९ सय मेगावाटको अरुण तेस्रो तोकिएकै समयमा बनिसक्ने

A+ A A-

भारतीय लगानीमा निर्माणधीन ९ सय मेगावाटको अरुण तेस्रो जलविद्युत् आयोजनाको २४ प्रतिशत निर्माणकार्य सम्पन्न भएको छ । प्रवर्द्धक सतलज जलविद्युत् निगमका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) अरुण धिमानले ऊर्जा सम्मेलनको प्रोजेक्ट सो केस सेसनलाई शुक्रबार राजधानीमा सम्बोधन गर्दै पछिल्लो समय आयोजनाको निर्माण तीव्र गतिमा भइरहेको बताए ।

‘अहिले अरुण तेस्रो जलविद्युत् आयोजनाको निर्माण कार्य तीव्र गतिमा भइरहेको छ,’ उनले भने । उनले सन् २०२३ भित्र निर्माण गर्ने योजना रहेको पनि जानकारी दिए ।

‘अहिलेकै गतिमा निर्माण भए लक्ष्य सहजै भेटाउनेछौं, आयोजना भारत र नेपाल दुवैका लागि अति महत्त्वपूर्ण भएकाले पनि तोकिएको समयसीमाभित्रै निर्माण सम्पन्न गर्नेछौं,’ उनले भने ।

अरुण तेस्रो जलविद्युत आयोजना तोकिएको समयमा नै सम्पन्न गरेर अन्य आयोजनाका लागि मार्गदर्शक बन्ने योजनामा कम्पनी रहेको धिमानले सुनाए ।

‘नेपालको हालसम्मकै ठूलो आयोजना निर्माण गर्न लागेका हौं । त्यसैले व्यवस्थित ढंगले निर्माण सम्पन्न गरेर उदाहरणीय बन्न चाहेका छौं,’ उनले भने ।

सतलज जलविद्युत्ले सन् २०२३ सम्म ५ हजार मेगावाट बिजुली उत्पादन गर्ने लक्ष्यसहित विभिन्न जलविद्युत् आयोजना निर्माण गरिरहेको जनाएको छ ।

‘सन् २०३० सम्म १२ हजार मेगावाट बिजुली उत्पादन गर्ने लक्ष्यसहित विभिन्न देशमा जलविद्युत् क्षेत्रमा लगानी गरिरहेका छौं, सन् २०४० सम्म २५ हजार मेगावाट बिजुली उत्पादन गर्ने लक्ष्य छ,’ उनले भने ।

नेपालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले गत वैशाखमा स्वीच थिचेर शिलान्यास गरेका थिए । सतलज कम्पनीमा भारतीय केन्द्रीय सरकारको ६४.४६ प्रतिशत सेयर छ । यस्तै, हिमाञ्चल प्रदेशको २५.५१ प्रतिशत र बाँंकी सर्वधारणको सेयर छ । कम्पनीले नै संखुवासभामा रहेको आयोजनास्थलदेखि ढल्केवर सवस्टेसनसम्म ४ सय केभीको प्रसारण लाइन निर्माण गर्नेछ । २ सय २५ मेगावाट क्षमताको चारवटा युनिटबाट ९ सय मेगावट बिजुली उत्पादन गरिनेछ ।

माथिल्लो कर्णालीको पीपीए छिट्टै

जीएमआरका चिफ अपरेटिङ अफिसर हरविन्दर मोनोचाले बंगलादेश सरकारले माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत् आयोजनाबाट उत्पादित ५ सय मेगावाट जलविद्युत् खरिद गर्ने सहमति भएको बताएका छन् । काठमाडौंमा जारी ऊर्जा सम्मेलनमा शुक्रबार जीएमआर कम्पनीको प्रस्तुति दिँदै उनले उक्त कुरा बताएका हुन् ।

‘बंगलादेशको क्याबिनेट बैठकले जीएमआरले उत्पादन गरेको बिजुलीको पीपीए दर निर्धारण गर्ने सहमति दिइसकेको छ, अब बंगलादेशको पर्चेज कमिटीले आवश्यक निर्णय गरेसँगै पीपीए गर्ने बाटो खुल्नेछ,’ उनले भने ।

मोनोचाले अबको केही समयभित्रै बंगलादेश पावर डेभलपमेन्ट बोर्ड र भारतीय एनभीभीएनसँग विद्युत् खरिदबिक्री सम्झौता हुने बताए । कम्पनीले आगामी आर्थिक वर्षदेखि ९ सय मेगावाटको माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत् आयोजना निर्माण थाल्ने जनाएको छ ।

कम्पनीले माथिल्लो कर्णालीबाट उत्पादन हुनेमध्ये ५ सय मेगावाट बिजुली बंगलादेश र २ सय ९२ मेगावाट भारतीय एनभीभीएनलाई बिक्री गर्नेछ । बाँकी १ सय ८ मेगावाट नेपाल सरकारलाई निःशुल्क उपलब्ध गराउनेछ । जीएमआरले आयोजनाको २७ प्रतिशत सेयर नेपाल विद्युत् प्राधिकरणलाई दिनेछ ।

सञ्चालनमा आएको २५ वर्षपछि आयोजना नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरण गर्ने सम्झौतापत्रमा उल्लेख छ । आयोजनाका अनुसार चालू आर्थिक वर्षभित्र पीपीए र साइट क्लियरलगायत काम सकेर सन् २०२० को अन्त्यदेखि निर्माण सुरु हुनेछ ।

‘सन् २०२० भित्र मुआब्जा र साइट क्लियरलगायत काम सकेर सन् २०२१ देखि आयोजना निर्माण थालिनेछ, माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत् आयोजना ५ वर्षभित्रै बनाइसकिनेछ,’ चिफ अपरेटिङ अफिसर हरविन्दरले भने ।

जीएमआरले इन्जिनियरिङ प्रोक्योरमेन्ट एन्ड कन्स्ट्रक्सन (ईपीसी) मोडलमा १ अर्ब ५० करोड अमेरिकी डलर (हालको विनियम दरअनुसार करिब १ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ) लागत अनुमान गरेको छ । सुरु भएको ५ वर्षभित्र निर्माण सम्पन्न गर्ने लक्ष्य छ । नेपाल सरकार र जीएमआरबीच सन् २००८ मा यो आयोजना बनाउने विषयमा एमओयू भएको थियो ।

सन् २०१४ मा पीडीए सम्झौता भएको थियो । आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली ४ सय केभीको ९९ किलोमिटर डबल सर्किट किलोमिटर प्रसारण लाइन निर्माण गरेर भारत तथा बंगलादेश निर्यात गरिनेछ ।

इप्पानका कोषाध्यक्ष आनन्द चौधरीले कार्यक्रमको मोडरेट गर्दै नेपालमा जलविद्युत् क्षेत्रमा पर्याप्त सम्भावना भएकाले विदेशी कम्पनीले ढुक्क भएर लगानी गर्नुपर्ने बताए । कन्फेडेरेसन अफ नेपलिज इन्डष्ट्रिजका उपाध्यक्ष वीरेन्द्रराज पाण्डेले नेपालको नवीकरण ऊर्जामा ढुक्क भएर लगानी गर्न अनुरोध गरे ।

सोही अवसरमा लगानी बोर्डका ऊर्जा विज्ञ सुनील पौडैलले नेपालमा प्रशस्त मात्रामा जलविद्युत् आयोजना भएकाले ढुक्क भएर जलविद्युत् क्षेत्रमा लगानी गर्न विदेशी लगानीकर्तालाई अनुरोध गरे ।

‘अहिले नेपालको जलविद्युत् क्षेत्रमा लगानी गर्ने उपयुक्त समय हो, विदेशी लगानीकर्ताले ढुक्क भएर लगानी गर्नुहोस्, तपाईंहरूको लगानी कुनै पनि हालतमा डुब्दैन,’ उनले भने ।

लगानी बोर्डका पौडेलले यसअघि भएको नेपाल इन्भेस्टमेन्ट समिटमा ५० परियोजना सो केसमा राखिएकोमध्ये ८ वटा जलविद्युत्को भएको जानकारी गराए ।

‘पश्चिम सेती जलविद्युत् आयोजना र एसआर ६ हाइड्रो इलेक्ट्रिक प्रोजेक्टमा कुनै पनि कम्पनी लगानी गर्न इच्छुक देखिएका छैनन्,’ उनले भने ।

ऊर्जा सम्मेलनका क्रममा सुनकोशी दोस्रो जलायशयुक्त जलविद्युत् आयोजना, सुनकोशी तेस्रो जलाशययुक्त आयोजना, अरुण जलविद्युत् आयोजना, माथिल्लो मस्र्याङदी २ जलविद्युत् आयोजना, डोल्मा फन्ड म्यानेजमेन्ट सोलारलगायतका आयोजनाको बारेमा जानकारी गराइएको थियो ।

प्रोजेक्ट सो केशमा सोलु कोरिडोरमा निर्माणाधिन जलविद्युत् आयोजना र प्रसारणलाइनको विषयमा भिडियो प्रदर्शनी गरिएको थियो । त्यसैगरी ४ सय ५६ मेगावाटको माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत् आयोजनाको पनि भिडियो प्रर्दशनी गरिएको थियो ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर ६, २०७६ १८:५४