एमाले-माओवादी मिले के गर्ने ? कांग्रेसले सोचेको छैन गठबन्धनको विकल्प

A+ A A-

एमाले र माओवादी केन्द्रका दोस्रो तहका नेताहरू वाम गठबन्धनको सरकार बनाउने प्रयासमा सक्रिय छन् । त्यसैको पछिल्लो कडी थियो- मंगलबार साँझ केपी ओली र देव गुरुङको भेट । झण्डै २ घण्टा छलफल गरेका उनीहरूबीच सत्ता समीकरणकै विषयमा छलफल केन्द्रित भएको बताइन्छ ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा गुरुङले विस्तृतमा भने केही बताउन चाहेनन् । स्रोतका अनुसार सत्ता समीकरणको वातावरणका लागि ओली–प्रचण्डबीच संवाद गराउने प्रयास छ । उनीहरूको भनाइमा तत्कालभन्दा पनि अर्को चरणमा एमाले र माओवादी मिल्न सक्ने सम्भावना रहेको बताइन्छ ।

यस्तो अवस्थामा अहिलेको सत्ता गठबन्धन भत्किने सम्भावना कति छ ? अहिले प्रश्न उठाउन थालिएको छ । सत्ता गठबन्धन भत्किए संसद्‌को ठूलो दल कांग्रेसले कस्तो समीकरणको प्रयास गर्ला ? अर्थात् कांग्रेसको प्लान बी के छ ? कांग्रेस नेताहरूको भनाइमा अहिले विकल्प सोचिएको छैन ।

प्रचण्ड बार्गेनिङ बढाउँदै

राजनीतिमा घुर्क्याउन र बार्गेनिङ गर्न माहिर माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड स‌ंसद्‌का साना दल समेटेर शक्ति आर्जनकाे प्रयासमा छन् । उनको दाबी छ, ‘६० सिटको नेतृत्व गर्ने अवस्थामा माओवादी छ ।’

सत्ता गठबन्धनको नेतृत्वकर्ता ठूलो दल कांग्रेससँग आलोपालो सरकारको नेतृत्व गर्दा पहिलो खेप आफूले पाउनुपर्ने अडानमा प्रचण्ड छन् । आलोपालो सरकारको नेतृत्व गर्ने सहमति गरेर चुनावमा होमिएको सत्ता गठबन्धन बहुमत नआएपछि सरकार बनाउन चाहिने अंक गणितको क्यालकुलेटर बोकेर हिँडिरहेका छन् ।

माओवादीको वाम मोर्चा बन्नुपर्छ वा एकता हुनुपर्छ भन्ने आवाज फेरि पनि सशक्त देखिएको छ । स्थानीय तहको चुनावको नतिजापछि चुनावी तालमेल गैरवामभन्दा वामसँगै सहज देखेकाे माओवादी बाध्यताले मात्रै वाम लोकतान्त्रिक गठबन्धनबाट चुनावमा उत्रियो । चुनावी नतिजापछि गठबन्धनले कांग्रेसलाई मात्र फाइदा भएको गुनासो प्रचण्डले बालुवाटारमा राखिसके । कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले पछि समीक्षा गर्न भन्दै टारे ।

मंगलबार साँझ एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादीका महासचिव देव गुरुङबीच भेट भयो । एमाले र माओवादीसहित वामपन्थी शक्तिहरू मिलेर सरकार बनाउने विषयमा नै उनीहरूबीच छलफल भयो । एमालेका उपाध्यक्ष सुवास नेम्वाङ र विष्णु पौडेल अनि महेश बस्नेतसहितका नेताहरू एमाले र माओवादी मिलेर सरकार बनाउनुपर्ने प्रयासमा छन् ।

एमाले अध्यक्ष ओलीसँगको भेटघाटबारे माओवादी केन्दका महासचिव गुरुङले विस्तृतमा बताउन चाहेनन् । शिलापत्रको जिज्ञासामा गुरुङले भने, ‘त्यस्तो बताउनुपर्ने खालको केही कुरा भएको छैन, अहिलेलाई यति नै बुझौँ है ।’

माओवादी उपमहासचिव जनार्दन शर्मा पनि एमालेसँग मिलेर सरकार बनाउनुपर्ने पक्षमा छन् । एमाले र माओवादीका दोस्रो तहका नेताहरूको प्रयास ओली र प्रचण्ड भेट गराउने पनि छ । तर, त्यो सम्भव भैरहेको छैन ।

एमाले र माओवादीबीच वाम एकताको प्रयास भैरहँदा कांग्रेस भने गठबन्धनको सरकार बन्नेमा ढुक्क देखिएको छ । चुनाव अघिदेखि आफ्नो नेतृत्वको सरकार बन्ने भन्दै मैदानमा आएको कांग्रेस आलोपालोमा प्रचण्ड दोस्रो खेपका प्रधानमन्त्री बनाउन तयार देखियो । एमालेसँग मिलेर सरकार बनाउने सम्भावना भने कांग्रेसका नेताहरूले देखेका छैनन् ।

उसले दोस्रो विकल्पबारे सोचेको पनि छैन । ‘प्रचण्डले पाठ सिकेर आएँ भन्नुभएको छ, कांग्रेसकै नेतृत्वमा सरकार बन्छ’ भनेका कांग्रेस प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महत दोस्रो विकल्प देख्दैनन् । उनले भनेका छन्, ‘कांग्रेसको नेतृत्वमा गठबन्धनको सरकार बन्छ । पार्टी सभापति निर्विकल्प छन् ।’

कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य दीपक गिरी गठबन्धनको सरकार बन्नेमा ढुक्क देखिए । ‘जसले जता वार्ता गरे पनि गठबन्धनको सरकार बन्छ । यति बुझ्दा हुन्छ,’ गिरीले शिलापत्रसँग भने, ‘को पहिला प्रधानमन्त्री बन्छन् भन्ने थाहा छैन ।’

जनताले गठबन्धनलाई अुनमोदन गरेकाले गठबन्धनकै सरकार बन्ने अर्का केन्द्रीय सदस्य एनपी साउद बताउँछन् । ‘गठबन्धनलाई जनताले अनुमोदन गरे । त्यसैले गठबन्धनको सरकार बन्छ,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘यो गठबन्धन टुट्दैन । हामी त्यसमा विश्वस्त छौँ ।’

कांग्रेस पहिलो पार्टी भएकाले पहिलो खेपको सरकारको नेतृत्व कांग्रेसले गर्ने उनले बताए । ‘जनताले पहिलो पार्टी कांग्रेसलाई बनाए । अहिले कांग्रेसले लिड गर्छ । अनि आलोपालो हुन्छ ।’

गठबन्धन नै निरन्तरता हुने र सरकार बन्नेमा ढुक्क देखिए कांग्रेसका अर्का केन्द्रीय सदस्य अर्जुननरसिंह केसी । ‘हाम्रो पार्टीभित्र कांग्रेसको नेतृत्वमा गठबन्धनकै सरकार बन्नुपर्छ भन्नेमा विवाद छैन, केसीले भने, ‘संसदीय प्रणालीमा छौँ । हेर्दै जाऔँ, के हुन्छ ।’

एमालेसँग सरकार बन्ने सम्भावना अहिलेको अवस्थामा कांग्रेसले देखेको छैन । कुनै परिवर्तन भए मात्र एमालेसँग मिल्न सक्छ कांग्रेस । जसलाई राजनीतिको सम्भावनाको खेलको रूपमा कांग्रेसका नेताहरूले बुझेका छन् ।

२० सिट जितेको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीलाई सरकारमा ल्याउने विषयमा पनि कांग्रेसभित्र औपचारिक प्रवेश पाएको छैन । ‘सभापतिजीले कुनै माध्यममार्फत कुरा गर्नुभएको भए थाहा छैन तर, औपचारिक रूपमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीसँग कुरा भएको छैन,’ केसीले भने ।

माओवादी वाम एकताको पक्षमा गए गैरवामको सरकार बनाउने विकल्प पनि कांग्रेससँग छ । ८९ सिटको कांग्रेसले रास्वपाको २० सिट, राप्रपाको १४, जसपाको १२, लोसपाको ४ सिट, जनमत पार्टीको ६ सिट, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको ३ सिट जम्मा पारेर सरकार बनाउन सक्छ । तर, त्यो विकल्पमा पनि कांग्रेसभित्र छलफल भैसकेको छैन ।

एजेण्डा मिल्नेसँग सहकार्य गरेर सरकारमा जान रास्वपा तयार छ । ‘पहिला पाँच वर्ष के–के गर्ने भनेर टुंगो लगाउनुपर्छ र नेतृत्व पनि सोही समयमा टुंगो लगाउनुपर्छ,’ रास्वपाको प्रवक्ता डा. मुकुल ढकालले शिलापत्रसँग भने, ‘कसैको स्पष्ट बहुमत आएको छैन । पछि काम गर्दा विवाद हुँदैन । पहिला भागवण्डा भएर कामको टुंगो हुन्छ ।’

नागरिकताको विषय सल्टाउन पनि रास्वपाको सभापति रवि लामिछाने सरकारमा जान चाहेकाे चर्चा छ । ‘नागरिकताको विषयमा पार्टीभित्र छलफल भएको छैन, हामीलाई त्यसले आगामी रणनीतिमा असर पनि गर्दैन,’ प्रवत्ता ढकालले भने ।

सरकारको नेतृत्वमा पुरानो अनुहारसँग भने रास्वपा सशंकित छ । ‘पुरानो अनुहारसँग सशंकित छौँ । अनुहार नयाँ भएर भएन, एजेन्डा नयाँ हुनुपर्छ । बोक्रा नयाँ भएर गुदी पुरानो भयो भने त्यो काम छैन । पुरानो बोक्रामा नयाँ गुदी हुने हो भने सकारात्मक हुन सकिन्छ,’ प्रवक्ता ढकालले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, मंसिर २९, २०७९ ०६:३२