जनताको घर जल्दा आगो निभाउने दमकल छैन, मकवानपुका जनप्रतिनिधि गाडीमा सरर

A+ A A-

मकवानपुरका अधिकांश स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि गाडीमा सरर हिँड्छन् । कानुनतः सवारीसाधनको सुविधा पाउने भएपछि जनप्रतिनिधिहरूले सवारीसाधनको प्रयोग गर्नु स्वाभाविकै हो । तर, कानुनले खरिद गर्न सक्ने सुविधा दिँदा पनि स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिले दमकल किन्न चासो दिएका छैनन् ।

एउटै कानुनले जनप्रतिनिधिको सवारी सुविधामा र जनताको जिउधनको सुरक्षा गर्न दमकल खरिद गर्ने अधिकार दिएको छ । तर, जिल्लाका अधिकांश स्थानीय तहका प्रमुखहरूले आफ्नो सुविधाप्रति बढी चासो र जनताको सुरक्षामा भने बेवास्ता गरेको देखिन्छ । जिल्लाका १० स्थानीय तहमध्ये आठवटा गाउँपालिकाले दमकल किनेका छैनन् ।

हेटौँडा उपमहानगरपालिकासँग दुईवटा र जिल्लाको उत्तरी क्षेत्रमा रहेको थाहा नगरपालिकासँग एउटा दमकल छ । स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ ले स्थानीय तहले दमकल सञ्चालन गर्ने व्यवस्था गरेको छ । कानुनी रूपमै दमकल सञ्चालन गर्न सक्ने भए पनि दमकल सञ्चालनको कुरा छोडौँ, गाउँपालिकाहरूले हालसम्म यससम्बन्धी कार्यविधिसमेत बनाएका छैनन् ।

२०७४ को स्थानीय चुनावपछि निर्वाचित भएका जनप्रतिनिधिले हतारमा आफ्नो सुविधाका लागि कार्यविधि बनाएर कार्यान्वयन गरे । तर, पाँच वर्ष बितिसक्दा पनि जनताको सुरक्षामा चासो देखाएनन् । वैशाख ३० मा भएको स्थानीय चुनावबाट चुनिएका जनप्रतिनिधिहरूले पनि दमकल खरिद प्रक्रियामा चासो दिएका छैनन् । जिल्लाका अधिकांश पालिकाका अध्यक्ष र उपाध्यक्षका लागि चारपाङ्ग्रे आरामदायी सवारीसाधन भने छ ।

सरकारले केही वर्षअघि दमकल खरिदका लागि भन्दै स्थानीय विकास मन्त्रालयमार्फत देशभरका विभिन्न स्थानीय तहलाई ६०/६० लाख रुपैयाँको दरले बजेट दिएको थियो । तर, २८ वटा स्थानीय तहले मात्रै दमकल खरिद गर्न सके, अन्यले नसकेपछि त्यो बजेट पुनः दिइएन । दमकल खरिद नगरेपछि सरकारले स्थानीय तहहरूलाई पुनः बजेट नदिएको हो ।

सडक खन्न एक्स्याभेटर, डोजर, लोडर, टिपर खरिद गर्न सक्ने गाउँपालिकाले विगतका पाँच वर्षसम्म पनि दमकल खरिदका लागि बजेट छुट्याएका छैनन् । एउटा उदाहरण जिल्लाको पूर्वी क्षेत्रस्थित बागमती गाउँपालिका हो । बागमती गाउँपालिका परिसरभित्र सडक निर्माणका लागि आवश्यक पर्ने सबै ठूला उपकरणहरू छन् । तर, दमकल छैन । गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत झम्कनारायण घलान दमकल खरिद गर्ने बताउँछन् । उनका अनुसार हाल गाउँपालिकासँग एउटा एक्स्याभेटर, दुईवटा साना डोजर, दुईवटा टिपर, एउटा ग्रेडर, एउटा टेलर, पानी ट्याङ्की र एउटा रोलर छ ।

बकैया गाउँपालिकामा अध्यक्ष र उपाध्यक्ष चढ्ने गाडी भए पनि दमकल छैन । बकैयाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत महेश श्रेष्ठले दमकल खरिद गर्न बजेट नभएको बताए । हरेक वर्ष वितरणमुखी बजेट बनाउने गाउँपालिकाहरू एउटा दमकल खरिद गर्न बजेट अभाव भएको बताउने गरेका हुन् ।

मकवानपुरगढी गाउँपालिकामा पनि दमकल छैन । अध्यक्ष र उपाध्यक्ष चढ्ने आरामदायी गाडी र बाटो खन्नका लागि डोजर भने छ । मनहरी गाउँपालिकासँग एउटा लोडर र अध्यक्ष, उपाध्यक्ष र कर्मचारीहरूका लागि तीनवटा गाडी छन् । तर, दमकल भने नभएको गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत मोहनकुमार श्रेष्ठले जानकारी दिए । मनहरीका अध्यक्ष रञ्जन कालाखेतीले भने गाउँपालिकाको गाडी प्रयोग गर्दैनन् ।

राक्सिराङ, कैलाश, भीमफेदी, इन्द्रसरोवर गाउँपालिकासँग पनि दमकल छैन । भीमफेदी गाउँपालिकाबाहेक अन्य सबै गाउँपालिकामा जनप्रतिनिधि चढ्न सवारीसाधन छ । भीमफेदी गाउँपालिकाका सूचना अधिकारी योजना महाशाखा प्रमुख बद्री सापकोटाले जनप्रतिनिधि चढ्नेदेखि बाटो खन्ने कुनै गाडी पनि नभएको र दमकल पनि नभएको बताए । भीमफेदीका अध्यक्ष हिदम लामा आफ्नै निजी गाडी चढ्दै आएका छन् ।

इन्द्रसरोवर गाउँपालिकाका सूचना अधिकारी राजन खतिवडाले दुई वर्षअघि दमकल खरिद गर्न खोजे पनि दुई वा त्योभन्दा बढी पालिका मिलेर दमकल खरिद गर्ने योजना पूरा नभएको बताए । इन्द्रसरोवरको नजिकका क्षेत्रमा थाहा नगरपालिकाको दमकलले काम चलाउने गरेको जनाइएको छ । थाहाको वारुणयन्त्र शाखाले एउटा दमकल थाहा नगरपालिकाभित्रै अपुग भएको जानकारी दिएको छ । थाहानगरका अधिकांश क्षेत्र डाँडाकाँडा भएकाले एउटा दमकलले सेवा दिन अप्ठेरो परेको उक्त शाखाले जनाएको छ । आगलागीको जोखिमबाट मकवानपुरका कुनै पनि पालिका अछुतो छैनन् ।

दमकल आगो नियन्त्रणको प्रभावशाली साधन हो । तर, स्थानीय तहहरूले दमकल किन्नु त परै जाओ‌स् आगलागीबाट बच्ने र नियन्त्रणका उपायहरूबारे सचेतना पनि नदिएको स्थानीयहरू बताउँछन् ।

तत्कालीन अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलले आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को बजेट सार्वजनिक गर्दै ७ सय ५३ वटै स्थानीय तहमा दमकल राखिने बताए पनि उक्त योजना कार्यान्वयनमा आएन । एउटा दमकललाई सामान्यतः ७० लाखभन्दा बढी मूल्य पर्छ । यसका लागि कम्तीमा तीन कर्मचारी २४ सै घण्टा खट्नुपर्छ । संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार अहिले ६ सय स्थानीय तह दमकलविहीन छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर २०, २०७९ १७:४५