मुख स्वास्थ्यको ख्याल गर्ने हो भने ९० प्रतिशत रोग लाग्दैन : डा सुवास घिमिरे (भिडियाे)

मुख स्वास्थ्यको ख्याल गर्ने हो भने ९० प्रतिशत रोग लाग्दैन : डा सुवास घिमिरे (भिडियाे)

A+ A A-

धेरै मानिसहरू शारीरिक स्वास्थ्यको ख्याल राख्ने गरे पनि मुख स्वास्थ्यको बेवास्ता गरिरहेका हुन्छन् । शारीरिक स्वास्थ्य जस्तै: मुख स्वास्थ्य ख्याल राख्न उत्तिकै जरुरी हुने जानकारहरू बताउँछन् । तर, मुख स्वास्थ्यलाई बेवास्ता गरिरहेको पाइन्छ । अझै चिसो मौसममा धेरैले अल्छी गर्ने गरेको दन्त रोग विशेषज्ञ डा. सुवास घिमिरे बताउँछन् ।

उनका अनुसार चिसो बढ्दै जाँदा दाँतको समस्या लिएर अस्पताल पुुग्नेको संख्या बढ्दो देखिएको छ । चिसोमा मुख तथा दाँतमा कस्ता समस्या देखिन सक्छन्, यसबारेमा डा. घिमिरेसँग गरिएको कुराकानीः

चिसोमा दाँतमा कस्ता समस्याहरू देखा पर्छन् ?

चिसोमा धेरै ‘एक्सपोज’ हुने भनेको हाम्रो मुुख र दाँत नै हो । शरीरको भित्री रूपमा कुनै असर पर्छ भने त्यो असर गर्ने प्रक्रिया मुखबाटै सुुरु हुन्छ । धेरै चिसो भयो भने दाँत खुम्चिन्छ । तातो भयो भने फुल्ने हुन्छ । चिसोमा ‘एक्सपोज’ भइरहेको बेला तातो पानी पिउने हो भने दाँतमा ‘क्र्याक लाइन’ (दाँत फुुट्ने) बन्न थाल्छन् । योसँगै मुखमा घाउ हुने समस्याहरू उत्पन्न हुन सक्छन् ।

चिसो समयको मात्रै कुरा गर्ने हो भने दाँतमा कीरा लाग्ने, गिजा सुन्निने र जोर्नीको समस्या पनि बढेको पाइएको छ । हाम्रो टाउकोमा हल्लिने एउटा मात्रै जोर्नी हुन्छ । त्यो जोर्नीलाई हामी ‘टेम्प्रोमेण्डिबुलर जोइन्ट’ (बंगाराको जोर्नी) भन्ने गर्छौं । यसको समस्या विकराल रूपमा आइरहेको छ ।

अर्को भनेको चिसो मौसममा पानी चिसो हुने भएका कारण ब्रस राम्रोसँग गरिँदैन । मौसमअनुसारको पानीको प्रयोग गर्ने बानी छ भने ठीक हुन सक्छ । नत्र चिसो हुने भएका कराण ब्रस चाँडो गरेर राम्रोसँग सफा गरिएन भने मुख स्वास्थ्यलाई ख्याल राख्न गाह्रो हुन्छ ।

मुुख स्वास्थ्यको ख्याल नगर्ने हो भने शारीरिक बिरामी नहुने कुरै हुँदैन । त्यसैले अरु समास्यासँगै मुखको समस्या पनि हुन्छ ।

यो मुखको जोर्नी भनेको के हो र यो जोर्नीमा समस्या देखिनुको कारण के हो ?

हामीले मुख खोल्नका लागि गालाका दुुवैतिरको भागमा जोर्नी हुन्छ । जसलाई ‘टेम्प्रोमेण्डिबुलर जोइन्ट’ (बंगाराको जोर्नी) भनिन्छ । हाम्रो टाउकोमा थुुप्रै जोर्नीहरू हुन्छन्, तर हल्लिने जोर्नी त्यही एउटा मात्रै हुन्छ । यो जोर्नीमा बढी प्रेस गरियो भने सुुत्दा दाँत किट्ने या दाँतलाई अनावश्यक रूपमा चलाइरहने भयो भने हड्डीहरू खिइँदै जान्छन् र दुख्ने समस्या बढ्दै जाने हुन्छ । अहिले यस्ता बिरामी बढिरहेका छन् ।

यो समस्याको समाधान के हो ?

चिसोमा रक्तसंचार कम हुने भएका कारण दाँतमा असर पर्ने सम्भावना पनि हुन्छ । त्यसैले उपयुक्त तापक्रमा बस्नुपर्छ । विभिन्न मानसिक समस्याका कारण पनि दाँतमा समस्या भइरहेको हुन्छ । तनाव धेरै भयो भने राति सुतिरहेको बेला दाँत किट्ने, मुख चलाउनेजस्ता समस्या देखा पर्छन् ।

जोर्नीमा समस्या देखिएका व्यक्तिले गर्नुपर्ने पहिलो काम भनेको नियमित व्यायाम नै हो । र, राम्रोसँग निन्द्रा आउने अवस्था सिर्जना गर्ने वातावरण बनाउने गर्नुपर्छ । दाँतको बचावटका लागि राति सुत्ने बेलामा लगाउने सुरक्षा गार्ड दिन्छौँ । जसलाई ‘नाइट गार्ड’ भन्छौँ । यसले दाँतलाई सुरक्षित राख्छ र जोर्नीलाई घोटिन पनि दिँदैन ।

यदि जोर्नीको हड्डी खिइयो भने अन्य उपचारमा जानुपर्ने हुन सक्छ । शल्यक्रियाको विधि अपनाउनुपर्ने हुन सक्छ । र, जोर्नी नै फेर्नुपर्ने अवस्था पनि सिर्जना हुन सक्छ । त्यसैले यस्तो अवस्था आउनै नदिनु महत्त्वपूर्ण कुरा हो ।

समग्रमा मुख स्वास्थ्यको ख्याल कसरी राख्ने ?

हामी के भन्छौँ भने मुख स्वास्थ्य मात्रै ख्याल गर्ने हो भने झण्डै ९० प्रतिशत रोग लाग्दैन । मुख स्वास्थ्यको ख्याल गर्ने सामान्य उपाय भनेको खानेकुरामा ध्यान दिनुपर्छ । खानेकुरा खाँदा सकेसम्म प्राकृतिक कुराहरूलाई जोड दिनुुस् । बासी खानेकुराहरू नखाने । प्याकेटमा राखिएका खानेकुराहरू नखाने । खानेकुरा आफैँमा ब्रस हो ।

चिनीजन्य गुुलियो पदार्थ नखाने । त्यसले मुख र शरीर दुवैलाई पनि असर गर्छ । धुम्रपान तथा सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन गर्नु हुँदैन । अर्को प्रशस्त मात्रामा पानी पिउनुपर्छ । जाडोमा पानी पिउन मन लाग्दैन । त्यसैले पानीको मात्रा बढाउनुपर्छ ।

नियमित रूपमा योग अभ्यास गर्ने गर्नुपर्छ । योग भनेपछि फेरि मुखको व्यायाम कसरी गर्ने भन्ने पनि हुन सक्छ । मुखको पनि व्यायाम हुन्छ । जसमा मुखलाई चलाउनेजस्ता व्यायामहरू हुन्छ । दिनको दुुईपटक दाँत माझ्न सकियो भने मात्र मुुख स्वास्थ्यको समस्याबाट बच्न सकिन्छ ।

भिडियाेः

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस २९, २०७९ ०९:१३