जब पूर्वसीडीओ झाडु लिएर टाेलमा निस्कन्छन्...

A+ A A-

उनी बिहान हुनासाथ एउटा बाल्टी उठाएर सडकमा घुम्न थाल्छन् । घरअगाडि आधा किलोमिटरसम्म दैनिक उनी सफाइ गर्छन् । धेरैलाई विश्वास नै लाग्दैन कि सात जिल्लामा प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सीडीओ) रहिसकेका व्यक्ति सडक सफाइ गरिरहेका छन् भनेर । जनकपुरमा फोहोर गर्ने मात्रै बानी छ । सफाइ गर्ने व्यक्ति विरलै रहेको ठाउँमा कहिले नाला त कहिले सडक सफा गर्ने व्यक्ति पूर्वप्रमुख जिल्ला अधिकारी रामरतन मिश्र हुन् । उनको दैनिकी नै सफाइ कार्यसँगै शुरू हुन्छ ।

नित्यकर्म सकिएलगत्तै सफाइ कार्यमा मिश्र लागिहाल्छन् । छिमेकमा दर्जनौं रिटायर्ड कर्मचारी छन्, युवाहरू छन् तर सफाइका लागि मिश्र बस्ने टोलमा एक्लो योद्धा उनी मात्रै देखिएका छन । उनलाई सफाइ गरेको दृश्य सामाजिक सञ्जालमा राख्नुसँग पनि मतलब छैन । कसैले प्रशंसा पनि गरिदिन्छन्, उनलाई त्योसँग पनि मतलब हुँदैन । उनको एउटै मात्र ध्याउन्न हुन्छ– आफ्नो टोल क्षेत्रलाई सफा राख्ने ।

सुरूमा सडक र नाला सफाइ गर्दा कतिले त उनलाई बौलाहासम्म पनि भने । मिश्र आफैं भन्छन्, ‘जनकपुरको सीडीओ भएको बेला वरिष्ठ अधिवक्ता विनोद शर्मालाई एक जनाले सुनाएका थिए– यो सीडीओले के गरिरहेको छ ? छिमेककै एक जना महिलाले सीडीओ बाबा बौलाहा भइसक्नुभएको छ भन्दै सुनाइरहेकी थिइन् ।’

तर, आजभोलि उनको यस्तो बानीलाई विशेष सम्मानका साथ हेर्न थालिएको छ । २०४० सालदेखि नै यस कार्यमा संलग्न छन् । त्यो बेला मिश्र अछामका सीडीओ थिए । मिश्र भन्छन्, ‘सीडीओले सफाइ गरेको देख्दा धेरैलाई आश्चर्य लाग्थ्यो ।’

खप्तड स्वामी सफाइका प्रेरक

नेपालका सिद्ध साधु खप्तड स्वामी मिश्रका प्रेरक व्यक्ति हुन् । उनी भन्छन्, ‘२०४० सालतिर अछामको सीडीओ थिएँ, त्यो बेला सफाइ गर्न स्वामीले नै प्रेरणा दिएका हसन् । त्यो दिनदेखि लगातार म जुनजुन जिल्ला पुगेको छु, त्यहाँ त्यहाँ सफाइ कार्य गर्दै आइरहेको छु ।’

खप्तड स्वामीले डोटीको सदरमुकाम सिलगढीको उदाहरण दिँदै भनेका थिए, ‘अढाइ किलोमिटरको सो शहरलाई नगरपालिकाले सफाइ गर्नु पर्दैन । बिहान उठ्नासाथ हरेक व्यक्ति आ–आफ्नो घरअगाडि सफाइ गर्न थाल्छन् । हामीले पनि यो कार्य किन नगर्ने ?’ त्यसै दिनदेखि अठोट आफ्नो टोल क्षेत्र सफाइ गर्ने अठोट लिएको पूर्वसीडीओ मिश्र बताउँछन् ।

जनकपुरलाई ग्रीन सिटी बनाउने अभियानमा लागेका प्रदेश २ अन्तर्गतको वन निर्देशनालयका अधिकृत अर्थात् पूर्वसीडीओ मिश्रकै छिमेकी सुरेश शर्मा मिश्रकै कारण जनकपुर उपमहानगरपालिका– ४ को सरस्वतीनगर टोल सफासुग्घर देखिएको दाबी गर्छन् ।

सो टोलमा कतिले आफ्नो घरमा भोजभतेर गर्छन् तर सडकलाई सफा गर्दैनन् । आश्चर्य लाग्ला, ८० वर्षीय ती वृद्ध अरूले गरेको भोजभतेरबाट हुने फोहोर पनि सफा गर्नबाट पछि हट्दैनन् । ‘सफा गर्दा कोही सानो हुँदैन,’ मिश्र भन्छन् ।

पूर्वसीडीओका कृति

पूर्वसीडीओ मिश्र जुनजुन जिल्लामा पुगेका छन्, ती जिल्लामा आफ्नो छुट्टै छाप छोडेर आएका छन् । धनुषामा पगलाबाबा धर्मशाला, अधिकृत संगम भवनको निर्माण उनको अथक प्रयासले नै सम्भव भएको छ ।

समाप्त भइसकेको बाल मन्दिरलाई उनले नै जीवन दिएका छन् । जनकपुरमा एकताका रक्सी खाएर बजारमा मात्तिने परम्परा जस्तो नै बनेको थियो । जँड्याहाहरूका कारण बेलुका हुनासाथ कोही बाहिर निस्कन सक्ने अवस्था थिएन । यो जँडयाहा सुधार अभियान उनले नै चलाएर जनकपुर सुधारमा ठूलो गुण लगाएका छन् ।

राति ८ बजेपछि रक्सी खाएर घुम्ने जोकोहीलाई पक्राउ गर्ने र ११ सय रुपैयाँ जरिवाना लिने नियम बनाएर जँडयाहाहरूलाई नियन्त्रणमा ल्याएका थिए । त्यो बेला उनको देशभरि नै प्रशंसा भएको थियो ।

वि.सं. १९९६ फागुनमा महोत्तरी जिल्लाको धबौलीमा जन्मिएका मिश्र राजनीतिशास्त्रमा स्नातकोत्तर र कानुनमा स्नातक हुन् ।

रामरतन मिश्रको सपना

जानकी मन्दिर क्षेत्रलाई सफासुग्घर बनाइ स्मार्ट स्थल बनाउने विशेष अभियान उनको सपना हो । ७८ वर्षको उमेरमा आफूले यो अभियान चलाउन नसके पनि कसैले यो जिम्मेवारी लिएर अगाडि आउनुपर्ने उनको सुझाव छ । उनी भन्छन्, ‘गंगासागरजस्तै जानकी मन्दिर क्षेत्रलाई पनि सफा गर्नुपर्छ ।’

जबसम्म जानकी मन्दिर प्रशासन आफैं अगाडि आउँदैन, तबसम्म यो क्षेत्रलाई सफाइ गर्न पनि नसकिने उनको भनाइ छ । उनी थप्छन्, ‘महन्थलाई सम्झाएर एउटा चमत्कारी व्यक्ति अगाडि आएन भने जनकपुरकै प्रतिष्ठा बोकेको जानकी मन्दिर क्षेत्र सफा हुन सक्दैन । यसमा सबैले दिमाग लगाउनुपर्छ ।’

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक ३, २०७६ १६:३४