कांग्रेस महाधिवेशन डायरी- बीपी, किसुनजीदेखि गगन, विश्वप्रकाशसम्म (तीस सामग्री)

कांग्रेस महाधिवेशन डायरी- बीपी, किसुनजीदेखि गगन, विश्वप्रकाशसम्म (तीस सामग्री)

A+ A A-

सत्तारुढ नेपाली कांग्रेसले आफ्नो १४औँ महाधिवेशनको उदघाटन आज गर्दै छ । २७ मंसिरसम्म चल्ने महाधिवेशनबाट सभापतिसहित दुई उपसभापति, दुई महामन्त्री, आठ सहमहामन्त्री र एक कोषाध्यक्षसहित १ सय ३७ सदस्यीय केन्द्रीय सदस्य चुनिएर आउने छन् ।

भृकुटीमण्डपमा दिउँसो १ बजे महाधिवेशन उदघाटन गर्ने कार्यक्रम छ । आउनुहोस्, यसै सन्दर्भमा कांग्रेस, महाधिवेशन र यो पार्टीका विभिन्न नेताबारे शिलापत्रमा प्रकाशित केही रिपोर्टिङ, लेख, टिप्पणी पढ्नुहोस्ः

'उत्साह, एकता, रूपान्तरणः सफल बनाऔँ १४औँ महाधिवेशन' भन्ने नाराका साथ दिउँसाे १ बजे भृकुटीमण्डपमा महाधिवेशन उद्घाटन गर्ने कार्यक्रम छ । महाधिवेशन उद्घाटनका लागि सो स्थानमा करिब २ सय जना बस्न मिल्ने मञ्च तयार गरिएकाे छ । याे मञ्च ८० फिट लम्बाइ र ४० फिट चौडाइको छ । बन्दसत्र हुने प्रदर्शनी कक्ष पनि आकर्षकरूपमा सजाइएको छ ।

पूरा पढ्नुहाेस्ः कांग्रेस महाधिवेशनः दुई सय जना अट्ने मञ्च, इन्टरनेटका लागि महाधिवेशनस्थलमै एनटीसी टावर

महाधिवेशनमा २०० जनालाई एकैसाथ मतदान गर्ने व्यवस्था गर्न लागिएको छ । कांग्रेस काठमाडौंका सचिव गोविन्द पुडासैनीका अनुसार राष्ट्रियसभागृहमा मतदानका लागि २०० बुथ तयार गरिँदै छ ।

पूरा पढ्नुहाेस्ः कांग्रेस महाधिवेशनः राष्ट्रियसभागृहमा २०० बुथ, मतदान ब्यालेटमै

महाधिवेशनमा भाग लिन आएका प्रतिनिधिसहित आठ हजार जनालाई खानाकाे प्रबन्ध मिलाइएकाे आवास तथा भोजन समितिका संयोजक एवं कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य सुरेन्द्र पाण्डेले जानकारी दिए । उनका अनुसार काठमाडाैंका ठमेल, सुन्धारा र गौशालामा गरी तीन ठाउँमा होटल बुकिङ गरिएको छ ।

पूरा पढ्नुहाेस्- ठमेल, सुन्धारा र गौशालाका ८६ हाेटलमा कांग्रेस महाधिवेशन प्रतिनिधि, यस्ताे छ खानपिनकाे प्रबन्ध

आजदेखि सुरु हुने नेपाली कांग्रेसको १४औँ राष्ट्रिय महाधिवेशनका लागि नेपाल प्रहरीले उच्च सुरक्षा व्यवस्था मिलाएको छ । नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक वसन्तबहादुर कुँवरले महाधिवेशनका लागि थप मद्दतसहिको आवश्यक सुरक्षा व्यवस्था मिलाइएको जानकारी दिए ।

प्रहरीले बढायो काठमाडौंको सुुरक्षा सतकर्ता र ट्राफिक व्यवस्थापन - ट्राफिक डाइभर्सनदेखि थप प्रहरी परिचालन

नेपाली कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशनको सुरक्षाका लागि महाधिवेशनस्थलमा १ हजार १ सय २४ जना प्रहरी परिचालन भएका छन् । महानगरीय प्रहरी कार्यालय रानीपोखरीका प्रमुख अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी) हरिबहादुर पालको प्रत्यक्ष निर्देशनमा काठमाडौंको प्रहरी प्रमुख एसएसपी अशोक सिंह, एसपी दिनेश मैनालीसहितका प्रहरी अधिकारीहरू फिल्ड कमाण्डमा खटिएका छन् ।

पूरा समाचार- कांग्रेस महाधिवेशनस्थलको सुरक्षाका लागि एसएसपीको कमाण्डमा ११ सय प्रहरी परिचालन

केन्द्रीय महाधिवेशनबाट नयाँ नेतृत्व छनोट गर्ने प्रक्रियासम्म आउँदा पनि कांग्रेसले १६ जिल्ला र एउटा प्रदेशमा भने नयाँ नेतृत्व छनोट गर्ने सकेकाे छैन । कांग्रेसले प्रदेश २ काे प्रदेश समितिमा नयाँ नेतृत्व चयन गर्न सकेकाे छैन । यस्तै प्रदेश २ का आठवटै जिल्लासहित १६ जिल्लामा नयाँ कार्यसमिति चयन हुन बाँकी छ ।

पूरा पढ्नुहाेस्- प्रदेश २ सहित यी १६ जिल्लामा कांग्रेसकाे नयाँ नेतृत्व आउन बाँकी

नेपाली कांग्रेसका नेता प्रकाशमान सिंहले पार्टीको १४औँ महाधिवेशनमा पार्टी सभापतिमा आफ्नो दाबी कायम रहेको बताएका छन् । हिजाे काठमाडौंमा नेपाली कांग्रेसका नेता तथा पूर्वप्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईको सालिक अनावरण कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै नेता सिंहले पार्टी सभापतिमा आफ्नो दाबी कायम रहेको बताएका हुन् ।

पूरा समाचार- प्रकाशमानले भने- सभापतिमा मेराे दाबी कायम छ

नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय समिति बैठमा पदाधिकारी बढाउनेसम्बन्धी प्रस्ताव पेस हुन सकेन । हिजाेको बैठकमा केन्द्रीय सदस्य र पदाधिकारीको संख्या बढाउने प्रस्ताव लैजाने तयारी भएको भनिए पनि बैठकमा त्यस्तो प्रस्ताव पेस नभएको बताइएको छ ।

पूरा समाचार- कांग्रेस बैठकमा पेस भएन पदाधिकारी बढाउने प्रस्ताव, महाधिवेशनसम्बन्धी तीन प्रतिवेदन पारित

नरहरिको आत्मवृत्तान्त लाग्ने संस्मरण ‘जीवनको पाठशाला’ विमोचन कार्यक्रममा दुई सयजति दर्शक थिए । त्यहाँ पनि ‘हल्ला भयो’ भन्दै वक्ता सीके लाल शान्त भएर सुनिदिन विनय गर्दै थिए । उता गगनको कार्यक्रममा खुट्टो राख्ने ठाउँ थिएन । माइकको कर्तल ध्वनिमा अरुले बोलेको कुरो बुझिने सम्भावना नै कम थियो ।

पूरा पढ्नुहाेस्- प्रज्ञा भवनको एउटा कुनामा गगन, अर्कोमा नरहरि

कांग्रेसभित्र रणनीतिक नेताको छवि बनाएका कृष्णप्रसाद सिटौलाले महाधिवेशनमा युवाहरूलाई अघि बढाउने रणनीति अघि सारेका छन् । बिहीबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा उनले प्रदीप पौडेलको नेतृत्वमा आफ्नो समूह अघि बढ्ने सन्देश दिए ।

पूरा समाचार- युवालाई अघि बढाउने सिटौलाको सन्देश, अस्तित्व प्रभावशाली बनाउन कार्यकर्ताको दबाब

नेपाली कांग्रेसले महाधिवेशनस्थल भृकुटीमण्डपबाट उम्मेदवारहरूको प्रचार सामग्री हटाएको छ । कांग्रेसको निर्वाचन समितिले जारी गरेको आचारसंहितामा महाधिवेशनस्थल भृकुटीमण्डप तथा राष्ट्रिय सभागृहको वरिपरि ५०० मिटरसम्म प्रचार सामग्री राख्न नपाइने उल्लेख छ ।

पूरा समाचार- भृकुटीमण्डपबाट कांग्रेसले हटायो उम्मेदवारहरूको प्रचार सामग्री (तस्वीरहरू)

कांग्रेसको संस्थापनइतर पक्षले पार्टीको १४औँ महाधिवेशनमा आफ्नो समूहबाट सभापतिको साजा उम्मेदवार चयन गर्न नसकिरहेका बेला डा. शेखर कोइरालाले प्रचार सुरु गरेका छन् । कोइरालाले ट्विटरमा एउटा तस्वीर पोस्ट गरेका छन्, जसमा उनको तस्वीरको छेउमा लेखिएको छ- एक पटक, यसै पटक । यद्यपि उक्त तस्वीरमा उनले आफ्नो उम्मेदवारीको विषयमा भने खुलाएका छैनन् ।

पूरा समाचार- 'एक पटक, यसै पटक' नारासहित शेखरले थाले प्रचार

सांसद सञ्जय गौतमले कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी दिने बताएका छन् । पूर्वमन्त्री तथा नेपाली कांग्रेस बर्दियाका निवर्तमान जिल्ला सभापति गौतमले बिहीबार एक कार्यक्रमका बीच उम्मेदवारी घोषणा गरेका हुन् ।

पूरा समाचार- बामदेवलाई हराउने सञ्जय गौतमले कांग्रेस केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी दिने

नेपाली कांग्रेसका नेता गगन थापाले महामन्त्री पद कांग्रेसको राजनीतिक कार्यदिशाको प्रस्तावकसमेत रहने भएकाले आफूले यस पदमा उठ्ने निर्णय गरेको बताएका छन् । महामन्त्रीमा उम्मेदवारीका निम्ति आफ्नो अवधारणापत्र सार्वजनिक गर्दै थापाले कांग्रेसलाई राजनीतिक रूपमा सही ढंगले अघि बढाउन आफू उम्मेदवार बन्न लागेको बताएका हुन् ।

पूरा पढ्नुहाेस्- समुन्नत नेपाल सम्मानित नेपालीको नारासहित महामन्त्रीमा उत्रिए थापा, कांग्रेसको राजनीतिक प्रस्तावक हुने दाबी (पूर्ण पाठ)

नेपाली कांग्रेसका नेता कृष्णप्रसाद सिटौलाले आफू कुनै पदमा दाबी प्रस्तुत नगरेर युवाहरूलाई अघि बढाउने बताएका छन् । बिहीबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा सम्बोधन गर्दै उनले प्रदीप पौडेलको नेतृत्वमा युवाहरूलाई अघि बढाउने बताएका हुन् ।

पूरा पढ्नुहाेस्- सिटौला आफू कुनै पदमा नलड्ने, प्रदीप पौडेलको नेतृत्वमा युवाहरूलाई अघि बढाउने घोषणा

पार्टीमा पुराना र बौद्धिक नेताहरूले कुन पदमा उम्मेदवारी दिँदैछन्, नेता कार्यकर्ताहरूलाई चासोको विषय रहने नै भयो । कांग्रेसमा बौद्धिक, प्रखर र प्राज्ञिक व्यक्तिका रूपमा चिनिने दुई नेता हुन् नरहरि आचार्य र प्रदीप गिरी । उनीहरूले यसपालि के गर्छन् ?

पूरा समाचार- अस्वस्थ प्रदीप गिरी र नरहरि आचार्य १४औँ महाधिवेशनमा उम्मेदवार होलान् ?

पार्टीमा आन्तरिक लोकतन्त्र सुदृढ गर्दैआएको कांग्रेसका पछिल्ला महाधिवेशनमा वैचारिक बहस भने शून्यजस्तै भएका छन् । कांग्रेसले अघि सारेको प्रजातान्त्रिक समाजवादबारे पार्टी महाधिवेशनमा छलफल हुन छाडेको धेरै भइसकेको छ ।

पूरा पढ्नुहाेस्- कांग्रेसको ७५ वर्षे महाधिवेशन अनुभव: नेतृत्व चयन लोकतान्त्रिक, विचारमा छैन बहस

भातृसंगठनकै नेतृत्वमा रहेका पदाधिकारीहरु पनि धमाधम पार्टीको केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी घोषणा गरिरहेका छन् । विशेषगरी यस अघि नेविसंघको नेतृत्व सम्हालिसकेका नेता केन्द्रीय सदस्यका आकांक्षी देखिन्छन् ।

पूरा पढ्नुहाेसू- विद्यार्थी नेताको काइदा : जिते कांग्रेस, हारे नेविसंघ

बीपी कोइरालालाई आफू जीवित छँदै कांग्रेसको इतिहास लेखिसक्ने चाहना थियो । राजनीति र साहित्यमा उत्तिकै योगदान दिएर नेपाल र नेपालीलाई गुण लगाएका कांग्रेसको इतिहास लेख्न नपाउँदै परलोक भए । यस्तै धेरै किताब लेख्ने चाहना राख्दा राख्दै बीपीको जीवन सकियो ।

पूरा पढ्नुहाेस्- अनि कांग्रेसको इतिहास लेख्ने बीपीको सपना पूरा भएन

गगन युगको माग हो । कांग्रेसको रूपान्तरणको माग हो । युवाहरूले बनाएको तर कालान्तरमा नेतृत्व हस्तान्तरण नै गर्न नजान्ने पार्टीको छवि बनाएको नेपाली कांग्रेसको माग हो ।

पूरा पढ्नुहाेस्- कांग्रेस नेतृत्वमा किन चाहिन्छन् गगन ?

जेलभित्र धेरै साथीहरू थियाैँ । सबै साथीहरू मिलेर हस्तलिखित पत्रिका निकाल्ने निर्णय गरियो । कृष्णप्रसाद भट्टराई, रामहरि जोशी, भीमबहादुर तामाङलगायतको टिमले सम्पादन गर्थ्याैं । जनजागरण नामक त्यो पत्रिका किसुनजीले जगदम्बा पुस्तकालयलाई दिनुभएको छ । त्यसमा जेलभित्रका साथीहरू लेख लेख्नुहुन्थ्यो, म पनि लेख्थेँ ।

पूरा पढ्नुहाेस्- किसुनजीलाई ७ रुपैयाँ, मलाई डेढ

म्याक्निलले विपीलाई सोधेका थिए, ‘कोइरालाजी, तपाईं नेपाल फर्किने हतारोमा देखिनुहुन्छ । यहाँबाट फर्केर फेरि जेल नै पर्ने सम्भावनामाझ तपाईं किन स्वदेश फर्किन चाहनुहुन्छ ?’ विपीको जवाफ थियो, 'सबैभन्दा पहिला मैले राजाकाे विश्वास कायम राख्नु छ । तपाईंलाई थाहै छ, मलाई उपचारकै लागि रिहा गरिएको थियो ।

पूरा पढ्नुहाेस्- जब अमेरिकी पत्रकारले विपीलाई साेधे- फेरि जेल पर्न किन नेपाल फर्किनुहुन्छ ? (४४ वर्षअघिकाे दुर्लभ भिडियाे)

म सर्व रूपले स्वतन्त्र हुन चाहन्छु । सम्पूर्ण रूपले मुक्त, स्वच्छन्द । पदले मलाई यसको प्राप्तिमा केही बाधा पुर्‍याएको छ, यद्यपि प्रारम्भिक अवस्थामा नित्य स्वपरीक्षाले गर्दा मलाई यसले पनि ठूलो फाइदा गराएकै हो । तर, अबचाहिँ म धेरै समयसम्म प्रतिबन्धित अवस्थामा रहन चाहन्नँ । सहृदयताका साथ तपाईंहरूले मेरो पीडा बुझिदिनुहुनेछ भन्ने मेरो विनम्र आग्रह छ ।

पूरा पढ्नुहाेस्- कांग्रेसकाे आठौँ महाधिवेशनमा कृष्णप्रसाद भट्टराई- ‘म अब मुक्त हुन चाहन्छु, मलाई पदले बाधा गर्‍याे’

२०५१ सालमा गिरिजाप्रसाद कोइरालाले संसद् विघटन गर्नुअगाडिदेखि नै कोइरालासँग असन्तुष्ट रहेका गणेशमान सिंह नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय बैठकमा कोइरालामाथि खनिएका थिए । सोही बैठकमा सिंहले बोलेका कुराको पूर्ण पाठ:

पूरा पढ्नुहाेस्- गणेशमानले जब गिरिजालाई कारबाहीको माग गर्दै केन्द्रीय समितिमा कुरा राखे

बीपी कोइराला काठमाडौंमा थुनिएको अवधिका उहाँ नेपाली राष्ट्रिय अध्यक्ष कार्यकारी अध्यक्षमा नियुक्त हुनुभयो । अब उहाँ कार्यकारी अध्यक्षसमेतको कार्यकारी अध्यक्ष हुनुभएको थियो । बीपी कोइराला थुनाबाट फर्किएपछि उहाँले आफ्नो पदको प्रयोग गर्न खोज्नुभयो तर डा. रेग्मी मान्नुभएन । फलस्वरूप नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले प्रारम्भमा नै विभाजनका सामना गर्नुपर्‍यो ।

पूरा पढ्नुहाेस्- विचारको टेको समाउँदै उभिएको कांग्रेसको बाहुनवाद, अन्तर्घात र परिवारवादको यात्रा

लोकतन्त्र र यसका आधारस्तम्भ मानिएका मूल्यमान्यताको रक्षा र प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यबाट स्थापित नेपाली कांग्रेसको नेपालको राजनीतिमा विशिष्ट महत्त्व छ । यस सन्दर्भमा यस लेखमा वर्तमान नेपालका मलाई प्रमुख लागेका पाँच मूल मुद्दासँग जोडिएका पाँच प्रश्नहरूको उठान गर्दैछु ।

पूरा पढ्नुहाेस्- नेपाली कांग्रेसलाई पाँच प्रश्न

कांग्रेसको चौधौँ महाधिवेशनमा बोल्न सक्ने, खट्न सक्ने, युवा पङ्क्तिका नेताहरू ´गगन, विश्वप्रकाश, धनराज वा प्रदीप` यीमध्ये कोही एक जनाले मात्र पदाधिकारीमा जितेछन् भने पनि त्यो धन्य हुनेछ । इकाइ अधिवेशन र महाधिवेशन प्रतिनिधि छनोटमै त कुटाकुट र गोली हानाहानका दर्जनौँ घटना हामीले देखिसक्यौँ । यस्तो अवस्थाको संकेत यही हो कि कांग्रेसमा ´युवापुस्ताको हस्तक्षेप` फगत एक मजाक हो ।

पूरा पढ्नुहाेस्- पार्टीका महाधिवेशन : अरु देशबाट यस्ता अनुभव किन नसिक्ने ?

कांग्रेसमा देउवा मात्र नभएर रामचन्द्र पौडेललाई समेत आराम गर्न पठाउन युवा नेताको ठूलो तप्का लागिपरेको छ । यस कारण यो महाधिवेशन रोचक देखिँदैछ ।

पूरा पढ्नुहाेस्- कांग्रेसमा गगन–विश्वप्रकाशको पुस्ता विजयी हुँदा कस्तो सन्देश जान्छ ?

हरेक पार्टीमा महाधिवेशन गर्नु भनेको नयाँ भिजन, नयाँ सिद्धान्त, नयाँ कार्यदिशा, नयाँ सांगठनिक जिम्मेवारीका साथ पार्टीलाई अगाडि बढाएर नेपाली जनता र राष्ट्रको पक्षमा काम गर्ने लक्ष्य बनाउनु हो । तर, केही पार्टीहरू र तिनका नेतृत्वहरू यस्ता छन् कि ३०/४० वर्षसम्म पनि आफैँ नेतृत्वमा रही महाधिवेशनद्वारा झन्‌ शक्तिशाली भएर आउँछन् ।

पूरा पढ्नुहाेस्- कांग्रेस, एमालेदेखि नेमकिपासम्म यसकारण चाहिएको छ दोस्रो पुस्ताको हस्तक्षेप

नेपालको बलियो राजनैतिक शक्तिका रूपमा रहेको कम्युनिस्ट पार्टी शक्ति र सत्ताको भूमरीमा तिर्मिराउँदै भिन्न-भिन्न पार्टीमा क्षयीकरण भइरहेका बेला देशको समकालीन राजनीतिको चर्चाको एउटा विषय छ- कांग्रेसको आगामी १४औँ महाधिवेशन । सात दशक लामो इतिहास बोकेको याे पार्टी कांग्रेसजनको आँखाबाट हेर्ने हो भने अनुभवी र सबैभन्दा गौरवशाली मान्न सकिन्छ । तर, गैरकांग्रेसजनको आँखाबाट बूढो वा बूढाहरूको पार्टी ।

पूरा पढ्नुहाेस्- कांग्रेसमा दोश्रो पुस्ताको अन्तिम अग्नि परीक्षा

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर २४, २०७८ १२:३५