६ दिनमै साढे ३८ अर्बको राजस्व, एकै दिनमा वार्षिक लक्ष्यको ७ प्रतिशत गैरकर

A+ A A-

पछिल्लो ६ दिनमै नेपाल सरकारको राजस्व खातामा ३८ अर्ब ५२ करोड ८२ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको राजस्व जम्मा भएको छ ।

२० पुसभन्दा पहिलाका दिनमा अघिल्लो वर्षको तुलनामा राजस्व संकलनमा कमी आएकोमा २० पुसपछिका ६ दिनमा भने उल्लेख्य सुधार भएको देखिन्छ ।

२० पुससम्म अघिल्लो वर्षको तुलनामा करिब २१ प्रतिशतले राजस्वमा कमी आएकोमा २० पुसपछि गत वर्ष र यो वर्षकाे तुलनामा राजस्व संकलनमा २४ प्रतिशतको वृद्धिदर देखिएको छ ।

गत वर्ष २० पुसदेखि २६ पुससम्म ३१ अर्ब ३ करोड रुपैयाँको राजस्व सङ्कलन भएकोमा चालु वर्षमा यो अवधिमा ३८ अर्ब ५२ करोड बढीको राजस्व उठेको छ । यस हिसाबले यो अवधिमा राजस्व वृद्धिदर २४ प्रतिशत छ ।

यसरी राजस्व सुधार हुनुमा भने २६ पुसमा उठेको राजस्वकै ठूलो योगदान देखिएको छ । यस दिन एकै दिनमा १३ अर्ब २ करोड रुपैयाँबराबरको राजस्व उठेको छ । जसमध्ये ५ अर्ब ६० करोड मात्रै कर राजस्व हो भने ७ अर्ब ३८ करोड गैरकर राजस्व उठेको छ ।

सरकारले चालु वर्षमा करिब १३ खर्ब रुपैयाँ र गैरकर राजस्व १ खर्ब रुपैयाँको उठाउने लक्ष्य राखेको छ । २६ पुस सोमबार उठेको गैरकर वार्षिक लक्ष्यको ७ प्रतिशतमाथि हो ।

गैरकर राजस्वका स्रोतहरू यसप्रकार छन्:

लाभांश, दस्तुर तथा शुल्क, दण्ड, जरिवाना र जफत, रोयल्टी र सरकारी सम्पत्ति बिक्री, सरकारी वस्तु तथा सेवा बिक्रीबाट प्राप्त आय, सावाँ फिर्ता, ब्याज र दान, उपहारबाट हुने आयमा पर्छन् । गैरकरमा सबैभन्दा ठूलो योगदान भने लाभांशको देखिएको छ । समग्र राजस्वमा गैरकरको योगदान करिब ६ प्रतिशत छ ।

सोमबार एकै दिनमा यति धेरै गैरकर उठ्नुमा नेपाल राष्ट्र बैंकको रिजर्भमा भएको पैसा सरकारी खातामा सारेको रकमको योगदान हो । ‘राष्ट्र बैंकको रिजर्भमा भएको केही पैसा पछिल्लाेपटक तानिएको छ, यो पैसा पहिले नै तान्नुपर्ने हो, सोमबार तानिएको पैसाको प्रभाव गैरकरमा देखिएको हुन सक्छ’, अर्थ मन्त्रालयका एक अधिकारीकारीले शिलापत्रसँग भने ।

सरकारको खाता राष्ट्र बैंकमा नै रहने भए पनि सरकारी खातामा पैसा ट्रान्सफर गरिन्छ । राष्ट्र बैंकले गत वर्षको बचत बजेटबाट वा राष्ट्र बैंकको आम्दानीमाबाट निश्‍चित प्रतिशत पैसा सरकारी खातामा पठाउने गर्छ । राष्ट्र बैंकको आम्दानीबाट पठाउने पैसा अझै नपठाएको राष्ट्र बैंक स्रोतले जानकारी गराएको छ । राष्ट्र बैंकको आम्दानीबाट ट्रान्सफर हुने रकम ११ अर्ब बढी भएको बताइएको छ । यसाे हुँदा पुस महिनाको समग्र राजस्वमा सुधार आउन सक्‍ने आकलन गरिएको छ ।

२६ पुसको राजस्वलाई घटाउने हो भने समग्र राजस्वमा सुधार आएको छैन । थप घटेको देखिएको छ । २५ पुसलाई राजस्वको हिसाबले महत्त्वपूर्ण दिनका रूपमा हेरिन्छ । हरेक महिनाको २५ गते अघिल्लो महिनाको मूल्यअभिवृद्धिकर (भ्याट) र अन्त:शुल्कको रकम राजस्व खातामा दाखिला गर्नुपर्ने हुन्छ । यस हिसाबले महिनाको औसत तीन दिनमा उठ्ने राजस्वभन्दा महिनाको २३,२४ र २५ गते उठ्ने राजस्व दोब्बर हुन्‍छ ।

सरकारले चालु वर्षमा ३१ प्रतिशत राजस्व वृद्धिको लक्ष्य लिएकोमा अहिलेसम्म २० प्रतिशतको ह्रास देखिएको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, पुस २७, २०७९ १४:२५