पहिलो संस्करणमै यसले नकरात्मक असर छाड्न पुग्यो ।

स्पट फिक्सिङको अभियोगमा पूर्वराष्ट्रिय खेलाडी मेहबुब आलम र मोहम्मद आदिल आलमलाई प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) ले माघ ९ गते पक्राउ गरी सार्वजनिक गरिसकेको छ । सीआईबीले थप अनुसन्धान गरिरहेको छ ।

प्रतियोगिता चलिरहेको बेला स्पट फिक्सिङको घटना सार्वजनिक भएको थियो । पुस १९ गते मंगलबार विराटनगर सुपर किंग्सविरुद्धको खेलपछि काठमाडौं नाइट्सका कप्तान ज्ञानेन्द्र मल्लले म्याच फिक्सिङको प्रस्ताव आएको सार्वजनिक गरेका थिए । कप्तान ज्ञानेन्द्रले आफ्नो टिमका एक जना खेलाडीलाई म्याच फिक्सिङको अफर आएको बताएका थिए ।

पत्रकारहरूसँग कुराकानी गर्दै कप्तान ज्ञानेन्द्रले भनेका थिए, ‘अरु टिमबारे थाहा भएन । हाम्रो टिमको एक खेलाडीलाई फिक्सिङका लागि प्रस्ताव आएको थियो । हामी नियमअनुसार त्यो एसीयूलाई भनेका थियौं । प्रस्ताव र फिक्सिङ फरक हो । प्रस्ताव गर्‍याे भन्दैमा सबैले गर्छ भन्ने हुँदैन । हामीले रिपोर्ट गरेका छौँ ।’

सोही दिन नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टिमका पूर्व कप्तान पारस खड्काले दोषीमाथि कडा कारबाही हुनुपर्ने मागसहित क्यान र सरोकारवालाहरूको ध्यानाकर्षण गराएका थिए । उनले लेखेका थिए, ‘खेलाडीहरूको वर्षौंदेखिको लगाव, खेलप्रेमीहरूको नि:स्वार्थ प्रेम र यस खेलमा समर्पित सरोकारवालाको विश्वासलाई यस घटनाले यो खेलसँग सम्बन्धित सबैलाई चोट पुर्‍याएको छ । यो अपराधको निष्पक्ष छानबिन गरेर दोषीलाई कडा कारबाही गरियोस् ।’

तर त्यसको भोलिपल्ट क्यानले यो सबै भ्रामक सूचना भएको भन्दै प्रेस विज्ञप्ति निकालेको थियो । प्रेस विज्ञप्तिमा क्यानले भनेको थियो, ‘पुस ९ गतेदेखि काठमाडौंमा सञ्चालन भइरहेको नेपाल टी–२० लिग क्रिकेट प्रतियोगितामा म्याच फिक्सिङ/स्पट फिक्सिङ भएको भन्ने सम्बन्धमा फैलाइएको अनेक भ्रामक तथा मिथ्या सूचनाका विषयमा नेपाल क्रिकेट संघको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको छ ।’

त्यसपछि सीआईबीले अनुसन्धान थालेको थियो । यता, राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् राखेपले पनि छानबिन कार्यदल बनाएर अनुसन्धान गरेको थियो ।

323694129_907888470387013_4019787400448303760_n16726629511674995093.jpg

विदेशी खेलाडीले श्रम स्वीकृति विनै नेपाल टी–२० लिग खेले । अझ अध्यक्ष चन्द भने विदेशी खेलाडीले श्रम स्वीकृति लिनुनपर्ने कानुन बनाउनुपर्ने तर्क गर्छन् । नेपाल टी–२० लिगको मुख्य प्रायोजक वान एक्स ब्याट थियो । जुन सट्टेबाज गर्ने कम्पनी वान एक्स बेट कै हो । ६ वटा टिमको मालिक प्रस्ट रुपमा छुटिएनन् । प्रतियोगिताको आम्दमीको स्रोतदेखि विदेशी खेलाडीलाई कप्तानीको जिम्मेवारीसम्मले स्पट फिक्सिङको शंका उत्पन्न भएको थियो ।

त्यसो त, क्यानले भारतीय कम्पनी सेभेन थ्री स्पोर्ट्सलाई नै लिग बेच्नु गलत थियो । यतिका समस्या र संकट उत्पन्न भइसक्दा पनि अहिलेसम्म क्यानले सेभेन थ्री स्पोर्ट्ससँगको सम्झौता तोड्न सकेको छैन । आखि किन ? सबैले प्रश्न गरिरहेका छन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, माघ १५, २०७९ १९:०६