यो फिल्मले सोध्छ– तिमीहरू आफूलाई कति समय दिइरहेका छौ ?

A+ A A-

कोठा सर्ने मान्छे हुनु शहरको विशेषता हो ।

शहरमा घर हुन्छन्, जसका सबै कोठा घरबेटीलाई चाहिन्नन् । वा घरबेटीले कोठा बस्ने मान्छे आउँछन् भनेर घरमा धेरै कोठा बनाउँछन् । वा शहरमा हुनुपर्ने मान्छे त्यो शहरमा नहुँदा कोठा खाली हुन्छन् । जे होस्, कोठा भइदिएर भाडामा बस्नेलाई सजिलो हुन्छ । भाडामा बस्ने भइदिएर कोठाले आम्दानी पाउँछ । यस कारण नै शहरमा घर बन्छन् । यस कारण नै शहरमा परिवार थपिन्छन् । एउटै घरमा धेरै परिवार हुन्छन् । शहरमा घरभन्दा धेरै भान्सा हुन्छन् ।

शहरलाई विषय बनाएर धेरै फिल्म बनेका छन् । त्यसमध्येको एउटा हो– ओङ कार वाईको ‘इन मुड फर लभ’ । यसले शहरमा नियमित हुनेमध्येको एक ‘कोठा सर्ने’ घटनाबाट सुरु गरेर त्यस्ता दुई व्यक्ति (एक महिला, एक पुरुष)को कुरा भन्छ, जो संयोगले एउटै घरको वल्लो र पल्लो कोठामा बस्न आइपुगेका छन् । जसको सामान सार्ने दिन एकैपल्ट हुन्छ । जसको सामान सार्ने क्रममा कामदारहरूले कुन सामान कहाँको हो भन्ने थाहा नपाएर यताउता पुर्‍याइदिन्छन् । जसका कारण कोठामा भएको सामान फिर्ता लगिदिने बेलामा उनीहरूको चिनजान हुन्छ । त्यो चिनजानमा थप चिनजान थपिन्छ ।

उनीहरूको भेट त्यसरी हुनु आफैँमा साङ्केतिक छ । त्यसले उनीहरू दुवैको अस्थिर जीवन बुझाउँछ । शहरमा अस्थिर जीवन हुनेहरूको भेट अक्सर संयोगमा हुन्छ । कहिले एउटै गाडी चढ्दै गर्दा त कहिले एउटै लाइनमा उभिँदै गर्दा । कि त यसरी नै कुनै घरमा कोठा सर्दै गर्दा ।

तर, यो फिल्मको कथा त्यति मात्र हैन । जसरी कोठा लाग्ने र सर्ने कुराले शहरको कुरा भनेको छ । त्यसरी नै ती दुई चरित्रसँग पनि शहरको चरित्र छिरेको छ । शहरमा बस्ने सबैभित्र शहरको कुनै न कुनै चरित्र छिरेको जस्तै । उनीहरू दुवै एक्ला छन् । एकजनाको श्रीमती बिजनेस ट्रिपमा बारम्बार कोठाबाहिर नै हुन्छिन् । अर्कीको श्रीमान् पनि व्यवसायको सिलसिलामा नै बाहिर गइरहेका हुन्छन् । उनीहरू दुवै घरमा पर्खिने हुन् । एक्लै खाना पकाउने हुन् । फिल्मले आफ्नो जीवनसाथी सँगै नहुँदा दुई पात्रबीच आएको निरस एक्लोपना देखाउँछ । त्यो एक्लोपनालाई सधैँ पानी पर्ने हङकङ शहरको यथार्थसँग ठोकाउँछ । अनि उनीहरूको जीवनको सुक्खापन त्यो पानीले भिजाउन नसकेको बुझाउँछ । त्यो सुक्खापन अझै सुक्खा बन्छ, जब उनीहरू दुवैलाई आफ्नो श्रीमान् र श्रीमती एक अर्कामा विवाहोत्तर सम्बन्धमा छन् भन्ने थाहा हुन्छ ।

in-the-mood-for-love-hong-kong-architectural-review-041670248176.jpg
आखिर यो पनि शहरको एउटा बिम्ब त हो नै । टुक्रिएका सम्बन्ध । धोका । आदि आदि ।

०००

यो फिल्म वोङ कार बाईको मास्टरपिस हुनुको केही कारण छ । यहाँ जुन विषय फिल्मले भनिरहेको छ, त्यही विषयसँग मेल खाने सिनेमा पद्धति प्रयोग गरिएको छ । फिल्ममा प्रयोग गरिएका सिनेमाका भाषाले फिल्मले उठाएका विषयसँग गहिरो संवाद गर्छन् ।

फिल्ममा एउटा धुन बज्छ । त्यो धुन बजेको बेलामा फ्रेममा चरित्रहरू स्लो मोसनमा देखिन्छन् । उनीहरूको शहरी जीवन यति व्यस्त छ कि उनीहरूको घरको कुरा मात्र त्यो फ्रेममा अटाउँछ । वा खाना खान गएको बेला । त्यो फ्रेममा धेरैजसो समय महिला पात्रको पछाडिबाट क्यामेराले खिच्छ । क्यामेरा कि त दाइनेबाट देब्रे जान्छ कि त देब्रेबाट दाहिने । उनीहरूको जीवनमा भएको हतारो यति धेरै छ कि व्यावसायिक कामबाहेक उनीहरूको समय स्लो मोसनजसरी चलेको जस्तो लाग्छ ।

यसलाई यसरी पनि बुझ्न सकिन्छ । फिल्मकी महिला पात्रको लागि हरेक पर्खाई स्लो मोसनमा चलिरहेको समय हो । उनी आफ्नो अगाडीबाट चिप्लिरहेको आफ्नो सम्बन्ध देख्छिन् । तर, कुनै अर्की युवतीसँग सम्बन्ध रहेको थाहा पाइसकेपछि पनि आफ्नो श्रीमान्‌लाई छोड्न नसक्ने बताउँछिन् । कोठा सर्न आएको नजिकको व्यक्तिसँग नजिकिइसकेपछि पनि, एकअर्काको बीचमा प्रेम बताइसकेपछि पनि उनी श्रीमान्‌लाई छोडेर ऊसँग जान सक्दिनन् । उनको त्यो द्विविधा शहरको अनौठो द्विविधा हो । फिल्मको एउटा दृश्यले यसलाई अझै गहिरोगरी बुझाउँछ ।

त्यो दृश्यमा उनी आफ्नो सुत्ने ओछ्यानमा छिन् । सुरुमा क्यामेराले केही समय वाइड फ्रेममा रहेर उनलाई हेरिरहन्छ । त्यसपछि उनलाई मिडियम फ्रेममा तानिन्छ । उनको मिडियम फ्रेममा आइसक्दा उनको वरपर भएका ऐनामा उनको प्रतिबिम्ब देखिन्छ । त्यहाँ दुईतिर फर्किएर उनी नै बसेकी छन् । निकै बेरमा उनको आँसु खस्छ । उनको दुईतिर देखिएका छायाहरू उनको मन हुन् । उनी ती दुई मनको द्वन्द्वलाई जित्न सक्दिनन् । बरु आफैँ नै पग्लिन्छिन् ।

संयोग त के भने उनको श्रीमान् जुन युवतीसँग नजिकिएका छन्, ती युवती अर्को कोठामा बस्ने युवककी श्रीमती हुन् । उनीहरू दुवै जनालाई यो कुरा थाहा छ । उनीहरू आफ्नो श्रीमान् र श्रीमतीबीचमा को पहिला नजिकियो होला भन्ने अभ्यास गर्छन् । त्यो दृश्यले थाहा भइसकेर पनि एकअर्काको जीवनसाथीले गरेको काम पत्याउन नसकिरहेको उनीहरूको अवस्था देखाउँछ । त्यसले टुटेका सम्बन्धले त्यो सम्बन्धलाई ख्याल गर्नेको मन कति दुखाउँछ भन्ने देखाउँछ । एकअर्कालाई छोडेर जाने अभिनय गरेको एउटा दृश्यमा उनी साँच्चै नै रुन्छिन् । युवक आएर उनलाई अँगालो मार्छ । उसले अँगालो मारेको दृश्यमा पनि उसको छाया देखिन्छ । यस्तो लाग्छ एकापट्टिबाट ऊ अँगालो मारिरहेको छ । र, अर्कोपट्टिबाट उसको छाया । युवकलाई पनि उस्तै द्विविधाले छोडेको छैन ।

यसरी फिल्मले शहरमा भएका पात्रहरूको द्विविधा देखाएको छ । त्यो द्विविधा प्रेममा मात्र छैन, राजनीतिक कारणहरूमा पनि छ । त्यहाँ भएका धेरैलाई राजनीतिक रूपमा अस्थिर भइरहेको हङकङलाई छोडेर जाऊँ कि नजाऊँ भन्ने द्विविधा छ । यस्तै द्विविधा हरेक पात्रहरूमा छ । उनीहरू आफ्नो मनभित्र अस्थिर छन् । तर, त्यो अस्थिरतालाई बुझाउन सक्दैनन् । कसैलाई सुनाउन सक्दैनन् । विशेषगरी पुरुष पात्रले आफूभित्र अनेकौँ तह लुकाएको छ । ऊ कसैगरी त्यसबाट मुक्ति पाउन सक्दैन । तर, फिल्ममा प्रयोग भएका केही संवादहरूले उनीहरूबीचको त्यो द्विविधा नजानिँदो तरिकाले व्यङ्ग्य गर्छ । उनीहरू सबै जना अशान्त छन् । तर एकअर्कालाई भन्दा भने, ‘म तपाईँको शान्तिलाई बिथोल्दिनँ भनिरहन्छन् ।’

यो फिल्मले एउटा अशान्त तर शान्त देखिन खोजिरहेको शहर र तीनका पात्रले जबर्जस्ती थमाएको पोखरीमा बेस्सरी ढुङ्गा हानिदिन्छ ।

०००

उनीहरूलाई शहरले कसरी निलिरहेको छ भन्ने देखाउन फ्रेमिङको प्रयोग भएको छ । उनीहरू बारम्बार कट्ने एउटा गल्लीको माथि बत्ती बलिरहेको छ । त्यो बत्तीले एकातिर उज्यालो देखाउँछ भने अर्कोतिर कालो नै छोडिदिन्छ । त्यसको एउटा फ्रेम आधा अँध्यारो र आधा उज्यालो छ । उनीहरू निस्किने गल्लीको शिरमा पनि एउटा बत्ती राखिएको छ । त्यो बत्तीले आधा भाग उज्यालो बनाएको छ । आधा भाग अँध्यारो छ ।

उनीहरू भएको फ्रेम बेलाबेला कुनै न कुनै मान्छे वा बस्तुसँग छेल्लिइरहन्छ । शहरमा बस्ने मान्छेहरूलाई के के कुराले छोपेको छ भन्ने त्यसले देखाउँछ । उनीहरू पहिलोपल्ट भेट्दा एउटा रेस्टुरेन्टमा खान गएका छन् । त्यहाँ बसिरहेको बेलामा उनीहरूको टाउको मात्र देखिन्छ । बाँकी दृश्य रेस्टुरेन्टको कुर्सीले खाइदिन्छ । यस्तै, उनीहरू काम गर्ने स्थानमा भएका सामानहरूले पनि फ्रेमलाई काटिरहन्छन् । उनीहरू कतै पनि शहरको वस्तुबाट भाग्न सकेका छैनन् भन्ने त्यसले देखाउँछ ।

फिल्ममा घडीको उपस्थिति पनि साङ्केतिक छ । घडी कहिले पूर्ण त कहिले आधा फ्रेममा देखिइरहन्छ । एउटा दृश्यमा त अझ क्यामेरामाथि भित्तामा राखिएको घडीलाई खिचेर तल टेबलमा बसिरहेको पुरुष पात्रसम्म आउँछ । यस्तो लाग्छ, घडी सबैभन्दा माथि छ र तलका पात्रहरू घडीको खाल्डोमा तल कतै पुरिएका छन् । शहरमा बस्नेहरू कसरी घडीमा सीमित समयसँग बाँधिएका छन् भन्ने त्यसले देखाउँछ ।

उनीहरू आफ्नो पार्टनरमा यति धेरै निर्भर छन् कि त्यसले उनीहरूको आफ्नो पहिचानलाई भने खाइदिएको छ । खाना खान गएको दृश्यमा उनीहरूलाई खाना अर्डर गर्न आउँदैन । आफ्नो श्रीमान् र श्रीमतीलाई के मन पर्छ भनेर उनीहरू सोध्छन् किनकि बाहिर गएको बेला उनीहरू दुवैलाई तिनकै स्वादको मात्र बानी थियो । यस्तो लाग्छ, उनीहरूको कुनै छुट्टै अस्तित्व नै छैन । उनीहरू आफ्नो श्रीमान् र श्रीमतीमा यति धेरै दास भएका छन् कि त्यसलाई कुनै पनि हिसाबले आफ्नो बनाउन नै सक्दैनन् ।

एउटा दृश्यमा युवती युवकलाई फिल्म हेर्न गएको सुनाउँछिन् । ऊ आफूलाई पहिलापहिला फिल्म हेर्न मन लाग्ने सुनाउँछ । उनी भन्छिन्, ‘तिमीसँग पहिला धेरै कुरा गर्न मन लाग्दोरहेछ है’ उनले भनेको कुराले उनीहरूले कसरी आफ्नो बानीहरू बिर्सिंदै गएका छन् भन्ने बुझाउँछ । कि त कामले कि त सम्बन्धले हामीले आफ्नो बानीहरू यसरी नै बिर्सिंदै नै गएका छौँ ।

शहरले उनीहरूको स्वाद र बानीहरूलाई भुलाइदिएको छ । कसैमा निर्भर वा कसैबाट चल्ने बानी मात्र बाँकी राखिदिएको छ ।

०००

फिल्ममा धेरै कन्ट्राडिक्सन प्रयोग गरिएको छ । प्रमुख पात्रले जहिल्यै सपक्क पारेर कपाल कोर्छ । तर, उसको जिन्दगी भने लट्टा परेको कपालजस्तै अस्पष्ट छ । प्रमुख पात्र महिलाले जहिल्यै पनि फुलिरहेको फूल भएको लुगा लगाएकी छन् । तर, उनको जिन्दगी मुर्झाइसकेको फूलजस्तै छ । उनीहरूको घरमूली उनीहरूलाई धेरै माया गरेको जस्तो गर्छन् । तर, उनी बाहिर निस्किसक्दा उनकै कुरा काट्न पनि छोड्दिनन् । शहरमा जहिल्यै पनि पानी परिरहन्छ तर त्यहाँ बस्ने मानिशहरूको मन भने असाध्यै सुक्खा छ ।

in-the-mood-for-love-hong-kong-architectural-review-03-index1670248283.jpg
टुटेका सम्बन्धहरू उनीहरूको मात्र छैन । उनको बोस उनलाई आफ्नो श्रीमतीलाई फोन गरेर आफू व्यस्त भएको भन्न लगाउँछ । ऊ उनैलाई फेरि अर्को युवतीसँग जानको लागि रेस्टुरेन्टको टेबल पनि बुक गर्न लगाउँछ । उनी दुवै काम गर्न बाध्य छिन् । एउटा दृश्यमा उनी बोसलाई उनले लगाएको टाई मन परेको भन्छिन् । ऊ सोध्छ, ‘तिमीले कसरी नोटिस गर्‍यौ ?’ उनी भन्छिन्, ‘तिमीले ध्यान दियौ भने धेरै कुरा नोटिस गर्छौ ।’

हामीहरू तीव्र दौडवाला जिन्दगीको हतारमा परेर धेरै कुरा देख्न छोडेका छौँ । हामीलाई आफ्नो एकोहोरो बाटोले साँघुरो बनाइदिएको छ । पहिला छुने कुराहरूले नछुने बनाइदिएको छ । हाम्रा बानी, हाम्रा आकाङ्क्षा सबैले हामीलाई एकोहोरो बाँधेका छन् । त्यसले न त आफ्नाका लागि समय छ, न त आफ्नो लागि ।

फिल्मले त्यसैले सोध्छ– तिमीहरू आफूलाई कति समय दिइरहेका छौ ?

प्रकाशित मिति: बुधबार, मंसिर २१, २०७९ ०७:२८