ठूला दलले चुनाव खर्च लुकाए, नेकपा एसले १ कराेड ९० लाख खर्च गर्दा एमालेकाे १ कराेड ३३ लाख

ठूला दलले चुनाव खर्च लुकाए, नेकपा एसले १ कराेड ९० लाख खर्च गर्दा एमालेकाे १ कराेड ३३ लाख

A+ A A-

प्रमुख दलहरूले चुनाव खर्च कम राखेर निर्वाचन आयोगमा विवरण पेस गरेका छन् । ४ मंसिरमा भएको चुनावको खर्च प्रमुख दलहरूले कम राखेर बुझाएका हुन् ।समानुपातिकतर्फ पहिलो भएको एमालेले १ करोड ३३ लाख २६ हजार ६ सय ९३ रुपैयाँ खर्च गर्दा दोस्रो भएको कांग्रेसले १ करोड ५५ लाख ३२ हजार ५ सय ७८ रुपैयाँ खर्च गरेको छ । कांग्रेसको भन्दा एमालेले २२ लाख ५ हजार कम खर्च गरेको छ ।

आयोगले तोकेको खर्चको सीमा अनुसार प्रतिनिधिसभाको समानुपातिकतर्फ बन्दसूचीमा रहेका एक उम्मेदवारले २ लाख खर्च गर्न पाउने थिए । एमालेले बन्दसूचीमा ११० जनाको नाम पेस गरेको हुँदा २ करोड २० लाख खर्च गर्न पाउने थियो ।

त्यसैगरी, कांग्रेसले बन्दसूचीमा १०८ जनाको नाम पेस गरेकाले २ करोड १६ लाख खर्च गर्न पाउने थियो ।

आयोगका अनुसार माओवादी केन्द्रले १ करोड ४ लाख ३ सय ४६ रुपैयाँ खर्च गरेको विवरण पेस गरेको छ । माओवादीले बन्दसूचीमा १०७ जनाको नाम पेस गरेको थियो । माओवादी केन्द्रले २ करोड १४ लाखसम्म खर्च गर्न पाउने थियो । दलहरूले आयोगमा पेस गरेको खर्चको विवरणअनुसार एमाले र कांग्रेसको भन्दा माओवादीले कम खर्च गरेको छ ।

धेरै खर्च गर्नेमा नेकपा एस र राप्रपा, ठूला दलले लुकाए

आयोगका अनुसार सबैभन्दा धेरै खर्च नेकपा एकीकृत समाजवादी (नेकपा एस) र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा)ले गरेका छन् । नेकपा एसले बन्दसूचीमा १०४ जनाको नाम पेस गरेकोमा १ करोड ९० लाख ८९ हजार ५ सय खर्च गरेको छ । त्यसैगरी, राप्रपाले १०६ जनाको नाम बन्दसूचीमा पेस गरेकोमा १ करोड ८९ लाख खर्च विवरण पेस गरेको छ । राप्रपाको भन्दा नेकपा एसले १ लाख ८९ हजार ५ सय बढी खर्च गरेको छ । समानुपातिकमा थ्रेसहोल्ड कटाउन नसकेको नेकपा एसले एमाले, माओवादी, कांग्रेसभन्दा धेरै खर्च गरेको विवरण आयोगमा पेस गरेको हो ।

नेकपा एसले एमालेको भन्दा ५७ लाख ६२ हजार ८ सय ७ रुपैयाँ बढी खर्च गरेकाे छ ।उसले कांग्रेसको भन्दा ३५ लाख ५६ हजार ९ सय २२ र माओवादी केन्द्रको भन्दा ८६ लाख ८९ हजार १ सय ५४ रुपैयाँ बढी खर्च गरेको देखिन्छ । खसेको मतको ३ प्रतिशत पनि मत ल्याउन नसकेको नेकपा एसको धरौटीसमेत जफत भएको थियो ।

प्रतिनिधिसभाको समानुपातिकतर्फ ५० हजार र प्रदेशतर्फको समानुपातिकमा २५ हजार रुपैयाँ धरौटीको व्यवस्था थियो । प्रतिनिधिसभातर्फ बन्दसूची पेस गर्ने ४७ दलमध्ये ४० वटा दलको धरौटी जफत भएको थियो ।

त्यस्तै, प्रदेशसभातर्फ प्रदेश नं. १ मा ३०, मधेस प्रदेशमा २६, बागमती प्रदेशमा ३३, गण्डकीमा २४, लुम्बिनी प्रदेशमा २२, कर्णाली प्रदेशमा २२ र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा २८ वटा दलको धरौटी जफत भएको थियो ।

समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीअन्तर्गतको निर्वाचनमा कुनै राजनीतिक दलले कम्तीमा एक सिट प्राप्त नगरेमा त्यस्तो दलले राखेको धरौटी जफत हुने व्यवस्था छ । प्रतिनिधिसभातर्फ एमाले, माओवादी, कांग्रेस, रास्वपा, राप्रपा, जसपा, जनमत गरी सातवटा दलले मात्र थ्रेसहोल्ड कटाएका थिए ।

तर, ठूला दलहरूले कम खर्च गरेको विवरण पेस गरेको हुन सक्ने बताउँछन् आयोगका कर्मचारीहरू । ‘खर्चको विवरण कम पेस गरेको हुन सक्छ,’ आयोगका एक अधिकारीले भने, ‘दलहरू पारदर्शी देखिँदैनन् । कुन दलले कहाँकहाँ खर्च गरे भनेर आयोगले खोज्न सके राम्रो हुने थियो तर सम्भव छैन ।’

समानुपातिकतर्फको खर्चको सीमा अझै कम गर्नुपर्ने बताउँछन् आयोगका समानुपातिकतर्फका प्रवक्ता गुरुप्रसाद वाग्ले ।

‘प्रतिनिधिसभाको उम्मेदवारकै प्रचारप्रसार गर्दा दलको पनि प्रचारप्रसार गर्ने हो । प्रत्यक्षको उम्मेदवारले भोट माग्दा नै सामानुपतिकका लागि मागेको हुन्छ । त्यसैले समानुपातिकको खर्चको सीमा कम गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।

आयोगले प्रदेशसभाको समानुपातिकतर्फ बन्दसूचीमा रहेको एक उम्मेदवारले १ लाख ५० हजार खर्च गर्न पाउने व्यवस्था गरेको थियो ।

प्रदेशतर्फ २ सय २० सिट रहेकाले सबै उम्मेदवार बन्दसूचीमा रहेको पार्टीले ३ करोड ३ लाख खर्च गर्न पाउने थिए । यसरी दलले प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा गरेर जम्मा ५ करोड ५० लाखसम्म खर्च गर्न पाउने थिए ।

हेलिकोप्टरमा कुन दलले कति गरे खर्च ?

चुनावमा हेलिकोप्टर प्रयोगका लागि कांग्रेस, एमाले, माओवादी र राप्रपाले आयोगबाट अनुमति लिएका थिए । कांग्रेसले कर्णाली प्रदेशमा मात्र हेलिकोप्टर प्रयोग गर्दा ६ लाख ४० हजार खर्च गरेको विवरण आयोगमा बुझाएको छ ।

एमालेले सवारीसाधनकै शीर्षकमा हेलिकोप्टरको खर्च समावेश गरेको छ । एमालेले सवारीसाधन प्रयोगमा ६५ लाख खर्च गरेको विवरण पेस गरेको छ ।

माओवादीले सात प्रदेशमै यातायात भाडा र इन्धन शीर्षकमा समावेश गरेर पेस गरेको छ । सातवटै प्रदेशमा यातायात भाडा र इन्धन गरेर माओवादीले २७ लाख ४९ हजार ३ सय १ रुपैयाँ खर्च गरेको छ । राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी राप्रपाले हेलिकोप्टरमा ५ लाख ८० हजार खर्च गरेको विवरण पेस गरेको छ ।

खर्चै नगर्ने दल बहुजन शक्ति पार्टी

बहुजन शक्ति पार्टीले चुनावमा खर्चै नगरेको विवरण पेस गरेको छ । बन्दसूचीमा १० जनाको नाम पेस गरेको बहुजनले खर्च नभएको विवरण पेस गरेको हो ।

प्रतिनिसभा र प्रदेशसभाको समानुपातिकतर्फ दलहरूले गरेको खर्चको विवरण (सूचीसहित)

प्रकाशित मिति: सोमबार, माघ ९, २०७९ १९:४९