संसद्‌मा खुम्चिए कम्युनिस्टहरू, फैलिए गैरकम्युनिस्ट

A+ A A-

४ मंसिरको चुनावले संसद्‌मा राजनीतिक दलको शक्ति सन्तुलन परिवर्तन हुने स्पष्ट भएको छ । चुनावको अन्तिम नतिजा आइनसके पनि संसद्‌मा कुन दलको अवस्था के हुन्छ भन्ने स्पष्ट भइसकेको छ ।

२०७४ को चुनावपछि संसद्‌मा ६ राष्ट्रिय दल र अन्य दल गरी ९ दलको उपस्थिति थियो । अहिले सात राष्ट्रिय दल र अन्य गरी १० दलको उपस्थिति हुने स्पष्ट भएको छ । आइतबार साँझसम्म प्रत्यक्षतर्फ १६५ सिटमध्ये १६४ सिटको अन्तिम परिणाम आइसकेको छ । मतगणना जारी रहेको दोलखामा माओवादी केन्द्रले अग्रता लिइरहेको छ । समानुपातिकतर्फको मतगणना पनि अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।

संसद्‌मा गैरकम्युनिस्टको बहुमत

प्रत्यक्षतर्फको अन्तिम नतिजा आउन दोलखाको मात्रै बाँकी छ । समानुपातिकतर्फको मतगणना पनि अन्तिम चरणमा पुगेको छ । त्यसैले यसपटक संसद्‌मा कुन दलको कति सिट हुन्छ भन्ने लगभग पक्का भएको छ । २०७४ को चुनावपछि संसद्‌मा कम्युनिस्टको उपस्थिति लगभग दुईतिहाइ थियो । तर, अहिले भने गैरकम्युनिस्टको बहुमत पुग्ने देखिएको छ । कांग्रेसले प्रत्यक्षतर्फ ५७ सिट जितेको छ भने समानुपातिकमा दोस्रो स्थानमा रहँदा ३२ सिट पाउने सम्भावना छ । यसरी २०७४ को चुनावमा समग्रमा ६३ सिटमा सीमित भएको कांग्रेसले अहिले शक्ति बढाएर ८९ सिट पुर्‍याउने देखिएको छ ।

यस्तै, अहिले संसद्‌मा नयाँ गैरकम्युनिस्ट पार्टीका रूपमा रवि लामिछाने नेतृत्वको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको उदय भएको छ । यो पार्टीले प्रत्यक्षतर्फ ७ सिट जितेको छ भने समानुपातिकमा १४ सिट पाउने सम्भावना छ । समग्रमा यो पार्टी २१ सिटसहित प्रतिनिधिसभामा चौथो दलको हैसियतमा पुग्ने देखिएको छ ।

यस्तै, अर्को गैरकम्युनिस्ट पार्टी राप्रपाले पनि योपटक शक्ति बढाएको छ । २०७४ मा एक सिटमा सीमित भएको राप्रपाको अहिले प्रत्यक्षमा ७ र समानुपातिकमा ७ गरी १४ सिटसिहत पाँचौँ शक्ति बन्नेछ ।यस्तै, जनता समाजवादी पार्टीले ७ सिट प्रत्यक्ष जितेको छ भने समानुपातिकमा ५ सिट पाउने सम्भावना छ ।

पहिलोपटक संसदीय चुनाव जितेको जनमत पार्टीले प्रत्यक्षमा एक सिट जितेको छ भने समानुपातिकबाट ५ सिट पाउने सम्भावना छ । यस्तै, महन्थ ठाकुर नेतृत्वको लोसपाले ४ सिट जितेको छ । रेशम चौधरीकी पत्नी रञ्जिता श्रेष्ठ अध्यक्ष रहेको नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले पनि प्रत्यक्षमा तीन सिट जितेको छ । रेशम चौधरीका बुबा लालवीर चौधरीले बर्दिया २ बाट स्वतन्त्र उठेर चुनाव जितेकाले उनी उन्मुक्ति पार्टीमै जान सक्ने देखिन्छ । यस्तै, कांग्रेसले टिकट नदिएपछि स्वतन्त्र उठेर सर्लाही ४ बाट चुनाव जितेका डा. अमरेश सिंह पनि गैरकम्युनिस्ट हुन् । यसरी हेर्दा यो संसद्‌मा गैरकम्युनिस्ट सांसदको संख्या १६१ पुग्छ । २७५ सदस्यीय प्रतिनिधिसभामा यो संख्या बहुमतभन्दा बढी हो । २०७४ को चुनावमा गैरकम्युनिस्ट सांसदको संख्या ९८ मात्र थियो । अहिले भने यो शक्ति बढेर कम्तीमा १६१ पुग्ने देखिएको हो ।

संसद्‌मा गैरकम्युनिस्टको बहुमत देखिए पनि गैरकम्युनिस्ट सरकार बन्ने सम्भावना भने हाललाई देखिएको छैन । किनकि वर्तमान विपक्षी गठबन्धनमा रहेको राप्रपा र जसपाले त्यो गठबन्धन छाड्नुपर्ने हुन्छ । यस्तै, कुनै पनि गठबन्धनमा नरहेको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, जनमत पार्टी र नागरिक उन्मुक्ति पार्टी पनि कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनमा आउनुपर्छ । अहिले सरकार बनाउन यो कोणबाट छलफल भएको छैन । तर, सत्ता गठबन्धनको माओवादी केन्द्रले सत्ता समीकरणका लागि सबै विकल्प खुला राख्ने निर्णय गरेपछि अहिलेको गठबन्धन भत्किएर नयाँ गठबन्धन बन्ने सम्भावनाको ढोका खुला भएको छ ।

कम्युनिस्टलाई भारी नोक्सान

२०७४ का चुनावमा लगभग दुईतिहाइ बहुमत ल्याएका कम्युनिस्ट पार्टीको शक्ति अहिलेको चुनावले घटाइदिएको छ । त्यतिबेला १२१ सिटसहित सबैभन्दा ठूलो पार्टी बनेको एमालेले सबैभन्दा धेरै गुमाएको छ । अहिले एमालेले प्रत्यक्षतर्फ ४४ सिट जितेको छ । समानुपातिकमा शीर्ष स्थानमा रहेको एमालेले ३४ सिट पाउने सम्भावना छ । यसरी एमाले अहिले ७८ सिटमा सीमित हुने देखिएको छ । पार्टी विभाजनपछि संसद्‌मा एमालेको ९९ सिट थियो । तर, अहिले त्यसमा कम्तीमा २० सिट गुम्ने देखिएको छ ।

एमाले विभाजनपछि २२ सिट लिएर नयाँ दलका रूपमा जन्मेको नेकपा एकीकृत समाजवादील १० सिट प्रत्यक्ष जिते पनि राष्ट्रिय दल बन्ने सम्भावना लगभग सकिएको छ । यसरी हेर्दा चुनावबाट नेकपा एकीकृत समाजवादीले पनि १२ सिट गुमाएको छ ।

यस्तै, २०७४ मा ५३ सिट जितेको माओवादी केन्द्रले अहिले १७ सिट प्रत्यक्षमा जितेको छ भने दोलखामा जारी मतगणनामा अग्रता लिइरहेको छ । माओवादीले समानुपातिकबाट १४ सिट पाउने सम्भावना छ । यो हिसाबमा माओवादी केन्द्र ३२ सिटमा सीमित हुने देखिएको छ । यसी माओवादी केन्द्रले २१ सिट गुमाउने भएको हो ।

राष्ट्रिय जनमोर्चा र नेपाल मजदुर किसान पार्टी भने एक-एक सिटमा यथावत छन् । यसरी अहिले संसद्‌मा कम्युनिस्टको संख्या १२२ पुग्ने देखिएको छ । दुई जना स्वतन्त्र सांसद प्रभु साह र किरणकुमार साह कम्युनिस्ट पृष्ठ भूमिका हुन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर १८, २०७९ १७:५५