जनकपुरमा १३ दिनसम्म चलेको झुलन महोत्सव सम्पन्न

A+ A A-

झुलन महोत्सव जनकपुरधाममा अबेर राति सम्पन्न भएको छ । १३ दिनसम्म चलेकोे सो महोत्सवको क्रममा जनकपुरधामको जानकी मन्दिर सहित अधिकांश मन्दिरमा रामजानकीको मूर्तिलाई झुलामा राखेर झुलाइएको थियो ।

सो उत्सवलाई लिएर जनकपुरधामको प्रसिद्ध धार्मिक स्थल जानकी मन्दिर लगायत अधिकांश मन्दिरलाई विशेष रुपले सजाइएको थियो । प्रत्येक वर्ष साउन महिनामा जनकपुरमा यो उत्सव हुने गरेको जानकारी जानकी मन्दिरका उतराधिकारी महन्त रामरोशन दास बैष्णवले दिएका छन् ।

जनकपुरधामलाई मन्दिर र पोखरीको सहर भनिन्छ । यहाँ ५२ कुटी र ७२ कुण्ड पौराणिक इतिहास बोकेको रहेको छ । झुलनोत्सवको प्रारम्भ पहिलोचोटी भगवान राम जानकीले त्रेता युगमा सुरु गर्नु भएको विभिन्न धार्मिक ग्रन्थहरुमा उल्लेख रहेको छ ।

जनकपुरधामको हरेक मन्दिरमा रामजानकीको मूर्तिलाई झुलामा केही घण्टाका लागि बसाउने गरिन्छ ।

त्रेतायुगमा भगवान् राम र सीताको शुभ विवाहको उपलक्ष्यमा मिथिलाका विदेह राजा शिरध्वज जनकले आयोध्यावासीलाई उपहारस्वरुप दिएको सुनचाँदी तथा मणिको भारले अयोध्यामा पहाडनै बनेको थियो ।

सीताको सामु पहाडको महत्व नरहेको भन्दै सो समान लिन राजा दशरथले अस्वीकार गरेका थिए । जसलाई नगरको बाहिर राखेको थियो । दशरथको व्यवहारले जनक दुःखी नहुन् भनेर मणि पर्वतमा राम सीताले उत्सव गरेका थिए । त्यसैको सम्झनामा मिथिला र अयोध्यामा यो उत्सव हुने गरेको जानकारहरु बताउँछन् ।

झुलनोत्सवका लागि जानकी मन्दिरसहित जनकपुरको अधिकांश मन्दिरमा विशेष झुला प्रत्येक वर्ष बनाउने परम्परा रहेको छ । झुलाउने क्रममा विभिन्न भजनकीर्तन गरिएको थियो ।

राति ७ बजेदेखि १० बजेसम्म जानकी मन्दिर सहितका मन्दिरहरुमा प्रत्येक दिन दर्शनार्थीहरुको भीड लाग्ने गथ्र्यो । साउन शुक्ल तृतीयादेखि पूर्णिमासम्म झुला उत्सव मनाइन्छ ।

यस अवधिमा झुलाका लागि सिंहासनको निर्माण गरी सजाइएको गद्दीमा रामसीता मूर्ति राखी झुलाउने परम्परा रहेको छ । मिथिला क्षेत्रमा कृषि रोपाइ सकिने वित्तिकै झुला पर्वको रौनक सुरु हुन्छ ।

प्रत्येक मठ मन्दिरमा कजरी र मलारजस्ता गीतको स्वरलहरी सुनिन्छ । झुलाका समयमा गाउँघरका र वरपरका श्रद्धालुहरु जम्मा हुने भनज कीर्तन गर्ने नाचगान र रामलीला गरेर मध्यरातसम्म जाग्राम बस्ने चलन रहेको जनकपुरधामको राम मन्दिरका महन्त रामगिरिले बताए ।

झुला महोत्सव अवर्णीय र अकथनीय छ । एकातिर यसले मानिसलाई आनन्दको अनुभूति गराउँछ भने अर्कोतिर मनलाई राम भक्तितिर भक्तिभावले ओतप्रोत पारेको हुन जान्छ । झुला स्थानमा पुगेर मानिसलाई अध्यात्मवादतिर चिन्तन गर्ने, सोच्ने र मनन गराउने स्थानीयबासीहरु बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन ३१, २०७६ १९:३३