‘आलमका भाइले हातपातको प्रयास गरे’

A+ A A-

दिपेन्द्र झा अहिले प्रदेश २ को मुख्य न्यायाधिवक्ता हुन् । १२ वर्ष अगाडि झा आईडिएफ नामक गैरसरकारी संस्थाको अध्यक्ष थिए ।

२७ चैत २०६४ मा रौतहटमा बम विस्फोट भयो ।

विस्फोटपछि मानवअधिकारकर्मी, प्रहरी र पत्रकारसहित घटनास्थल पुगेका थिए झा । झामाथि आलमका समर्थकले हातपातको प्रयास गरेका थिए ।

विस्फोटको २० दिनपछि झासहितको मानवअधिकारकर्मीको टोली आलमको गाउँ रौतहट राजपुर फरहदवा गाउँ पुगेको थियो ।

अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र इन्सेकले २४ वैशाख २०६४ मा सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनमा पनि झा माथि हातपात भएको उल्लेख गरिएको छ ।

१२ वर्ष अगाडिको दिन सम्झिदै झा भन्छन, ‘हामी गाउँ छिर्न खोज्दा अवरोध गरिएको थियो ।’

गाउँ छिरिसकेपछि झासहितको टोलीले विस्फोट भएको घर हेर्न खोज्यो । आलमका काका शेख इद्रिसको घरमा बम बनाउने क्रममा विस्फोट भएको थियो ।

त्यतिखेरको घरको अवस्था वर्णन गर्दै झा भन्छन, ‘विस्फोटले घरको छाना उडाएको ठाउँमा बाँसका नयाँ खपटा राखिएका थिए । विस्फोटले भत्काएको पर्खाल नयाँ बनाइएको प्रष्टै देखिन्थ्यो ।’

रौतहटमा बम विस्फोटको ‘छिटपुट’ समाचार पनि आए । तर, सरकारी निकायले बम विस्फोट र दर्जनौँको संख्यामा मान्छे मारिएको घटनालाई सामान्यीकरण गर्यो ।

सरकारी निकायले घटनाप्रति चासो नदेखाएपछि तत्कालीन एमालेका तर्फबाट रौतहट २ मा उम्मेदवारी दिएका सैलेन्द्र साहसहित पीडित रोक्सना खातुन (जसको पछि हत्या गरियो) र श्रीनारायण सिंले १२ वैशाख २०७५ मा मानव अधिकार आयोगमा उजुरी दिए ।

आयोगमा उजुरी परेपछि मानवअधिकार आयोग सहित अन्य अधिकारर्मीको टोली रौतहट पुगेको थियो ।

विस्फोटको २० दिनपछि घटनास्थल पुग्दा रौतहटका तत्कालीन प्रहरी प्रमुखले सुरुमा घटना नै नभएको भन्दै आलटाल गरेको बताउँछन झा । घटना नै नभएको भन्दै प्रहरीले हुलाकबाट पठाएको उजुरी पनि दर्ता गरेको थिएन ।

पछि अधिकारकर्मीको दबावमा आएर प्रहरीले पीडितले हुलाकबाट पठाएको उजुरी दर्ता गरेको बताउँछन झा ।

‘विस्फोट भएको घरमा भुसा राखिएको थियो,’ झा सम्भिन्छन, ‘मैले त्यो भुसा उठाएर हेर्न खोजेपछि आलमका भाइले हातपात गर्ने प्रयास गरे ।’

आलमका भाइ मोहताव आलम पनि यो घटनाका दोषी हुन् । उनी अहिले फरार छन् ।

आलमको गाउँ अर्कै दुनियाँ जस्तो लागेको सुनाउँछन झा ।

‘गाउँमा नयाँ मान्छेलाई छिर्नै नदिने ।’ झा सुनाउँछन, ‘त्यतिखेर प्रहरी नभएको भए त हामीलाई कुट्थे होला ।’

‘घटनास्थलको बारेमा १७ गते (वैशाख) सम्म प्रहरीलाई जानकारी नहुनु र, अध्ययनको क्रममा पीडितले वैशाख १८ गते प्रहरीलाई समेत लिएर गएको मानवअधिकारकर्मीको टोलीलाई भुस निकाली तथ्य बुझ्न् खोज्दा पीडित महिला र अध्ययन टोलीका सदस्यलाई आक्रमणको प्रयास हुनुले घटनालाई थप रहस्यमय बनाईदिएको छ,’ इन्सेकले २४ वैशाख २०६५ मा सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनमा लेखिएको छ ।

मानवअधिकारकर्मीको टोलीसँगै गएकी रोक्सना खातुनमाथि पनि हातपातको प्रयास भएको बताउँछन् झा । मानवअधिकारकर्मीको टोलीसँग घटनाका प्रत्यक्षदर्शीले घटनास्थलमा ३ जनाको मृत्यु भएको बताएका थिए ।

अधिकारकर्मीसंगको कुराकानीमा पनि प्रत्यक्षदर्शीले बाँकी घाईतेलाई आलम प्रहरी र आलमका सहयोगी मिलेर इटा भट्टामा जलाएको बताएकाछन् ।

राजपुर गाउँमा मान्छेले केही बोल्न नचाहेको कुरा इन्सेकको प्रतिवेदनमा लेखिएको छ । हालै मात्र शिलापत्रकर्मी आलमको गाउँमा पुग्दा गाउँले घटना नै नभएको दावी गरेका थिए ।

गाउँले मात्रै होइन, सरकारी वकिलको कार्यलय रौतहटमा वयानका क्रममा आलमले पनि बारम्बार ‘विस्फोट नै भएको छैन’ भन्दै आएका छन् ।

तर, इन्सेकको प्रतिवेदनले भने विस्फोट भएको प्रमाण स्वरुप, विस्फोट भएको घरको छानामा नयाँ खपटा राखिएको । नयाँ बाँसको वाक्ता प्रयोग गरिएको । घरको भित्ता चर्किएको र नयाँ पर्खाल लगाएको । प्रमाण पेस गरेको छ ।

झुट बोलेका हुन् सिटौला र राणाले ?

१२ वर्ष अगाडी रौतहटमा विस्फोट हुँदा गृहमन्त्री थिए कृष्ण सिटौला । तर, सिटौलाले आफूलाई घटनाको बारेमा जानकारी नभएको बताउने गरेका छन् ।

‘म त्यो जिल्ला गएकै थिइन,’ शिलापत्रसँगको कुराकानीमा उनले भने, ‘मलाई त्यो घटनाबारे केही थाहा छैन । मलाई थाहा नै भएन,’ सिटौलाले भने । तर, तथ्य भने सिटौलाको दावीजस्तो छैन ।

घटना भएको १५ दिनपछि (१२ वैशाख २०६५) मा मानव अधिकार आयोगमा घटनाको छानबिन गरिपाउँ भन्दै तत्कालीन एमालेबाट रौतहट २ का उम्मेदवार शैलेन्द्र साह र पीडित परिवारले उजुरी दिए ।

उजुरी परेको ४ दिनपछि आयोगले रौतहट, दाङ र सुर्खेतमा भएका घटनाको छानविन गर्नु भन्दै सरकारलाई निर्देशन दियो । तर, सरकारले रौतहट विस्फोटको छानविन टोली बनाएन । सुर्खेत र दाङको भने छानविन टोली बनायो ।

यसबाहेक तत्कालीन गृह सचिव उमेश मैनालीले आयोगको निर्देशनपछि आफूले घटनाको बारेमा थाहा पाएको बताइसकेका छन् ।

शिलापत्रसँग लामो कुराकानी गर्न नमानेका सिटौलाले ४ कात्तिकको कान्तिपुर दैनिकमा ‘१२ वर्षपछि पक्राउ गरिएकोमा अचम्मित छु । अदालतले निर्णय नगरेसम्म आलम निर्दोष छन्’, भन्दै आलमको बचाउ गरेका छन् ।

तत्कालीन प्रहरी महानिरीक्षक ओमविक्रम राणाले पनि घटनाको बारेमा आफूलाई जानकारी नभएको भन्दै झुटो बोलेका छन् ।

मानव अधिकार आयोगले घटना छानविन गर भनेर निर्देशन दिँदा पनि सिटौला र राणाले घटनाको बारेमा जानकारी नभएको भन्नुले उनीहरुको पनि घटना लुकाउन मिलेमतो थियो भन्ने शंका बढेको छ । आलम सिटौला र कोईरालासँग नजिक मानिन्थे ।

भेटियो लास ओसार्न प्रयोग गरिएको ट्रयाक्टर

विस्फोटमा मृत्यु तथा घाइते भएकाहरुलाई इँटाभट्टामा लग्न प्रयोग गरिएको ट्रयाक्टर प्रहरीले बरामद गरेको छ ।

ना १ त ६४७२ नम्बरको उक्त ट्रयाक्टर घटनाको प्रमाण मेटाउने योजना अन्तर्गत नै अफतावका भाइ महताव आलमले २०६७ असार २३ गते विक्री गरेका थिए । २०५७ जेठ २४ गते महतावकै नाममा खरिद भएको सोही ट्रयाक्टरमा बम विष्फोटमा परेकाहरुलाई हालेर इँटाभट्टामा लगिएको थियो ।

उक्त ट्रयाक्टर रौतहट, देवाहीगेनाही नगरपालिका – २ करुनीयाका उमाशंकर साहले खरिद गरेको प्रहरीले बताएको छ । सोमबार साहकै घरबाट प्रहरीले उक्त ट्रयाक्टर बरामद गरेको छ ।

याे पनि पढ्नुहाेस् :