मेडिकल क्षेत्र विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने अर्को अवसरको क्षेत्र हो: डा. सन्तोष पौडेल (भिडियो)

मेडिकल क्षेत्र विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने अर्को अवसरको क्षेत्र हो: डा. सन्तोष पौडेल (भिडियो)

A+ A A-

नेपाल चिकित्सक संघ (एनएएम) को आसन्न निर्वाचनका लागि पेसागत समावेशी समूहबाट डा.सन्तोष पौडेलले अध्यक्षको उम्मेदवारी दिएका छन् । निर्वाचन आउँदो माघ ६ र ७ गते उपत्यकाबाहिर र माघ १९, २० र २१ गते उपत्यकामा हुनेछ । डा. पौडेलले चिकित्सकहरूको हकहित एवं एकताको प्रवर्द्धन गर्दै देशको स्वास्थ्य सेवा एवं स्वास्थ्य शिक्षाको विकासका निम्ति एक नेतृत्वदायी संगठनको रूपमा एनएमएलाई स्थापित गर्ने भन्दै अवधारणासमेत सार्वजनिक गरेका छन् ।

अवधारणापत्रमा सबै डाक्टर, एकपटक सरकारी डाक्टरको मुद्दा उठाएका छन् । योसँगै नेपाल मेडिकल काउन्सिलबाट लाइसेन्स प्राप्त गरिसकेका चिकित्सकलाई एकपटक सरकारी सेवामा अवसर दिनुपर्ने उनले बताउँदै आएका छन् । उनी आफ्ना अवधारणालाई कसरी कार्यान्वयन गर्ने योजनामा छन्, उनै वरिष्ठ आर्थोपेडिक्स सर्जन डा. सन्तोष पौडेलसँग शिलापत्रकर्मी प्रतिभा चन्दले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

तपाईं सरकारी चिकित्सक हुनुहुन्छ, तर पनि नेपाल चिकित्सक संघ एनएमएको चुनावका लागि किन उठ्नु भयो ?

लामो समयदेखि चिकित्साक्षेत्रको विभिन्न अभियानमा सामेल छु । विशेष गरी चिकित्सा पेसालाई एउटा व्यक्तिगत रोजगारी मात्र हैन, आमसरोकारको विषय हो भन्ने कुरामा प्रस्ट छु । त्यस हिसाबले नेपालको पेसागत क्षेत्रको सबैभन्दा पुरानो संस्था नेपाल चिकित्सक संघ (एनएमए) जसको इतिहास आफैँमा गर्विलो छ । त्यो संस्थाले चिकित्सकको मात्र नभएर समग्र स्वास्थ्य प्रणालीलाई असर गर्ने भएकाले उक्त संस्थामा एउटा नेतृत्व परिर्वतनको जरुरी छ ।

अहिलेसम्म चल्दै आएको नेतृत्व पुरानै शैलीबाट चल्दै आएको छ । स्वास्थ्यक्षेत्रमा एकदमै बौद्धिक विकास गरिनुपर्छ भन्ने हिसाबले म चुनावी मैदानमा आएको हुँ ।

तपाईंले संघमा आएर स्वास्थ्य क्षेत्रमा के गर्छु भन्ने लागेको छ ?

चिकित्सक संघको निर्वाचन हुँदै गर्दा एजेन्डाहरूमा हामीले भनेका छौँ– समयसँगै स्वास्थ्य प्रणालीमा अवधारणागत हिसाबले फड्को मार्नुपर्नेछ । त्यस कारण हामीले सातवटा एजेन्डालाई आफ्नो प्राथमिकतामा राखेका छौँ ।

प्रमुख एजेन्डा चिकित्सकको हकहितका लागि विशिष्टिकृत सेवाका लागि छुट्टै सेवा ऐन चाहिन्छ भनेका छौँ । दोस्रो, डाक्टरहरूको तलबको विषयमा छ । तेस्रो रोजगारीको कुरालाई उठाएका छौँ । चौथो, डाक्टरहरूको रोजगारीको कुरा उठाएका छौँ । पाँचौँ एक चिकित्सक एक सरकारी स्वास्थ्य संस्थाको एजेन्डालाई अगाडि ल्याएका छौँ । वास्तवमा मेडिकल शिक्षाभित्र सेवा मात्र नभएर त्यहाँ रोजगारीको पनि ठूलो अवसर छ । र, देशले विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने अर्को अवसरको क्षेत्र पनि हो भन्ने कुरा छैटौँ एजेन्डामा राखेका छौँ । र, सातौँ एजेन्डामा हाम्रो एनएमएको संरचनात्मक, संगठनात्मक सुधारका कुरालाई हामीले उठाएका छौँ ।

यसरी हामीले संस्थागत विकास प्रणालीगत विकास र चिकित्सा पेसामा लागेका चिकित्सक साथीहरूको आफ्नो वृद्धि विकाससँगै उनीहरूको सुरक्षाका कुराहरूलाई समग्रमा हामीले उठाएका छौँ ।

चिकित्सकले पनि राजनीति गर्न आवश्यक छ र ?

वास्तवमा मानिस जन्मिनेबित्तिकै ऊ जानेर वा नजानेर राजनीतिमा संलग्न भइसकेको हुन्छ । दार्शनिकहरू भन्छन्–बच्चाले आमाको दूध खाने बेलादेखि नै उसले राजनीति गर्न सुरु गरिसकेको हुन्छ । जुन बच्चा बढी झगडा गर्छ, जसले बढी प्राथमिकता खोज्छ । उनले नै बढी प्राथमिकता पाउँछन् ।

डाक्टर पनि मानिस हुन्, उनीहरूबाट पनि गल्ती हुन्छ । हामीले चिकित्सकलाई राम्रो तालिम दिन सकेका छौँ कि छैनौँ । टेक्निकल्ली तालिम दिएपछि त्यो कुरा समाजमा रिफ्लेक्ट हुन जरुरी छ । सामाजिक अन्तरद्वन्द्वलाई पनि बुझ्नुपर्छ । यी कुराहरू नबुझेर सेवामा आएका कारण अन्तरद्वन्द्व भइरहेको हुन सक्छ ।

मैले भन्न खोजेको चाहिँ समाजको हरेक अंगमा राजनीति हुन्छ । र, चिकित्सा पेसामा पनि राजनीति गर्नुपर्छ । तर, यो पेसामा स्वस्थ्य प्रणाली परिर्वतन गर्नका लागि राजनीति बहसहरू गर्नु आवश्यक छ । योसँगै चिकित्सकले आफ्नो धर्म निर्वाह गर्न बिर्सनु हुँदैन ।

तपाईंहरूले प्रगतिशील समूहलाई परिर्वतन गरेर पेसागत समावेशी समूह राख्नुभयो, किन ?

हामी सबैको छुट्टाछुट्टै बुझाइ छ । हामीले निर्माण गरेको टिम सबैभन्दा धेरै ‘डेमोक्र्याटिक’ छ । हामीले टिम छनोट गर्दा ‘विनिङ क्यान्डिडेट’हरूलाई गर्‍यौँ । अर्को कुरा हामी विचारमा प्रगतिशील छौँ । हाम्रा एजेन्डा प्रगतिशील मात्रै नभएर क्रान्तिकारी छन् । हामीले उठाएका केही विशेष एजेन्डाहरू ‘र्‍याडिकल’ पनि छन् ।

कसैलाई लाग्दो हो, यी डेमोक्र्याटिक होइनन् कि, हामी अझै धेरै डेमोक्र्याटिक छौँ । अहिले हामीसँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेको जुन टिम छ, उसको आन्तरिक प्रतिस्पर्धा कम छ । त्यहाँ सिनियरहरूले टपक्क टिपेर तिमी यो बन्नुपर्छ भन्ने देखिएको छ । यो कुरा अहिलेकै ‘क्यान्डिडेट सेलेक्सन’मै देखिएको छ । हाम्रो बीचमा निर्वाचनमा सहभागी हुन चाहने साथीहरू उत्साहपूर्ण हिसाबले आउनुभएको छ । उहाँहरूलाई त्यहाँको ब्रान्चले छनोट गरेर पाठाएको छ । र, उहाँहरूलाई हामीले सहभागी गराएका छौँ । त्यो हिसाबले हामीले प्रगतिशील नाम राखेनौँ ।

हामीले पेसागत समावेशी समूह भनेका छौँ । पेसागत हिसाबले म सर्जन छु । हाम्रा उपाध्यक्षहरू पनि फरकफरक धारका हुनुहुन्छ । कोही रेडियोलोजिस्ट हुनुहुन्छ । कोही एमडीजीपी, कोही स्वास्थ्य मन्त्रालयको प्रवक्ताको जिम्मेवारी लिइरहेकाहरू हुनुहुन्छ ।

महासचिवको उम्मेदवार फिजिसियन हुनुहुन्छ । यसरी हामी विभिन्न विधाका चिकित्सक साथीहरूलाई समावेश गरेका छौँ । सदस्यमा रहनुभएका साथीहरू प्याथोलोजिस्टदेखि लिएर एमबीबीएस सकेर मेडिकल अफिसरको काम गर्दै गर्नुभएकाहरू हुनुहुन्छ । विभिन्न विधाका साथीहरूलाई समेटेको हिसाबले हामीले समावेशी भन्यौँ । पेसागत हिसाबले हामी समावेशी पनि छौँ ।

संख्यात्मक हिसाबमा तपाईंहरूको पक्षमा कम हुनुहुन्छ भन्ने हल्ला छ । चुनाव कसरी जित्नुहुन्छ नि ?

हामी चिकित्सकको बीचमा यो राजनीतिक दलको यो व्यक्ति भन्नुभन्दा पनि केही साथीहरू राजनीतिमा अलि सचेत हुनुहुन्छ । नेपालका मूल राजनीतिक पार्टीहरूसँग बढी नजिक हुनुहोला तर यो फरक कुरा हो । म पनि ‘डेमोक्र्याटिक’ विचारधाराको समूहसँग नजिक छु । हाम्रो विचारधाराका डाक्टरहरू धेरै छन् । स्वभावैले मिहिनेत गर्ने पेसा हो । जेहेनदार पेसा हो । निमाविसम्म पढेर गाउँमै मावि सकेर मात्र शहर झरेको हुँ । मेरोजस्तो पृष्ठभूमि भएका चिकित्सकहरू धेरै हुनुहुन्छ । ती चिकित्सकहरूको प्रतिनिधित्व मैले गरेको छु ।

उहाँहरू मात्र नभएर मैले पनि सबै चिकित्सकहरूको भावनाको प्रतिनिधित्व गरेको छु । म आमचिकित्सकहरूको प्रतिनिधिको हिसाबले अगाडि बढेको छु । त्यसैले मेरा जित्ने आधार नै यिनै हुन् ।

चिकित्सकहरूका समस्याहरू धेरै छन्, ती समस्याहरूलाई कसरी समाधान गर्ने योजनामा हुनुहुन्छ ?

समाजका जुन अन्तरद्वन्द्वहरू छन्, ती कुराहरू हाम्रो पेसामा पनि प्रतिबिम्बका रूपमा छन् । राज्यका निकायलाई सर्वसाधारणले विश्वास गरेको अवस्था एकदमै कम छ । स्वास्थ्य सेवा लिन आउने व्यक्तिहरू सेवाप्रदायकसँग उनीहरूका आशा पूरा नहुँदा समस्याहरू आउने गर्छन् ।

अर्कोतिर हामी स्वास्थ्य सेवाप्रदायक हामी ‘कन्फ्लिक्ट’ हुने त्यस्ता बाध्यात्मक अवस्थामा किन पुग्यौँ । यी सबै कुरा समग्रमा हेर्नुपर्छ । डाक्टर पनि मानिस हुन्, उनीहरूबाट पनि गल्ती हुन्छ । हामीले चिकित्सकलाई राम्रो तालिम दिन सकेका छौँ कि छैनौँ । टेक्निकल्ली तालिम दिएपछि त्यो कुरा समाजमा रिफ्लेक्ट हुन जरुरी छ । सामाजिक अन्तरद्वन्द्वलाई पनि बुझ्नुपर्छ । यी कुराहरू नबुझेर सेवामा आएका कारण अन्तरद्वन्द्व भइरहेको हुन सक्छ ।

सबै कुराहरू चिकित्सकलाई बुझाएर फिल्डमा खटाइदिनुपर्थ्यो । सेवाग्राही र सेवाप्रदायक सबैलाई समग्रमा बुझेर अगाडि बढ्नुपर्छ । स्वास्थ्यकर्मी र स्वास्थ्य सुरक्षा ऐनमा महत्त्वपूर्ण कुराहरू आए पनि त्यसलाई अझै सम्मानित र मर्यादित बनाउनलाई हामीले त्यसमा थप कामहरू गर्नुपर्नेछ । त्यसैले चिकित्सक ऐनभित्र सुरक्षाको विषय प्रस्ट रूपमा आउनुपर्छ । चिकित्साजस्तो संवेदनशील पेसामा लागेका व्यक्तिहरूलाई मोटिभेट गर्न जरुरी छ । र स्वास्थ्य सेवा ऐन निर्माण गर्नु छ ।

स्वास्थ्य सेवा ऐन २०५४ ले पनि त चिकित्सकका कुराहरूलाई समेटेको छ नि, होइन र ?

यो ऐनमा हामीलाई थोरै श्रेणीका कुराहरू उठेका छन् । तर, यही तह र श्रेणीलाई प्राथमिकतामा राखियो । र, प्राविधिक कुरालाई ‘डाइलुट’ गर्न थालियो । त्यसैले त्यस्तो ऐन हामीलाई चाहिँदैन । हामी जे हो, त्यही चाहिन्छ । म मेडिकल अफिसर हुँ । रजिस्ट्रार हुँ । म रेजिडेन्ट हुँ । कन्सल्टेन्ट हुँ । सिनियर कन्सल्टेन्ट हुँ । चिफ कन्सल्टेन्ट हुँ । चिकित्सकको आफ्नै तह छ । यो ‘प्रिलिभिलेज’ डाक्टरलाई दिऊँ । चिकित्सकको परिचय पाउनका लागि भए पनि चिकित्सा शिक्षा ऐन बनाऔँ भन्ने मेरो कुरा हो ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस १५, २०७९ १७:०६