उद्धार निर्देशिका कार्यान्वयन भए पनि ऋण काढेर स्वदेश फर्किन बाध्य छन् नेपाली कामदार

उद्धार निर्देशिका कार्यान्वयन भए पनि ऋण काढेर स्वदेश फर्किन बाध्य छन् नेपाली कामदार

A+ A A-

सरकारले गत साउनमा कोभिड–१९ को विश्वव्यापी संक्रमणको कारण वैदेशिक रोजगारीको क्रममा अलपत्र परेका नेपाली कामदारको उद्धार गरी स्वदेश फिर्ता गर्नेसम्बन्धी निर्देशिका, २०७७ बनाएको थियो । साउन पहिलो साता मन्त्रिपरिषद्‌बाट पारित गरी निर्देशिका कार्यान्वयन गर्ने भनिएको थियो । पहिलो लहरको कोभिड संकटलाई लक्षित गरी ल्याइएको उक्त निर्देशिका दोस्रो लहरपछि मात्र मन्त्रिपरिषद्‌बाट पारित भएको छ ।

कोभिड–१९ का कारण वैदेशिक रोजगारीको क्रममा अलपत्र परेका नेपाली कामदारको उद्धार गरी स्वदेश फिर्ता ल्याउने, रोजगारी गुमाएका कामदारको होटल क्वारेन्टाइन खर्च सरकारले व्यहोर्ने, अलपत्र परेकाहरूको कोरोना परीक्षणसँगै उनीहरूको उपचार खर्च सरकारले व्यहोर्ने र कोरोनाका कारण बेखर्ची भएर फर्किएका कामदारको आवत–जावत खर्च दिइने निर्देशिकामा उल्लेख छ ।

निर्देशिका पूर्णरूपमा कार्यान्वयन गरी विदेशमा अलपत्र परेका नेपालीहरूको उद्धार नहुँदा उनीहरू बेखर्ची भएर बस्न बाध्य भएको दूतावासहरूले जानकारी दिएका छन् । बेखर्ची कामदारका हकमा स्वदेश फिर्ता गर्नेसम्बन्धी निर्देशिकाअनुसार नेपालका होटलमा लाग्ने क्वारेन्टाइन खर्च र अन्य खर्च सरकारले व्यहोर्ने निर्णय गरे पनि अलपत्र कामदारले यो सुविधा लिन नपाएको गुनासो छ ।

कोरोनाका कारण रोजगारी गुमाएका, करार अवधि सकिएर फर्किन नपाएका, जेलमा परेका र अवैध कामदार रोजगारदाता देशमा अलपत्र परे पनि सरकारले निर्देशिकाअनुसार खर्च उपलब्ध नगराएको विभिन्न संघसंस्थाको आरोप छ । अहिले सबैभन्दा धेरै नेपाली कामदार मलेसिया, साउदी अरब र कुवेतमा रोजगारी गुमाएर तथा बेखर्ची भएर अलपत्र रहेको प्रवासी नेपाली सवन्वय समिति (पीएनसीसी) ले जानकारी दिएको छ । अलपत्र बसेका कामदारसँग स्वदेश फर्किन तथा होटलमा क्वारेन्टाइन बस्ने खर्चसमेत नहुने गरेको पीएनसीसीका अध्यक्ष कुलबहादुर कार्कीले बताए ।

कम्पनीले क्वारेन्टाइन खर्च र हवाइ टिकट उपलब्ध नगराउँदा उनीहरू ऋण लिएर फर्किरहेको कार्कीको भनाइ छ । ‘सरकारले कोरोनाका कारण रोजगारदाता देशमा बेखर्ची कामदारलाई उद्धारदेखि उनीहरूलाई क्वारेन्टाइन खर्चसमेत व्यहोर्ने भएको थियो । निर्देशिका कार्यान्वयन नहुँदा उनीहरू भोकै बस्ने अवस्था छ,’ उनले भने ।

कोरोनाका कारण विदेशमा रोजगारी गुमाएका कामदारको व्यवस्थापनको काम कोभिङ–१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्र (सीसीएमसी) र वैदेशिक रोजगार बोर्डले गर्दै आएको छ ।

निर्देशिकाअनुसार विभिन्न देशका नियोगमार्फत बेखर्ची कामदारको विवरण संकलन भइहेको सीसीएमसीका सह–सचिव एवं प्रवक्ता नूरहरि खतिवडा बताउँछन् । सरकारले कामदारको समस्याअनुसार स्वदेश फर्किएपछि होटल क्वारेन्टाइन खर्च र अन्य अवस्था हेरी आवत-जावत खर्च व्यहोर्ने निर्णय गरेको र सम्बन्धित देशको दूतावासको सिफारिशअनुसार खर्च पाउने उनको भनाइ छ ।

कोरोना महामारीको दोस्रो र तेस्रो लहर सुरु भएसँगै रोजगारदाता देशमा अलपत्र परेका कामदारहरू महंगोमा हवाइ टिकट लिएर फर्कन बाध्य छन् ।

श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले भने बेखर्ची भएका कामदारले निर्देशिकाअनुसार सुविधा पाउने दाबी गर्दै आएको छ । निर्देशिकाअनुसार विदेशमा बेखर्ची कामदारले सुविधा पाउने मन्त्रालयका सचिव सुर्यप्रसाद गौतमले बताए । रोजगारदाता देशमा रहेका नियोगले गरेको सिफारिसका आधारमा सरकारले खर्च व्यहोर्ने उनको भनाइ छ ।

स्वदेश फर्किएपछि पनि होटल क्वारेन्टाइन र घर फर्किन गरी ६० हजारसम्म खर्च हुने गरेको कामदारको भनाइ छ । निर्देशिकाअनुसारको खर्च नपाएको उनीहरूको गुनासो छ ।

उद्धार भइरहेको छ : बोर्ड

वैदेशिक रोजगार बोर्डको सचिवालयले भने कोरोना कारण रोजगारी गुमाएका कामदारको उद्धार भइरहेको दाबी गरेको छ । विदेशमा रोजगारी गुमाएका र अन्य कारणले अलपत्र परेका १९० जनाको उद्धार गरिएको बोर्डको भनाइ छ ।

निर्देशिका लागू भएपछि मलेसियाबाट ८६, यूएईबाट ५५, बहराईन १८ र अन्य देशबाट ३१ जना गरी कुल १९० जना अलपत्र कामदारको उद्धार गरिएको बोर्डको तथ्यांक छ । निर्देशिका लागू भएयता उद्धार, नियोगमा सुरक्षित गृहको व्यवस्थापन र जनशक्ति थप शीर्षकका २ करोड ४५ लाख रुपैयाँभन्दा बढी खर्च भएको छ ।

रोजगादाता देशका नियोगको मागबमोजिम गत वर्ष १ करोड ३५ लाख रुपैयाँ पेश्की रकम उद्धारका लागि पठाइएको बोर्डका कार्यकारी निर्देशक राजनप्रसाद श्रेष्ठले जानकारी दिए । बोर्डले कोरोनाका कारण रोजगारी गुमाएर र अन्य कारणले स्वदेश फर्किएका नेपाली कामदारको तथ्यांक संकलनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको आगमन कक्षमा २४ सै घण्टा थप जनशक्ति परिचालनका गरेको छ । साथै, आवश्यक समन्वय, व्यवस्थापकीय सहयोग प्रदान र कामदारका समस्यामा केन्द्रीत भएर काम गरिरहेको उनको दाबी छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन २४, २०७८ ०७:१६