१६९ सांसद लाइन लागेर राष्ट्रपतिकोमा जाँदासम्म प्रचण्ड न देउवा कसलाई विश्वास थियो र : विष्णु रिमाल (अन्तर्वार्ता)

१६९ सांसद लाइन लागेर राष्ट्रपतिकोमा जाँदासम्म प्रचण्ड न देउवा कसलाई विश्वास थियो र : विष्णु रिमाल (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

प्रमुख प्रतिपक्षी दल बन्न तयार एमाले एकाएक सत्ता साझेदार ठूलो दल बन्न पुग्यो । कांग्रेस, माओवादी केन्द्रसहितका पाँच दलकाे गठबन्धन टुटाउन सफल एमाले बलियो सत्ता साझेदार भएको छ । अघिल्लो दिनसम्म माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन नसक्ने बताएका केपी ओली भोलिपल्ट युटर्न भए । एमालेको कोर टिममा रहेर ‘गेम चेन्जर’को भूमिकामा थिए एमाले उपमहासचिव विष्णु रिमाल । सरकार गठनको यूटर्न, सरकारको योजना र समसामयिक राजनीतिबारे रिमालसँग शिलापत्रकर्मी दिपेन्द्र अधिकारीले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

नेकपा विभाजनपछि एमाले र माओवादी केन्द्र विपरीत कित्तामा थिए । एकाअर्काबीच आरोपप्रत्यारोप मात्र होइन्, पानी बाराबारको स्थिति थियो । १० पुसमा एकाएक प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन एमाले कसरी तयार भयो ? यसको पृष्ठभूमिमा तपाईँ पनि हनुहुन्थ्यो ?

धेरैपटकका अन्तर्वार्तामा भनेको थिएँ, हामी फरक फरक बाटो हिँडेकै हो । प्रचण्डजीको पार्टीले चुनावसम्म कांग्रेससँग तालमेत गरेर अघि बढ्यो । उनीहरूको विभिन्न उद्देश्यमध्ये एमालेलाई हराउने उद्देश्य पनि होला । त्यही भएर हामीले जुन उद्देश्यमा उहाँहरू मिल्नुभयो, त्यही रहनु भनेका हौँ । कांग्रेस र माओवादी टिमअप भइरहेको भए हाम्रो मिलाप नै हुँदैनथ्यो । हामीले गठबन्धन ठीक छैन, गठबन्धन टुट्यो भने नयाँ ढंगले अघि बढ्न सकिन्छ भन्नेमा थियौँ । एउटा समयमा आएपछि चक्र पूरा भयो । त्यसपछि उहाँहरू गठबन्धनमा बस्न चाहनुभएन । त्यसपछि हामीले राजनीतिक कोर्स त लिनै पर्थ्याे ।

चुनावपछिको सरकार बनाउन हामी माओवादी र कांग्रेस दुवैसँग ओपन थियौँ, त्यसमा वाम र गैरवाम भन्ने थिएन । कांग्रेससँग स्थिरताका लागि कुरा गरेका थियौँ । त्यसो भन्नुको अर्थ न्यूनतम रूपमा लोकतन्त्रको आधारभूत विषयमा टेकेर अघि बढ्न सकिन्छ भने कांग्रेस र एमालेको दुईवटा शक्ति सँगसँगै जाने भन्ने हो । त्यसमा कांग्रेसको रुचि भएन । माओवादीलाई हामीले तपाईंहरूको उद्देश्य पूरा भयो भएन थाहा छैन तर गठबन्धनमा रहनुभयो भने सहकार्य हुँदैन भनेका थियौँ । गठबन्धनबाट बाहिर आएपछि जुनसुकै कुरा मान्न तयार छौँ भनेका थियौं, उहाँहरू आउनुभयो ।

खासमा हामीले पदको हिसाब गरेका छैनौँ । हामीले तीनवटा राजनीतिक स्थिरताको पाटो, अर्थतन्त्र र सामाजिक सांस्कृतिक मूल्य मान्यतामा आएको क्षयीकरण रोक्ने मुख्य सर्तको रूपमा अघि बढेका हौँ । गठबन्धन बनाउँदा पदको कुरा हुन्थ्यो । तर, हामीले कुरा गरेनौँ । प्रचण्डजीले अन्तिम समयमा निर्णय गर्नुभयो । १० गते १२–१ बजेतिर निर्णय गर्नुभयो र हामीकहाँ आउनुभयो । हामी त ७८ सिट आएपछि प्रतिपक्षमा बस्न तयार थियौँ । उहाँ आएपछि बहुमत पुर्‍याउन सजिलो भयो ।

तपाईंले तीनवटा कुरा मुख्य सर्तको कुरा गर्नुभयो । ती मुख्य सर्त चाहिँ किन नि ?

राजनीतिक स्थिरता, अर्थतन्त्रमा देखिएको संकटलाई सुधार्ने र सामाजिक सांस्कृतिक मूल्यमान्यतामा आएको क्षयीकरणलाई रोक्न पर्‍यो । जो सरकारमा गए पनि चुनौती यही हो । यी कुरा सम्बोधन नगरी सुखै छैन । कांग्रेसको नेतृत्वमा यो सबै हुँदैन । हामीलाई पनि सजिलो छैन । हाम्रो टिमको विष्णु पौडेल अर्थमन्त्री हुनुहुन्छ तर, अर्थतन्त्र सुधारका लागि चुनौती छ । नेपालले अर्थतन्त्रलाई ठाउँमा ल्याउन धेरै संघर्ष गर्नुपर्नेछ । यो चुनौती समाना गर्न तयार हुनुपर्छ ।

मंसिर ४, ओली सरकार, पाँच वर्ष एमालेले गर्छ भनेर चुनावमा जानुभयो । प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाएपछि मतदाता र कार्यकर्तालाई झुक्याएजस्तो भएन ?

कुरा बुझेर सोध्नुभएको कि नबुझेर ? यस्तो इरिटेटिङ प्रश्न गर्ने हो भने हामी संवाद नगरौं । पार्टीले लक्ष्य राखेको थियो चुनाव जित्ने । अहिले सरकार त बन्यो नि । दुनियाँले एमालेको सरकार भनिरहेको छ त । ओली सरकार भएन यो ? यो मिल्ने प्रश्न भएन । मंसिर ४ ओली सरकार भनेका हौँ । हाम्रो कुरा त किताबमा बाँडेका छौं ।

ओपनियन पोल र एक्जिक्ट पोल पनि बाँडेका छौँ । हामी सबै ठाउँमा ठीक छौं केही ठाउँहरूमा हामी हार्‍यौँ । हारेपछि सिटको संख्या नपुगेपछि सरकार बन्ने भएन । सरकार नबनेपछि खुच्चिङ भन्ने कुरा रहेन । एकल सरकार बन्ने स्थिति नभएपछि एमालेले समर्थन र सहयोग गरेको सरकार बन्यो । हामीले जे भनेको त्यो बन्यो । व्यक्तिको बारेमा फरक रह्यो ।

वामपन्थी मात्र होइन, फरक विचारधाराका विभिन्न पार्टीहरू सरकारमा रहेका छन् । घोषणापत्र फरक फरक लिएर चुनावमा गएका दलहरू छन् । अब सरकार सञ्चालनको मोडालिटी कस्तो हुन्छ ?

उपप्रधानमन्त्री तथा अर्थमन्त्रीको नेतृत्वमा बनेकाे कार्यदलमा माओवादीबाट वर्षमान पुन, राप्रपाबाट धवल शमसेर राणा र रास्वपाबाट मुकुल ढकाल हुनुहुन्छ । जसपा र जनमत पार्टीबाट नाम आउन बाँकी छ । फरक फरक घोषणापत्रबाट चुनावमा गएका हौं । कतिपय सन्दर्भमा माओवादीले जारी गरेको घोषणापत्र र हामीले जारी गरेको घोषणापत्रका कुरा विपक्षमा गरेको जस्तो देखिन्थ्यो ।

अहिले सरकार माओवादीको नेतृत्व सपोर्टेड बाई एमाले छ । रास्वपाको चाहिँ कोही पनि काम लाग्दैनन्, नो नट अगेन भन्ने नारा थियो । उहाँहरू पनि हामीसँगै हुनुहुन्छ । यो टिमले मिलेर जाने भनिसकेपछि न्यूनतम साझा कार्यक्रम हुन्छ । त्यसका आधारमा सरकारले काम गर्छ ।

शेरबहादुर देउवासँग आलोपालो कार्यान्वयन नभएर गठबन्धन भत्कियो । एमाले र माओवादीकाे पनि नमिठो विगत छ । फेरि पनि आलोपालोमा आंशका गर्नु नपर्ने वातावरण चाहिँ कसरी हुन्छ ?

आलोपालोमा पहिलो खेप माओवादीको प्रधानमन्त्री भनेका थियौं, त्यो पूरा भइसक्यो । उहाँको जहिलेसम्म पालो रहन्छ त्यो बेलासम्म काम भइरहन्छ । त्यसपछिको कुरा सरकार चल्दै जाने कुरा हो । सरकार कसरी चल्छ भन्ने कुरा होला । हामीले यो टिमलाई गठबन्धन भनिरहेका छैनौं । यसमा यो मन्त्रालय यसलाई उ मन्त्रालय उसलाई भनेर बहस गर्दैनौँ । यस्तो गर्ने भएको भए गृह मन्त्रालय रास्वपालाई दिनुपर्छ भन्नेमा तयार नै हुँदैनथ्यौँ । र अर्थ, गृहलगायतका ठूला भनिएका मन्त्रालय हामीसँगै राख्थ्यौँ होला । हामी अहिले परिणाममा जाऔँ भनिरहेका छौँ ।

अहिले जनतामा निराशा छ । पुरानो गठबन्धनले साह्रै निराशा छर्‍यो । त्यो निराशा चिर्ने गरी काम गरौँ, स्थिरताको महसुस गराउनुपर्‍यो । अर्थतन्त्र सुध्रिन थाल्यो है भन्ने विश्वास दिलाउनु पर्‍यो । सामाजिक सांस्कृतिक मूल्यमान्यतामा आएको गिरावटलाई रोकिँदैछ भन्ने विश्वास दिलाउनु पर्‍यो । त्यसका लागि एमाले यो मान्छेलाई मन्त्री नभई हुँदैन, यो मन्त्रालय नभई हुँदैन यो मन्त्रालयमा बजेट जाँँदैन त्यसो गर्दैनौँ । जनमतमा एक नम्बर पार्टी भयौँ संख्याले दोस्रो भयौँ । मंसिर ४ ओली सरकार भने पनि सत्य त विपक्षमा बस्नेवाला थियौँ । अहिले त सरकारमा छौँ । यो सफलता हो । अरु बार्गेनिङमा एमाले जाँदैन ।

तत्कालीन अवस्थामा प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री दिन तयार नभएपछि उहाँ हिड्नुभयो । घुमिफिरी राजनीति एकै ठाउँमा आएको देखियो नि ?

प्रचण्डजी छोडेर जानुभयो । उहाँलाई त्यतिबेला प्रधानमन्त्री नदिने भनिएको थिएन, दिने भनिएको थियो । यदि उहाँले छोडेर नगएको भए शक्तिशाली पार्टीको शक्तिशाली प्रधानमन्त्री उहाँ नै हुनुहुन्थो यतिखेर । टालाटुली बटुली गर्नै पर्दैनथ्यो । नयाँ परिघटना बन्दैनथ्यो । फ्रस्टेसनमा आएर अरु साथीहरू नयाँ पार्टी खोल्न जानुहुन्थेन ।

मुख्य पार्टीमा सामेल भएर युवा साथीहरू आउनुहुन्थो होला । त्यो परिघटनाको समीक्षा उहाँहरूले गर्नुहोला । जे विषयमा उहाँहरूले भोट माग्नुभयो, त्यसलाई जनताले पत्याएनन् । प्रतिगमनविरुद्धमा भोट माग्नुभयो, जबकि प्रतिगमन भएकै थिएन । साथीहरूले संविधानलाई ट्र्याकमा ल्याउन भन्दै आफैँ संविधान मिच्नुभयो । यो कुरा नक्कली हो भन्ने हिसाबले पनि सामान्य बुहमत गठबन्धनले पाएन ।

माओवादी र एमाले मात्र मिले चुनाव लड्दा कांग्रेस २३ सिट झरेको थियो । अहिले ५–५ वटा पार्टी एक ठाउँमा मिलेर लड्दा हामीले २३ को दोब्बर सिट ल्यायौं । स्वतन्त्रको २ सिट हाम्रै साथीभाइ हुन् । त्यसले हाम्रो सामर्थ्य देखियो । अब इतिहासबाट पाठ सिक्नुभयो भन्ने लाग्छ । पाठ नसिके आउने परिणामलाई सबैले स्वीकार्नैपर्छ ।

तपाईंको भनाइले पनि अहिले प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाएर एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले गुन तिरेका विश्लेषण भैरहेका छ नि ?

राजनीतिमा गुन तिर्ने–नतिर्ने । योगदान गर्ने, मन लिने सांकेतिक भोट भन्ने हुदैँन । आवश्यकताले राजनीतिक कोर्स अघि बढ्ने हो । त्यतिबेला झमेला हुनुहुँदैनथ्यो । आफ्नो बलियो पार्टीलाई विघटनमा पुर्‍याउनु हुँदैनथ्यो, भयो । इतिहासमा समीक्षा होला त्यसमा प्रवेश नगरौं ।

माओवादीसँग कार्यगत एकता त भयो, अब पार्टी एकता सम्भव छ कि छैन ?

अहिले कुनै एकताको कुरा हुँदैन । हामी संयुक्त सरकार चलाउँछौं । सरकारले काम गरेर देखाउनुपर्छ । इतिहासमा के भूल भए भनेर बस्ने समय छैन । एमाले पार्टी एकता, वामपन्थी एकता भनिरहेको छैन । यो सरकार वामपन्थी होइन । वाम गैरवाम सबै छन् । कांग्रेसको नेतृत्वमा मुलक बन्दैन भन्नेहरू सब एकठाउँमा छन् । एमालेले समर्थन गरेको कांग्रेसप्रति अविश्वास राख्ने सबै मिलेर सरकार बनेको छ । राष्ट्र बनाउँ भन्नेहरूको सरकार भनौं यसमा गुन तिर्ने नतिर्ने भन्ने रहेन । यसलाई प्रभावकारी ढंगले चलाउनुपर्छ भन्नेमा छौं ।

एकीकृत समाजवादीलाई सरकारमा ल्याउने कुरा के भैरहेको छ ? उसँग पार्टी एकता सम्भव छ कि छैन ?

एकीकृत समाजवादीसँग केही पनि कुरा गरिरहेका छैनौं । तत्काललाई जरुरी पनि भएन । सरकार चलाउन बहुमत छदैँ छ । उहाँहरू कांग्रेससँग रहन चाहानुहुन्छ उतै हुनुहुन्छ । हामीले हात पनि तेर्स्याका छैनौँ । प्रलोभन पनि दिएका छैनौँ । निवेदन पनि हालेका छैनौं । एकीकृत समाजवादी आफैँले सोचोस् ।

गठबन्धनभित्र बाँधिन पर्दा स्वतन्त्र निर्णय गर्ने तहमा हुनुहुन्थेन । मैले पहिला पनि भन्थे स्वतन्त्र पार्टी भनेका एमाले, राप्रपा, रास्वपा हो । यी पार्टी चाहिँ आफ्ने पार्टीको निर्णय गर्न सक्षम थिए । अहिले कम्तीमा त्यो गठबन्धनका दलहरू स्वतन्त्र रूपमा सोच्न सक्ने भएका छन् । प्रचण्डजीले स्वतन्त्र रूपमा निर्णय गर्दा सरकार बन्यो । एकीकृत समाजवादीको हकमा हामीले भन्नु केही छैन ।

एमाले नेताहरू विष्णु पौडेल, महेश वस्नेतलगायतले माधवकुमार नेपाललाई भेट्नुभएको छ । एकीकृत समाजवादीका केही नेताहरू पनि एमालेसँग संवादमा हुनुहुन्छ नि ?

महेशजीले पार्टीको योजना बिना भेट्नुभएको हो । पार्टीले निर्णय गरेको छैन । निर्णय गर्न आवश्यक ठानेको पनि छैन । अध्यक्षज्यूले कसैलाई मिसनमा खटाउनु भएको छैन । मलाई पनि छैन, अरु साथीहरूलाई नि छैन । कतै कोही साथीहरूले कुनै प्रसंगवस भेट्नुभएको भए उहाँहरूले जवाफ दिनुहुन्छ, मलाई थाहा भएन ।

त्यसो भए एससँग पार्टी एकता सम्भव छैन ?

हामी कुनै एकताको चक्करमै छैनौँ । त्यो विषय नै रहेन ।

राष्ट्रपति र सभामुख एमालेको भागमा परेको छ त्यसमा एमालेको तयारी के छ ?

त्यसमा हामी प्रवेश नै गरेका छैनौँ । सरकारले पूर्णता पाओस् । सत्तारुढ दलमा सहमति भएअनुसार राष्ट्रपति र सभामुख एमालेले पाउँछ । माघभित्र राष्ट्रपतिको चुनाव हुन्छ । माघको १० भित्र सभामुखको चुनाव हुन्छ ।

विगत हेर्दा माओवादीसँग कुनै न कुनै बिन्दुमा विवाद भएको देखिन्छ । अब विवाद हुँदा समझदारीको बाटो के हुन्छ भनेर सोच्नुभएको छ ?

अहिले हामी सामूहिक रुपमा सरकार चलाउँछौं । सरकारमा उठ्न सक्ने असमझदारीलाई संयन्त्रमार्फत टुंगो लगाउँछौं । विवाद आएछ भने तत्काल छलफल गरौंला । सबैले चेतेका छन्, झगडा गरेर हिँड्नुपर्ने अवस्था नआउला ।

कांग्रेस-एमाले सरकार बनाउन कांग्रेसले प्रस्ताव ल्याओस भन्नुभएको थियो । बालुवाटारमा अध्यक्ष ओलीको पर्खाइ थियो । कांग्रेससँगको कुरो चाहिँ खासमा कहाँ बिग्रियो ?

कहीँ पर्खाइ थिएन । हामीले कांग्रेस र माओवादीसँग गठबन्धनमा रहँदासम्म कुनै सम्झौता हुदैन भनेका थियौँ । अरु मेहनत गरेर छुट्टै सरकार बनाउने प्रयत्न पनि हामी गर्दैनौँ भनेका थियौँ । अघिल्लो दिन त सार्वजनकि कार्यक्रममा हाम्रो अध्यक्षज्यूले समयमा निर्णय गरेनन् भने प्रचण्ड प्रधानमन्त्री बन्नुहुन्न भन्नुभएको थियो । त्यो बेलासम्म हामी कतै अनुबन्ध थिएनौँ । कांग्रेस र एमाले सरकार बनाउने भनेको समान्य रूपमा अपवादमा मात्र हुन्थ्यो ।

प्रतिस्पर्धी भएकाले यी दुईमध्ये एक सत्तामा अर्को प्रतिपक्षमा हुनुपर्छ । स्थिरताका लागि कांग्रेसले एमालेसँग जान्छ भने साथ दिन्छौं भनेका थियौं । कांग्रेसले माओवादीलाई होल्ड गर्ने, समय कटाउने र धारा ३ अनुसार प्रधानमन्त्री स्वतः राष्ट्रपति नियुक्त गरिहाल्नुहुन्छ त्यसपछि देखाजाला भन्नेमा पुगेको देखिन्थ्यो । एमाले ‘रिस्क फ्रि जोन’मा थियो । आफूलाई प्रमुख प्रतिपक्षी भनिसकेपछि कुनै चिन्तै भएन । आउने प्रत्येक लाभ एमालेलाई हुने नै भयो ।

माओवादीलाई पनि तपाईंहरू गठबन्धनमा रहँदा कुरै हुँदैन भनेका थियौं । उहाँहरूले होमवर्क गरौं भन्दा हमी तयार भएनौं । प्रचण्डजीले साँढे १२ बजे गठबन्धन छोडेँ भनेपछि आउनुहोस् कुरा गरौं भन्यौं । कांग्रेसलाई के लाग्यो भने प्रचण्ड भात खान जानुभएको छ । कांग्रेसका नेताहरूलाई झुक्याएर राखौँला भन्ने थियो । राष्ट्रपतिसँग समय मागौँला भन्ने थियो । उहाँहरूको समय माग्ने भनेको ५ बजाउनु थियो ।

शेरबहादुरजीलाई हाम्रो अध्यक्षज्यूले यदि गठबन्धन तोड्न चाहानुहुन्छ र एमालेसँग सहकार्य गर्न चाहानुहुन्छ भने संयुक्त पत्र लेखौँ भन्नुभएको थियो । उहाँको भनाइ ५ बजेपछि नियुक्त भैहाल्छ भन्ने थियो । त्यसो भए तपाईंको सरकार बन्छ । एमाले सहकार्य गर्न आउँदैन नयाँ कोर्ष भयो भन्ने भयो । सम्भवतः माओवादी त्यसमै पुगेको जस्तो लागेको थियो।

माओवादीलाई छोडेर कांग्रेस धारा ३ मा प्रवेश गर्न चाहिरहेको थियो भन्ने तपाईंको भनाइ आयो । ओलीले धोका दिए भनेर अन्तिममा बालुवाटारमा कांग्रेसभित्र चर्काचर्की पनि भएछ नि ?

ओलीले त धोका दिइहाल्छन् नि । हामीले गठबन्धन फुटाउने भनेर लुकाएका थिएनौं, त्यो हाकाहाकी थियो । यो गठबन्धनले काम गर्दैन भनेका थियौँ । कांग्रेस अनिर्णयको बन्दी भयो ।

चुनाव अघि नै हामीसँग मिलेर जान सकिन्छ भन्दा किन नमानेको त ? एमाले र कांग्रेस स्वतन्त्र रुपमा चुनाव लडौँ प्रचण्डजीहरू फरक पोल बनाएर चुनाव लड्नुहोला, त्यसो गर्दा कांग्रेस पहिलो पार्टी एमाले दोस्रो पार्टी बन्ला त्यसले फरक पार्दैन, बहुमत ल्याएर तपाईहरू सरकार बनाउनुस्भन्दा मान्नुभएन । विचारका आधारमा गठबन्धन गर्दा त काम गरेन भने विचारबिहीन गठबन्धन गर्दा भोट हाल्न सिन्डकेटबाट बाध्य पार्ने अवस्था हो । त्यसो नगरौँ भनेका थियौँ । चुनावपछि तालमेल हुनसक्छ पनि भनेका थियौँ ।

कांग्रेस-एमालेको दुई तिहाई हुँदा स्थिरता दिन सकिन्थ्यो । त्यसमा कांग्रेसको रुचि थिएन । प्रचण्ड हामीसँग नआउनुभएको भए पनि धोका थिएन । हामीले कांग्रेसलाई अफरै अफर दिएका थियौं । प्रधानमन्त्री तिमी नै चलाउ भनेका थियौं । मुख्य दुई दल बनाएर सरकार बनाउने चलन छैन ।

संविधान जारी गर्ने बेलामा सुशील कोइरालको पालामा हामीले गरेका थियौं । छोड्ने बेलामा उहाँहरूले धोकाधाडी गरिहाल्नुभयो । केपी ओलीविरुद्ध उठेर संसद्मा प्रधानमन्त्रीको रूपमा कोइरालाले हार्नुभयो । यस्तो धोका कांग्रेसले बेला बोलामा गरिरहन्छ । गठबन्धन टुटाइदिन्छौं भनेकै हौँ टुटाइदियौं । हामी सफल भयौं ।

सरकार गठनमा शक्ति राष्ट्रको चासो हुन्छ भनिन्छ । अहिलेको नयाँ गठबन्धनमा शक्ति राष्ट्रले चासो कतिको रह्यो ?

कुन चाहिँ शक्ति राष्ट्रले बनाइदिएछ ? कुनै पनि शक्तिराष्ट्रले थाहा पाएनन् । तपाईं हामी नै स्वतन्त्र नागरिक भएर सोचौँ न । प्रचण्ड प्रधानमन्त्री बन्ने बेलासम्म कसैलाई पनि थाहा छैन । १६६ प्लस ३ जना स्वतन्त्र गरेर १६९ सांसदको समर्थन लिएर लाइन लागेर राष्ट्रपतिकोमा जाँदा न स्वयं प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई विश्वास थियो न निवर्तमान प्रधानमन्त्री देउवालाई विश्वास थियो । कताबाट शक्ति राष्ट्रले सरकार बनायो ? शक्ति राष्ट्रले खेल्थ्यो भने धेरै खेल्थ्यो होला । मेरो विचारमा यो अर्ग्यानिक हो । हामी स्वतन्त्र थियौं त्यसैको प्रतिफल हो । यदि हामी कतै बाँधिएको भए त हिसाब किताब हुन्थ्यो होला ।

चीन नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टी एक होस् भन्ने चाहन्छ । त्यो मामिलामा एमाले र माओवादी सरकारमा भएपछि चीन सफल र कांग्रेस सरकार होस् भन्ने चाहना राख्ने भारत र अमेरिका असफल भयो भनेर काठमाडौंमा चर्चा भइरहेको छ नि ?

चीनको योजना के थियो हामीलाई थाहा छैन । चीनसँग हिसाब किताबको कुरा रहेन । भारतसँग पनि हाम्रो कुनै संगत होइन । हाम्रो आन्तरिक मामिलामा हसक्षेप नगर भनेकै हो । तटस्थ रहन्छौँ भनेपछि हामीले पत्याएर बसेका छौं । चिनियाँले किन हात हाल्नुपर्‍यो ? हामी आफैँ प्रधानमन्त्री बनाउन सक्दोरहेछौं । त्यसकारण कसैको सहयोग चाहिएन । भोट सांसदले हाल्ने हो संख्या हामीले मिलाउने हो ।

नो नट अगेनबाट उदाएको रास्वपा, पृथकतावादी आन्दोलनबाट उदाएको जनमत पार्टी र हिंसात्मक आन्दोलनबाट उदाएको नागरिक उन्मक्ति पार्टी यो गठबन्धनमा रहेका छन् । यी सबै एक ठाउँमा रहँदा कूटनीतिक सन्तुलन, आर्थिक विकासको रोडम्याप, जनताको वितृष्णा सम्बोधन कसरी गर्ने ?

एकल पार्टीको बहुमत थियो भने यो शंका हुन्थेन । धेरै दल मिलेर सरकार बनेपछि शंका रहन्छ । जबसम्म कुरा मिल्छ तबसम्म सरकार चल्छ नत्र सरकार ढल्छ । अहिले हेर्दा विपक्षमा सरकार बन्ने बहुमत छैन । कामको लय हेर्दा विकल्पको सरकारमा जानुपर्ने अवस्था देखिFदैन । प्रचण्डको सट्टा शेरबहादुर दाईलाई प्रधानमन्त्री बनाउँदा मुलुकमा खुशीयाली आउँछ भने अरु दलले सोचुन् । हामीसँग ७८ सांसद छन्, यसलाई हमी दुरुपयोग गर्दैनौँ । एक अवधिसम्म प्रचण्ड प्रधामन्त्री हुनुहुन्छ । हाम्रोतर्फबाट सरकारलाई हरेक तवरमा पूर्ण रूपमा सहयोग रहन्छ । एमालेले बनाएको सरकारको गुण दोष एमालेलाई जान्छ ।

रास्वपाकाे एजेन्डा नो नट अगेन हामीलाई भन्नुभएको छैन । त्यो चुनावको सन्दर्भमा थियो । दलहरूको आफ्नै दृष्किोण होला । उहाँहरूले राइट विङको पार्टी हो भन्नुभएको छ । जनताको न्यूनतम कुरा पूरा हुनुपर्छ भन्ने छ, त्यसमा हाम्रो सहमति छ । त्यो मिलनबिन्दु हो । जनमत पार्टीलाई पृथकतावादी आन्दोनबाट छुटाउने एमाले नै हो ।

अहिले एजेन्डा लोकतन्त्रलाई क्रियाशील बनाउन लाग्नुभएको छ । कृषिमा क्रान्ति, उद्योगधन्दा खोल्नुपर्छ, जनतालाई रोजगारी र सुविधा दिनुपर्छ भन्नुभएको छ । न्यूनतम रूपमा उहाँहरूसँग पनि सहमत छ । राप्रपासँग निश्चित कुरामा असहमति छ । परम्परा र संस्कृतिसँग हाम्रो असहमति छैन । मुलुक बन्नपर्छ भन्ने कुरामा सहमत छौं । सबैको साझा कुरा छन् । संयन्त्रले साझाबिन्दु तय गर्छ र सरकार राम्रोसँग चल्छ ।

अघिल्लो सरकारको न्यूनतम साझा कार्यक्रमले डेढ बर्ष वालुवाटारको कुनामै बस्यो । यो पनि त्यस्तै हुने होइन ?
हामीलाई असफल हुने छुट छैन । अघिल्लो सरकारको पालामा राहदानीका लागि जनताको लाइन, डेंगी लागेर नागरिकका मृत्यु भएको कुरा कहिले समाचार बन्यो ? बनेन । अहिले न्यूज बनिसक्यो । हामीप्रति पब्लिकको अपेक्षा छ डेलभरी नहुँदा प्रश्न उठ्न थालिहाल्छ । शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा यस्तो भैहाल्छ नि भन्ने थियो । त्यसैले गुनासो पनि थिएन आशा थिएन र प्रश्न पनि उठेन ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, पुस १६, २०७९ १८:०६

दिपेन्द्र अधिकारी

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

भर्खरै

पाकिस्तान ओर्लेर इजरायललाई इरानी राष्ट्रपतिको चेतावनी- फेरि अर्को गल्ती नगर्नू

वेष्ट इन्डिज 'ए' विरुद्धको सिरिजका लागि नेपाली क्रिकेट टिमको घोषणा

कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लागेका विद्यार्थीले मनमोहनको सादगीपूर्ण जीवनीबारे बुझ्नुपर्छ: ईश्वर पोखरेल

मनमोहनले सुरु गरेको वृद्धभत्ता दक्षिण एसियाकै नमुना कार्यक्रम: पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी

एम्बाप्पे चम्किँदा पीएसजीको सानदार जित, उपाधिका लागि अब एक जित आवश्यक

लोकप्रिय

सरकार ढाल्न कांग्रेसले दाेहाेराे संवाद थालेपछि प्रचण्डले तयार पारे तीन विकल्प

डेढ महिनामै प्रचण्डले भन्न थाले- उता अप्ठेरो भयो भनेर यता आइयाे, यता झन् टाल्नकै हैरान

बुद्धनगरमा कांग्रेस–एमालेका चार नेताकाे वार्ता, बालकाेट पुग्दासम्म गगन थापा निराश

२५ अर्ब किलोमिटर टाढाबाट आयो पृथ्वीमा सन्देश, उत्साहित भए नासाका वैज्ञानिक

इरान र इजरायलः कसको शक्ति कति ?

विचार

चीनमा एउटै भूकम्पले लिएको थियो ८ लाख ३० हजारको ज्यान (भिडियो)

तीन जनाको मुट्ठीमा ३ करोड जनताको लोकतन्त्र

बीसौँ शताब्दीका प्रभावशाली नेता लेनिन (भिडियो)

ब्लग

सधैँ हाँसीखुसी देखिने गाउँकी काकी, डाक्टर र अर्जुन मैनालीले राेजेकाे गलत बाटाे

छोटो तर मनमोहक पदयात्रा 'लाङटाङ'

एक जनमुखी प्रधानपञ्चको नाममा

शिक्षा

डिस्कोर्स डबलीले काठमाडौंमा दुईदिने ‘विचार उत्सव’ आयोजना गर्ने

कोहलपुरमा आठ कक्षाको परीक्षामा अनियमितताः शाखा प्रमुखसहित दर्जन बढी कारबाहीमा

शिक्षामन्त्री सुमनाले थाहा पाऊन्- नि:शुल्क शिक्षा ऐनले यसरी बनाउँदै छ नागरिकलाई ‘बेसहारा’