अब 'उन्मुक्त' होलान् मेस्सी ?

A+ A A-

अर्जेन्टिना सन् २०१८ को विश्वकप समूह चरणमा क्रोएसियासँग ३-० ले हारेपछि अर्जेन्टिनाको एक टीभी च्यानलले लज्जास्पद हार भन्दै एक मिनेट मौनधारण गरेको थियो । उही दुई टिम यसपटक कतार विश्वकपको सेमिफाइनलमा भिड्दैछन् ।

अर्जेन्टिनामा फुटबललाई लिएर मानिसहरू अलि बढी नै गम्भीर हुन्छन् । अर्जेन्टिनी फुटबलमा यसअघिका विश्वकपमा देखिएको संकटको अवस्था अहिले धेरै सुधार भइसकेको छ । तर पनि मैदानबाहिर कतिपय विषय मिलिसकेको छैन । अर्जेन्टिनी फुटबलका केही कुरा आधारभूत रूपमै भिन्न छन्, जुन समाजसँगै जोडिन्छ ।

अर्जेन्टिनाको राष्ट्रिय फुटबल टिमलाई सधैँ जित्नैपर्ने दबाब हुन्छ । एक समय त्यस्तै अनुभवबाट अघि बढेका अर्जेन्टिनी स्ट्राइकर सिजर लुइस मेनोट्टी अहिले पनि त्यो कुरा स्वीकार्छन् । मेनोट्टी आफैँले पनि एक क्रुर तानाशाहको कडा नजरबीच प्रशिक्षकका रूपमा देशलाई नेतृत्व गरेर सन् १९७८ को विश्वकप जिताएका थिए । चार वर्षपछिको विश्वकपमा दोस्रो चरणमा बाहिरिएपछि उनी बर्खास्तीमा परे ।

सन् १९८२ को स्पेन विश्वकपमा अर्जेन्टिना बाहिरिएपछि त्यसलाई धेरै ठूलो असफलताका रूपमा हेरिएको थियो । त्यसपछि देशका नीति निर्माताहरूले मेनोट्टीको ‘फ्रि फ्लो’ शैली बिदाइ गर्दै कार्लोस बिलार्डोको 'अनुदार' फुटबल शैलीलाई जिम्मा दिए ।

मेनोट्टी आफैँले पनि आधुनिक फुटबलमा अर्जेन्टिनी टोलीको नराम्रो हारलाई त्यस्तै बाटोमा गएको देखेका छन्, जहाँ उनी सन् १९८६ को विश्वकप अगाडि थिए । त्यतिखेर फुटबल फेडेरेसनको अध्यक्षले होइन, पूरै देशको राष्ट्रपतिले खेलमन्त्रीलाई प्रशिक्षक बिलार्डो बर्खास्त गर्न लगाएका थिए, किनभने नतिजा राम्रो थिएन ।

बिलार्डोको म्याराडोनाप्रेरित टिमले ट्रफी जित्यो र केही हदसम्म दबाबलाई मत्थर गर्‍यो । तर, त्यसपछि अहिलेसम्म पनि दबाब कायमै छ । इतिहासको भारले अर्जेन्टिनी टिम थिचिएको छ । अहिले त्यो दबाबको केन्द्रमा छन् लियोनल मेस्सी । एक वर्षअघि कोपा अमेरिकाको उपाधिपछि 'राष्ट्रिय टिमबाट केही नजित्ने' आलोचना कम भएको भए पनि क्लब र व्यक्तिगत रूपमा सयौँ जित र कीर्तिमान भएका मेस्सीका लागि विश्वकपजति अरु केही छैन । उसैगरी अर्जेन्टिनी समर्थकलाई पनि ।

अर्जेन्टिनीहरूको विश्वकपपूर्वको मनस्थितिलाई क्विल्मेस बियरको एक विज्ञापनले राम्रोसँग उतारेको छ । उक्त भावुक विज्ञापनमा रंगशाला दर्शकले भरिएको छ, दर्शकहरूले एक प्रशिक्षकजस्तो पात्रलाई आफ्नो निराशा पोख्दैछन् र प्रशिक्षकले छाता बोकेर उभिँदै सबैको प्रश्नको जवाफ दिइरहेका छन् ।

खासमा अर्जेन्टिनीहरू फुटबल टिमसँग यति धेरै आश गर्छन् कि त्यति त उनीहरू भगवनासँग पनि माग्दैनन् । सन् २०१८ मा दिएको एउटा अन्तर्वार्तामा मेनोट्टीले अर्जेन्टिनी फुटबलको यो सोचबारे बताएका थिए । ‘९० को दशकमा राष्ट्रिय टिम र अर्जेन्टिनी फुटबल विश्वको सबैभन्दा ठूलो व्यापारको हिस्सा भयो,’ उनले भनेका छन्, ‘यसले गर्दा हो या किन त्यसपछि गतिलो नतिजा दिन छोड्यो ।’

'उनीहरू अझै पनि आफ्ना सबैजसो बच्चाहरूले खेल्ने खेल फुटबलमा विश्वास गर्छन्, यो सधैँ संस्कृतिसँग जोडिएको हुन्छ र सामाजिक सिकाइ बनेको हुन्छ । तर, ती फुटबलमै लागेका बच्चाहरू व्यावसायिक प्रणालीमा गएपछि प्रशिक्षकहरूले जितका लागि प्राथमिकता दिन्छन्, क्लबहरूले पैसालाई महत्व दिन्छन् र सबैकुरा बिग्रन थाल्छ । खेलको आधारभूत सिद्धान्तहरू हराउँछन् र अन्तिममा पूरै देशको प्राथमिकता नै फरक हुन्छ ।'

गोलसँगको एक अन्तर्वार्तामा मेनोट्टीको विचारलाई लामो समयसम्म उनका सहायक रहेका फर्नान्डो सिग्नोरिनीले अझै विस्तृत रूपमा खुलाएका छन् । 'आज पनि पहिलेजस्तै दबाब छ, यहाँ मानिसहरूले आफूले गर्न नसक्ने कुरा अरुसँग माग गर्छन्,’ सिग्नोरिनीले भने । सिग्नोरिनी सन् २०१० को विश्वकपमा म्यारोडोनाको प्रशिक्षक समूहमा थिए ।

अर्जेन्टिनामा अहिले पनि सबैभन्‍दा माथि फुटबल छ तर तनाव घटाउने पुरानो औजार भने फुटबल बन्न सकेको छैन । जसलाई कतार विश्वकपले फेर्ने आशमा अर्जेन्टिनीहरू देखिएका छन् । अर्जेन्टिना यस्तो युगमा छ जहाँ संस्कृति, कला र समाज भन्दा धेरै महत्त्वपूर्ण छ फुटबल । आज पहिलेभन्दा पनि बढी अर्जेन्टिनाको फुटबलले क्रुर चाहनादेखि कडा अभिव्यक्तिसम्म सुनिरहेको छ ।

जितको भोक शान्‍त नभएको अर्जेन्टिनी टिममा मेस्सीले सुरुवातबाटै त्यो अनुभव गरेका होइनन् । १३ वर्षकै उमेरमा अर्जेन्टिना छाडेका मेस्सीले सन् २००६ को विश्वकपताका मात्रै अर्जेन्टिनीले फुटबललाई हेर्ने शैली र त्यहाँको जीवनसँग राम्ररी जोडिएका हुन् ।

मेस्सी जसरी बाँच्छन्, त्यसरी नै खेल्छन् । तर, अहिले उनमा देखिएको 'भोक' अलि भिन्नै छ । प्राय शान्त देखिने मेस्सी यसपटक मैदानबाहिरको प्रतिक्रियालाई लिएर पनि 'आक्रामक' बनिरहेका छन् । खासै बोल्न नरुचाउने मेस्सीको शैली नेदरल्यान्ड्ससँगको खेललगत्तै जस्तो देखियो त्यसले धेरै जना अचम्मित छन् । कसैले त्यसलाई टिमको नेतृत्वमा उनको पूर्णताका रूपमा हेरिरहेका छन् भने कसैले जित्नैपर्ने दबाबको कारकका रूपमा ।

कतारमा मेस्सी र उनको टिममाथि नियतिको यस्तो हावा चलिरहेको छ कि एकपछि अर्को खेलमा भिन्न अवतारहरू अगाडि आइरहेका छन् । ३५ वर्षका जादुयी मेस्सीले अर्जेन्टिनाको ३६ वर्षदेखिको विश्वकप उपाधिको भोक मेटाउने आफ्नो पूर्ण प्रयास गरिरहेका छन् ।

मेस्सीले स्पेनमा १० पटक र फ्रान्समा एक पटक लिग उपाधि, चार पटक च्याम्पियन्स लिगसहित अन्य दर्जनौँ उपाधि जितेका छन् । सन् २०२१ को कोपा अमेरिका र सात पटक विश्वका उत्कृष्ट फुटबल खेलाडीलाई दिइने बालोन डि'ओरसहित अन्य सयौँ व्यक्तिगत उपाधि जितेर पनि अपूरो रहेको खेल जीवन पूर्ण बनाउने अवसर अहिले मेस्सीसँग छ ।

कतार विश्वकप मेस्सीको पाँचौँ विश्वकप हो । सन् २०१४ को विश्वकप फाइनलमा जर्मनीसँग पराजित भएको अर्जेन्टिना अहिले पुन: नजिक पुगेको छ । त्यस समय गोल्डेन बल विजेता मेस्सीले अहिले पनि उसैगरी टिमलाई डोर्‍याइरहेका छन्, भलै उमेरसँगै उनको पुरानो तेज केही कम भएको होस् !

बलसँगको मेस्सीको जादु अझै बाँकी नै छ । कसैले आश नगरेको ठाउँबाट केही उत्कृष्ट अवसर निकालिरहेकै छन् । आफ्नै बलमा खेल जिताउन सक्ने र चकित पारिदिने उनको खुबी सकिएको छैन । ३६ खेलको अपराजित यात्रा टुंगिँदा विश्वकपको पहिलो खेलमा साउदी अरबसँगको हारले जे अनुमान भएका थिए, त्यसविपरीत अर्जेन्टिनी टिम अघि बढिरहेको छ ।

मेक्सिको र पोल्यान्डसँगको समूह चरण हुँदै अस्ट्रेलियासँगको अन्तिम १६ को खेलमा मात्र होइन नेदरल्यान्ड्ससँग क्वाटरफाइनलमा पनि उनले सफल नेतृत्व गरे । मैदानमा बलसँग र मैदानबाहिर जितको हौसलासँग। क्रोएसियासँगको खेलअघि मेस्सीको नाममा चार गोल र दुई असिस्ट छ । बाँकी तीन गोलमा मात्र मेस्सीको प्रत्यक्ष योगदान रहेन । भलै तथ्यांकमा नदेखिने तर गोलसम्म पुग्नुअघिको मेहनतमा मेस्सीको नाम छुटाउन मिल्दैन ।

बाटो अझै पनि छोटो छैन तर मेस्सीले यसपटक विश्वकप जिते उनको झलझलाउँदो खेल जीवनमा चमक अझै बढ्ने छ । अर्जेन्टिनी समाजको मरिरहेको विश्वकप उपाधि इच्छा पूर्ण हुनेछ । जसले पुन: एकपटक समाजको सोच र व्यवहारमा नवोदय हुनेछ ।

अर्जेन्टिनीका लागि विश्वकपको उपाधि यति प्रिय छ कि मेस्सीको स्वच्छ छविभन्दा धेरै गुणा बढी प्रिय छ विश्वकप जिताएका म्याराडोनाको लडाकु छवि । म्याराडोनाप्रति अर्जेन्टिनीको प्रेम यस्तो छ कि जुन मेस्सीले आफ्नो सुनौलो खेल जीवनबाट पनि पाउन सकेका छैनन् ।

मेस्सीको विश्वस्तरीय फुटबल उपलब्धिका बीच पनि धेरै अर्जेन्टिनीहरू अझै पनि उनको देशप्रतिको मायामा शंका गरिदिन्छन् र क्लबमा मात्र राम्रो गर्ने भन्ने आरोप लगाइरहन्छन् । कतिपय पत्रकार र फुटबल विश्लेषकहरू पनि हरेक ठूलो हारपछि मेस्सीकै आलोचना गरिदिन्छन् । उनीप्रतिको धेरै आश र समाचार सामग्रीको विकाउका लागि पनि ।

यसपटक अर्जेन्टिनी टिममा देखिएको महत्त्वपूर्ण विषय हो, जितप्रतिको विश्वास । जुन विश्वास मेस्सीमा मात्रै होइन, टिमका हरेक सदस्यमा देखिन्छ । 'हामीसँग बल छ, जोश छ र जितका लागि चाहिने हृदय छ । जसमा हामी करोडौँ समर्थकको सपना बोकिरहेका छौँ,' नेदरल्यान्ड्ससँगको खेलअघि अर्जेन्टिनाका गोलकिपर इमिलियानो मार्टिनेजले भनेका थिए ।

कतार विश्वकपको क्वाटरफाइनलमा नेदरल्यान्ड्ससँगको जितपछि साह्रै रिसको मुद्रामा मेस्सी नेदरल्यान्ड्सका प्रशिक्षक लुइस भान गालसमक्ष चर्किरहेका थिए । जुन मेस्सीको खेल जीवनको विरलै घटना हो । कतिपयले त उक्त दृश्यपछि सामाजिक सञ्जालमा प्रतिक्रिया दिए- 'मेस्सीमा म्याराडोनाको आत्मा पस्यो कि के !'

यो पनि :

विश्वकप फुटबल: फाइनल प्रवेशका लागि अर्जेन्टिना र क्रोएसिया भिड्दै

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर २७, २०७९ ११:५९