सांंसदहरूले संसद्‌को गरिमा र मर्यादा बुझेर कदम चाल्नुपर्छ: सभामुख घिमिरे (अन्तर्वार्ता)

सांंसदहरूले संसद्‌को गरिमा र मर्यादा बुझेर कदम चाल्नुपर्छ: सभामुख घिमिरे (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

प्रतिनिधिसभाले हालै नयाँ सभामुख र उपसभामुख पाएको छ । माघ ५ गते सभामुखमा सांसद देवराज घिमिरे निर्वाचित भए भने माघ ७ गते भएको उपसभामुखकाे निर्वाचनमा सांसद इन्दिरा राना निर्वाचित भइन् । निर्वाचित भएसँगै सभामुख र उपसभामुखले प्रतिनिधिसभाको एउटा बैठक सञ्चालन गरिसकेका छन् ।

कुनै दलको नेता भएर सभामुखले काम गरेकाे छ भन्नेजस्ता विगतमा लाग्ने गरेका आरोपहरूबाट टाढा रहने चुनौती अहिलेका सभामुख र उपसभामुखलाई छ । दुवैले पार्टीगत रूपमा टाढा रहेर पार्टीका कुनै क्रियाकलापमा सहभागी नबनी सदनको भूमिका तटस्थ रूपमा निर्वाह गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन् । यसको परीक्षा आगामी दिनमा हुँदै जाने नै छ । सभामुखको आगामी काम, कर्तव्य र संसद्‌मा उनकाे भूमिकाबारे सभामुख घिमिरेसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश:

अहिलेको समयानुकूल आँखाले हेर्दा प्रतिनिधिसभालाई कसरी हेर्नुभएको छ र कसरी बुझ्नुभएको छ ?

प्रतिनिधिसभा स्वाभाविक रूपले जनताको मत जितेर आएका जिम्मेवार नेताहरूको सभा हो । अथवा जनताको सार्वभौमसत्ता प्रयोग हुने थलो हो । जसरी आएको छ, हिजोको तुलनामा अलिक नयाँ पार्टी, नयाँ सोच, नयाँ विचारका नयाँ नेताहरूसहित आएको छ । र, संख्याको हिसाबले अलि ठूलो संख्यामा आएको छ । अनुभवको हिसाबले पनि अलि नयाँनयाँ पार्टी, नयाँनयाँ नेताहरू आउँदा त्यो खालको अनुभवभन्दा बाहिरका अनुभवहरूसहित आउनुभएको छ । त्योबाहेक एउटा प्रणालीबाट आउनुभएको छ । पार्टीबाट आउनुभएको छ र दलगत प्रणालीमा आउनुभएको दलको हिसाबबाटै चल्नुहुन्छ । चल्नुपर्छ । त्यसमा हिजोको तुलनामा अलि फरक छ भन्नु स्वाभाविक हो । तर, आधारभूत रूपबाट त्यस्तो खास फरक छैन । त्यस्तो नयाँ मैले महसुस गरेको छैन ।

परम्परागत रूपमा रहेका राजनीतिक शक्ति र उनीहरूको प्रतिस्पर्धीका रूपमा आएका शक्तिबीचको द्वन्द्व देखिने हो कि भन्ने शंका पनि छ, तपाईं सभाको रेफ्रीको भूमिकामा हुनुहुन्छ, कसरी कार्यसम्पादन गर्नुहुन्छ ?

एउटा प्रणालीमा आइसकेपछि प्रणालीका आधारबाट चल्नुपर्छ र चल्नुहुन्छ भन्ने मेरो विश्वास छ । खेलका नियमहरू भएजस्तै यहाँ पनि ऐन, नियम, परिपाटी र पद्धतिसम्मत ढंगबाट गएरै त्यसको रिजल्ट निकाल्ने कुरा हुन्छ । त्यो दिशामा सबै माननीयज्यूहरूले भूमिका निर्वाह गर्नुहुन्छ र आइपरेका चुनौतीहरू भनेको जिम्मेवार नेताहरूको थलो भएको हुनाले, जिम्मेवार पार्टीहरू त्यहाँ भएको हुँदाखेरी जिम्मेवारीपूर्वक नै आइपरेका चुनौतीहरूलाई समाधान गर्न सकिन्छ । गर्नुहुन्छ । त्यो सहयोग मैले पाउँछु भन्ने मेरो बलियो आत्मविश्वास छ ।

अहिलेको संसद्‌ त्रिशंकु अनि सरकार पनि, सरकार आफू बलियो भइराख्न संसद्‌को सबैभन्दा बढी सहारा खोज्ने गर्छ, यस्तो बेलामा तपाईं निरपेक्ष तटस्थ हुने कि सापेक्ष सहयोगी हुने ?

राजनीतिले नै सबै कुराको छिनोफानो गर्छ । यो राजनीतिक छलफल, बहस गर्ने ठाउँ हो । त्यसलाई निकास दिनकै लागि तदनुकूलकै यसका व्यवस्थाहरू गरिएका हुन्छन् । भन्नाले ऐन पनि तदनुकूल नै बनेको हुन्छ । नियमावली पनि तदनुकूल बनेको हुन्छ ।

एउटा प्रणालीमा आइसकेपछि प्रणालीका आधारबाट चल्नुपर्छ र चल्नुहुन्छ भन्ने मेरो विश्वास छ । खेलका नियमहरू भएजस्तै यहाँ पनि ऐन, नियम, परिपाटी र पद्धतिसम्मत ढंगबाट गएरै त्यसको रिजल्ट निकाल्ने कुरा हुन्छ । त्यो दिशामा सबै माननीयज्यूहरूले भूमिका निर्वाह गर्नुहुन्छ

निष्कर्ष पनि तदनुकूल नै निस्किन्छ । त्यही दिशाबाट जाँदा संसद्‌को स्वरूप सरकारमा हुनु स्वाभाविक छ । सरकार संसद्‌माथि निर्भर हुनु पनि स्वाभाविक छ । तर, त्यसको निकास त्यही ढंगले जानुपर्छ भन्ने मान्यता म राख्छु ।

संसद्‌भित्र सांसदहरूको प्रस्तुति, भाषा, शैली खस्किँदै गएको भन्ने गरिन्छ, संसद्‌को गरिमालाई फर्काउन कसरी काम गर्नुहुन्छ ?

यसलाई फर्काउने र धेरै अगाडि बढिसकेको वा हिजो यस्तोचाहिँ बेठीक थियो भनेर धेरै टिप्पणी गर्नेभन्दा पनि ठीक ढंगले लैजान के गर्नुपर्छ भन्ने दिशाबाट सोच्नुपर्छ । त्यो सोच्नका लागि मूलतः जिम्मेवार राजनीतिक पार्टीहरू र निर्वाचित भएर आउनुभएका आमसांसदहरू हामी कुन ठाउँमा छौँ ? हाम्रो गरिमा के हो ? हाम्रो महत्त्व के हो ? हामी माननीय भनेको मान्न योग्य कसरी भएका छौँ ? मान्न योग्यहरूले गर्ने व्यवहारहरू के हुन्छन् ? तरिकाहरू के हुन्छन् ? प्रणालीहरू के हुन्छन् भन्ने कुरामा कहीँकतै कमजोरीहरू विगतमा भए, अथवा अहिले पनि त्यस्ता सोच वा व्यवहार देखिए भने त्यसप्रति गम्भीर बनाउनुपर्छ । र, गम्भीर बनाउने मामिलामा सबैको दायित्व रहन्छ । मैले एउटा जिम्मेवारीमा बसेर यो भावनाका साथ काम गर्छु भन्ने सञ्चारको हिसाबले भन्ने हो भनेदेखि यहाँहरूको पनि त्यो दिशामा सहयोग हुँदै आएको छ र अरु बढी सहयोगको जरुरी पर्न सक्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।

संघीय संसद्‌ विदेशी दातृ निकाय खेल्ने ठाउँजस्तो अथवा उनीहरूको एजेण्डा चलाउने जस्तो भयो भन्ने आलोचना पनि छ, यी अवाञ्छित क्रियाकलापहरूबारे तपाईंको बुझाइ के छ ?

यहाँले जुन तहमा भन्नुभयो, अहिले म त्यो तहमा बुझाइ राखेर त्यसमाथि प्रतिक्रिया दिइहाल्नुपर्ने ठाउँमा पुगिसकेको छैन ।

संसदीय गतिविधिलाई बाहिर लैजान नियमित रूपमा संसदीय मामिलासम्बन्धी रिपोर्टिङ गर्ने पत्रकारहरूको अहम् भूमिका हुन्छ, पत्रकारहरूमार्फत संसद्‌का विषयवस्तुहरूको सही सम्प्रेषणका लागि कस्तो भूमिका हुन्छ ?

विगतबाट शिक्षा लिनु नै पर्छ । विगतमा त्यस्ता नकारात्मक शिक्षाहरू केही छन्, त्यस्ता केही घटनाहरू छन्, त्यस्तो प्रवृत्ति छ भने त्यसलाई बिनापूर्वाग्रह त्यसबाट शिक्षा लिने र आफ्नो भूमिका कसरी राम्रो बनाउन सकिन्छ भन्ने सल्लाह गर्ने, छलफल गर्ने, योजना बनाउने । पक्ष, विपक्ष भएर आएको छ भने दुइवटै पक्षहरू यसमा जिम्मेवार भएर अगाडि बढेर राम्रो वातावरण बनाएर संसद्‌लाई प्रभावकारी पार्ने कुरामा सबै पक्ष त्यसमा पनि यहाँले भनेजस्तो छ भने त्यो दुईवटा पक्षका बीचमा मिलाएर जानुपर्छ । यो महत्त्वपूर्ण पक्ष हो भन्ने मलाई लाग्छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ ११, २०७९ १३:३६